W ostatnim okresie epoki kamienia panował homo sapiens sapiens (człowiek rozumny współczesny), który wprowadził szereg kultur w zachodniej Europie, nad rzeką Don (południowa część Rosji), w Słowacji i na Węgrzech. Udoskonalił obróbkę drewna, kości i kamienia (najmniejsze przedmioty miały wielkość liścia laurowego), wynalazł rytownictwo (zdobnictwo za pomocą rylca) iłuk. Homo sapiens sapiens wynalazł przechowywanie żywności na okres, w którym jest trudno o pożywienie (gdy zbliżała się zima, za pomocą sznurka umieszczano mięso w wodzie by lód, skuwając jezioro, zamroził je).
Pchła może cały rok czekać w bezruchu, by na odgłos kroków (ludzkich lub zwierzęcych) natychmiast wyrwać się z odrętwienia i wskoczyć na potencjalnego żywiciela.