Prawo i ustawodawstwo rzymskie
Pierwszym uporządkowanym i spisanym
prawem było
powstałe w pierwszej połowie V w. p.n.e. „Prawo XII tablic”, które wyryto na dwunastu tablicach z brązu i ustawiono na
Forum Romanum. Treść tablic zawierała
normy prawa sakralnego, cywilnego, karnego i państwowego oraz przedstawiały procedury sądowe. Ojciec, dominująca osoba w
rodzinie, posiadał prawo sprzedania
syna do niewoli. Wyjątkowo groźne kary stosowano za naruszenie własności, np. za kradzież mienia w nocy przewidziana była
karta śmierci, a za podpalenie domu lub stogu siana –
chłosta i spalenie żywcem. Prawo regulowało obyczaje kultów religijnych, np. zabraniało palenia i chowania zwłok w obrębie miasta, zabraniało wkładać do
grobu wyrobów ze złota oraz ograniczało wystawność przyjęcia po
pogrzebie.