Sezam indyjski
Sezam indyjskiSezam indyjski (Sesamum indicum
L.
), znany także jako sezam wschodni, kunżut, łogowa wschodnia -
gatunek
jednorocznej rośliny
oleistej
z rodziny
połapkowatych
(Pedaliaceae), (sezamowatych). Pochodzi z
Afryki
. Charakterystyka-
Łodyga
- Wzniesiona, rozgałęziona dorastająca do 1,5 m, kanciasta, u niektórych form skłonna do fascjacji (staśmienia pędów), pokryta gruczołkowatymi włoskami.
-
Liście
- Dolne, ogonkowe +/- okrągłe. Środkowe, duże, ząbkowane, szerokolancetowate, na długich ogonkach. Górne liście krótkoogonkowe, wąskolancetowate, całobrzegie.
-
Kwiaty
-
Samopylne
, duże, do 3 cm długości, osadzone na krótkich szypułkach,
białe
lub
fioletowe
z
czerwonymi
plamami, osadzone po 1-3 rzadziej po 5 w kątach liści. Mają 4 pręciki i 1
prątniczek
(staminodium), formy staśmione łącznie mają 10 pręcików i prątniczek. Korona jest silnie omszona, zygomorficzna (grzbiecista), z pięciu zrośniętych płatków. Korona opada wieczorem w dniu rozwinięcia się kwiatu.
-
Owoce
-
Torebki
4-, 6- lub 8-kanciaste, zielone, silnie omszone, po dojrzeniu pękające wzdłuż nerwów owocolistków. Torebka zawiera ok. 80 nasion. Nasiona płaskie, matowe o zmiennej barwie od białej (najbardziej cenione) do prawie czarnych, zawierające ok. 50%
tłuszczu
.
MTN
średnio wynosi 3,3 g. Plon nasion dochodzi do 1 t z hektara.
Zastosowanie- Roślina uprawna: głównymi producentami sezamu są
Indie
i
Chiny
. W dalszej kolejności plasują się:
Meksyk
,
Gwatemala
i inne kraje Ameryki Środkowej oraz
Sudan
.
-
Sztuka kulinarna
: z nasion otrzymuje się jadalny
olej sezamowy
, który jest tłoczony na zimno. Ma jasnożółtą barwę i jest bezwonny. Jest on surowcem do produkcji
margaryny
. W
cukiernictwie
służy do wyrobu
chałwy
i ciastek - sezamków. Piekarnie wykorzystują ziarno sezamowe do posypywania pieczywa dla smaku czy aromatu. Pozostałe po tłoczeniu
makuchy
zawierają łatwo przyswajalne składniki i są szeroko wykorzystywane w kuchni orientalnej, ponadto stanowią doskonałą paszę treściwą dla wszystkich zwierząt gospodarczych.
- W
kosmetyce
wykorzystuje się olej
ekstrahowany
lub z drugiego tłoczenia służący m.in. do wyrobu wysokogatunkowych mydeł. Z kwiatów sezamu otrzymuje się
olejek eteryczny
, wykorzystywany w przemyśle perfumeryjnym. Indyjska medycyna ludowa liście moczone w occie wykorzystuje w leczeniu świerzbu.
-
Medycyna
: Olej wykorzystywany jest do sporządzania maści, emulsji, plastrów i lewatyw. Olej sezamowy zwiększa ilość trombocytów i przyspiesza krzepnięcie krwi, co wykorzystywano przy leczeniu
skazy krwotocznej
i choroby Werlhoffa (
małopłytkowości
).
CiekawostkiZakłada się współcześnie, że sezam pochodzi z Afryki środkowej (niektórzy autorzy podają Bliski Wschód), ale obecnie nie jest znany na naturalnych stanowiskach. Pierwsze wzmianki o uprawie pochodzą z Babilonu, gdzie został opisany jako "przyprawa bogów". W starożytności uprawiano go również w Indiach i Azji środkowej oraz Grecji, nie ma natomiast dowodów, że znany był w Egipcie faraonów.
Węglowodany
,
proteiny
i
aminokwasy
sprawiają, iż sezam jest bardzo łatwo przyswajalny przez organizm. Z kolei substancje takie jak sesamol i sesamolina, które są najlepszymi znanymi naturalnymi przeciwutleniaczami, sprawiają, że komórki ludzkiego ciała wolniej się starzeją[]. Nazwa rośliny wywodzi się z
arabskiego
"saasim" lub "simsim".
Inne hasła zawierające informacje o "Sezam indyjski":
Zambezi
...
Cieśnina
...
1884
...
1986
...
1878
...
1932
...
1933
...
1929
...
1964
...
1975
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Sezam indyjski":
105. Zróżnicowanie kulturowe ludności świata (plansza 14)
...
031. Strefowość i astrefowość w rozmieszczeniu gleb (plansza 7)
...
103 Wielkie zmiany (plansza 2)
...
|