Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Święty Kazimierz

Święty Kazimierz

Święty
Kazimierz Jagiellończyk
królewicz

Św. Kazimierz na obrazie w katedrze wileńskiej (ok. 1520)
Data urodzenia 3 października 1458
Kraków ( Wawel )
Data śmierci4 marca 1484
Grodno
Kościół / wyznanie rzymskokatolicki
Data kanonizacji 1521
Rzym
przez papieża Leona X
Wspomnienie 4 marca
Atrybuty korona książęca , białe lilie, krzyż
Patron Rzeczypospolitej Obojga Narodów , Radomia
Szczególne miejsca kultu Kaplica św. Kazimierza w katedrze wileńskiej

Święty Kazimierz Jagiellończyk królewicz (ur. 3 października 1458 na Wawelu , zm. 4 marca 1484 w Grodnie ) – święty Kościoła katolickiego , patron Rzeczypospolitej Obojga Narodów .

Spis treści

Życiorys

Urodził się jako drugi syn Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki . Jego wychowawcą, jak i pozostałych braci, był ks. Jan Długosz .

W 1471 r., po śmierci króla Czech , starszy brat Kazimierza Władysław zasiadł na czeskim tronie. W tym samym czasie na Węgrzech wybuchł bunt przeciw panującemu tam Maciejowi Korwinowi . Buntownicy poprosili, aby królewicz Kazimierz objął władzę. Król Kazimierz Jagiellończyk zgodził się na to i z 12 tys. żołnierzy pod dowództwem Piotra Dunina Kazimierz wyruszył do Budy . Nie uzyskał jednak poparcia szlachty i musiał wrócić z niczym. Nieudana wyprawa, podczas której dochodziło do rabunków, buntów nieopłaconego rycerstwa i gwałtów, była dużym przeżyciem dla trzynastoletniego, wrażliwego chłopca.

Po powrocie Kazimierz wraz z młodszymi braćmi kontynuował naukę pod kierownictwem Długosza na zamku w Dobczycach . Zajęcia ze sztuki wojennej prowadził z królewiczami ochmistrz królewski, Stanisław Szydłowiecki . Do grona nauczycieli dołączył humanista Kallimach (Fillipo Buonaccorsi). Ambroży Contarini, dyplomata wenecki , w swoich pamiętnikach chwalił mowę powitalną piętnastoletniego królewicza wygłoszoną na jego cześć. Kazimierz był przez stykających się z nim ludzi uważany za zrównoważonego, inteligentnego i wykształconego młodego człowieka. Pomimo przeżyć nieudanej wyprawy na Węgry, pozostawał pod wpływem heroicznej legendy stryja Władysława Warneńczyka . Namówił Kallimacha i Piotra z Bnina do napisania żywotu polsko-węgierskiego króla.

Od 1475 r. król Kazimierz Jagiellończyk zaczął wprowadzać traktowanego jako następcę tronu Kazimierza w arkana władzy. Królewicz brał udział w posiedzeniach rady koronnej. W 1476 r. udał się z ojcem do Prus . Od 1478 r. król Kazimierz przebywał z królewiczami Kazimierzem i Janem Olbrachtem w Wielkim Księstwie . Litwini domagali się ustanowienia osobnego księcia dla ich państwa, wskazując przy tym na królewicza Kazimierza. Król zdecydowanie odmówił, a po wykryciu spisku na życie jego i synów (1481), odesłał królewiczów do Polski.

Przez prawie dwa lata królewicz Kazimierz był namiestnikiem ojca w królestwie. Miał tytuł "secundogentis regis Poloniae". Rezydował w Radomiu . Jego krótkie rządy były przez współczesnych dobrze oceniane. Poprawił bezpieczeństwo na drogach, ukrócając rozboje. Czynnym udziałem w sprawowaniu sądownictwa doprowadził do nadrobienia narosłych zaległości w rozstrzyganiu spraw przez sąd królewski. W przeciwieństwie do ojca utrzymywał dobre kontakty ze stanami pruskimi (był zwolennikiem większej samodzielności tej prowincji). Niestety królewicza zaczęły coraz bardziej trapić dolegliwości. Okazało się, że jest chory na gruźlicę. Późną wiosną 1483 r. został odwołany do Wilna . Pomimo postępującej choroby brał udział w zarządzaniu państwem. Z tego czasu pochodzą dokumenty, które Kazimierz podpisywał w zastępstwie podkanclerzego. Pod koniec 1483 r. wraz z ojcem Kazimierz wybrał się w podróż do Lublina na zjazd szlachty królestwa. Ze względu na stan zdrowia pozostał jednak w Grodnie . Król po otrzymaniu informacji w lutym 1484 r. o ciężkim stanie syna przerwał obrady i powrócił do Grodna. W obecności ojca Kazimierz zmarł 4 marca 1484 r. Został pochowany w Kaplicy św. Kazimierza w katedrze wileńskiej .

Kanonizacja

Śmierć młodego księcia wzbudziła w Polsce i na Litwie poruszenie. Pojawiły się sławiące królewicza wypowiedzi i epitafia. Niewątpliwie w staraniach o kanonizację Kazimierza poważną rolę odegrał aspekt polityczny. Chrześcijańska od dwustu lat Litwa nie miała świętego patrona rodzimego pochodzenia. Możnowładcy litewscy dobrze wspominali królewicza (był ich kandydatem do wielkoksiążęcego stolca). Święty wywodzący się z ich rodu dodałby również splendoru dynastii Jagiellonów . Młodo zmarły, mający opinię sprawiedliwego i pobożnego królewicz, wyśmienicie nadawał się do spełnienia obu z tych ról.

Wśród rycerstwa polskiego i litewskiego biorącego w czasie wojny litewsko-moskiewskiej udział w wyprawie z odsieczą Połockowi w 1518 r. pojawiły się opowieści o pomocy zmarłego królewicza, który miał się pojawić na chmurze i pokazać dogodne brody na Dźwinie . Dało to Zygmuntowi Staremu dodatkowy atut w staraniach o wyniesienie brata na ołtarze. W tymże roku król wysłał za pośrednictwem Jana Łaskiego prośbę o jego kanonizację . W odpowiedzi do Polski przyjechał legat papieski Zachariasz Ferreri (Zaccaria Ferreri). Widząc rozpowszechniający się kult świętego i poznając jego życie, napisał na cześć Kazimierza hymn po łacinie oraz spisał jego życiorys (żywot). Przygotował również teksty liturgiczne ku czci świętego. Papież Leon X w 1521 r. wydał bullę kanonizacyjną i wręczył ją biskupowi płockiemu Erazmowi Ciołkowi . Niestety zmarł on we Włoszech w 1522 r. w czasie zarazy, a wszystkie jego dokumenty zaginęły. Dopiero król Zygmunt III Waza uzyskał nową bullę wydaną 7 listopada 1602 r. przez papieża Klemensa VIII na podstawie kopii bulli Leona X, którą znaleziono w archiwum watykańskim.

Z okazji kanonizacji (1602) otwarto grób świętego Kazimierza. Jego ciało pomimo znacznej wilgotności tam panującej (cegły były mokre), po 118 latach było, według świadków, nienaruszone. U wezgłowia znaleziono pergamin z ulubionym hymnem świętego Omni die dic Mariae (Każdego dnia sław Maryję)[1].

Proces kanonizacyjny prowadził legat papieski, biskup z Vicenzy Zaccaria Ferreri. Uroczystości kanonizacyjne odbyły się w 1604 r. w katedrze wileńskiej. Biskup Benedykt Woyna poświęcił z tej okazji kamień węgielny pod pierwszy kościół ku czci św. Kazimierza przy kolegium jezuitów . W 1636 r. uroczyście przeniesiono relikwie świętego do kaplicy ufundowanej przez Zygmunta III i Władysława IV , a w 1953 r. przeniesiono jego doczesne szczątki z katedry do kościoła świętych Piotra i Pawła . Część relikwii świętego została wysłana kawalerom maltańskim na prośbę ich kapituły, gdyż w 1960 r. obrali św. Kazimierza swoim patronem.

Ikonografia

Święty Kazimierz przedstawiany jest w stroju książęcym z mitrą na głowie i lilią w dłoni lub jako klęczący przed drzwiami zamkniętej katedry. Atrybutami świętego są dwie skrzyżowane buławy, herb Jagiellonów, Matka Boska Ostrobramska oraz szarfa z tytułem hymnu znalezionego w trumnie.

Patronat

Święty Kazimierz jest od 1636 r. głównym patronem Litwy[2] oraz od 1948 r. szczególnym patronem młodzieży litewskiej (ogłosił to papież Pius XII ). Jest jednym z historycznych patronów Polski , a od 1960 r. również jednym z patronów Kawalerów Maltańskich. Jest orędownikiem i patronem poświęcających się służbie publicznej. Na Litwie uważany jest także za opiekuna rzemieślników. Jest również patronem archidiecezji wileńskiej i białostockiej , diecezji radomskiej (od 1992 ), drohiczyńskiej i pińskiej oraz miasta Radom (od 1983 ). Był kiedyś patronem poznańskiej dzielnicy (wcześniej samodzielnego miasta) Śródki . Obecnie kościół pw. świętego Kazimierza na Śródce jest kościołem parafii polsko-katolickiej jest również patronem szkoły podstawowej nr 8 w Białymstoku (od 2006).

Święty Kazimierz jest również patronem Odznaczenia nadawanego przez Organizację Monarchistów Polskich z Wrocławia - "Krzyż Świętego Kazimierza Królewicza"[3].

Dzień obchodów

Kazimierz jest jedynym świętym tego imienia. Jego święto liturgiczne przypada w rocznicę śmierci – 4 marca [4].

Przysłowia[5]

  • "Na świętego Kazimierza zima do morza zmierza"
  • "Na Świętego Kazimierza pełno już młodego zwierza"
  • "Na Świętego Kazimierza wyjdzie skowronek spod pierza"
  • "Na świętego Kazimierza dzień się z nocą przymierza"
  • "Dzień świętego Kazimierza resztki zimy uśmierza"
  • "Jeżeli na Świętego Kazimierza pogoda, to na ziemniaki woda (na wykopki)"
  • "Święty Kazimierz groch dmie"
  • "Jak w Kazimierza pochmurno, o jarzynę nietrudno"

Genealogia

Władysław IIJagiełło
ur. ok. 1351
zm. 1 VI 1434
ZofiaHolszańska
ur. ok. 1405
zm. 21 IX 1461
Albrecht IIHabsburg
ur. 16 VIII 1397
zm. 27 X 1439
Elżbieta
Luksemburska 1)
ur. 1409
zm. 1442
     
   
  Kazimierz IVJagiellończyk
ur. 30 XI 1427
zm. 7 VI 1492
ElżbietaRakuszanka
ur. 1436
zm. 30 VIII 1505
   
  
Święty
Kazimierz

ur. 3 X 1458
zm. 4 III 1484


Zobacz też

Przypisy

  1. Autorstwo tego hymnu przypisuje się świętemu Bernardowi
  2. (red.) Steponas Maculevičius, Doloresa Baltrušiene, Znajomość z Litwą. Księga tysiąclecia. Tom pierwszy. Państwo, Kraštotvarka, Kaunas, 1999, , s. 40.
  3. [1] Decyzja Prezesa nr 1/2009 w sprawie ustanowienia Krzyża Świętego Kazimierza Królewicza
  4. Święty Kazimierz, królewicz .
  5. Przysłowia pogodowe na marzec - 4 marca na "Rynii"

Bibliografia


Inne hasła zawierające informacje o "Święty Kazimierz":

Wszystkich Świętych ...

Rodzimy Kościół Polski ...

Dzień Zaduszny ...

Biegun północny ...

Mieszko II Lambert ...

Adwentyzm ...

Oddychanie komórkowe ...

I wiek ...

Kazimierz Wołkowycki ...

Władysław Komar ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Święty Kazimierz":

229 Stosunki państwo-Kościół w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (plansza 3) ...

11 LISTOPADA (plansza 1) ...

117 Gospodarka folwarczno-pańszczyźniana (plansza 12) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie