Pozycja szlachty

Bogacąca się szlachta, a zwłaszcza magnateria (najbogatsza część szlachty), która dążąc do osłabienia władzy królewskiej, by przeforsować swoje interesy, wykorzystała sytuację państwa po śmierci króla Kazimierza IV Jagiellończyka w 1492 r. Administracja, która wcześniej była podporządkowana władcy, została przekształcona w urzędy ziemskie i krótkie okresy rządów jego synów – Jana Olbrachta (1492-1501 r., został jego następcą) i Aleksandra (1501-1506 r., następca Jana) – tylko wzmocniły pozycję szlachty. Pozwoliło to jej na uzyskanie kolejnych przywilejów, z których jeden został wydany w 1496 r. w sprawie zatrzymania chłopów na ziemi pana, który nadawał jednemu synowi chłopskiemu prawo do opuszczenia wsi tylko raz w roku. Bardzo wysoką pozycję w społeczeństwie zajmowała magnateria, która dążyła do wzmocnienia swojej pozycji kosztem szlachty i do osłabienia pozycji władcy. Spowodowało to zmobilizowanie się szlachty do działania.