Na ziemiach osadzonych przez niewolników, byli oni zmuszeni do oddania plonów swojemu panu, a część mogli zachować dla siebie. Jednak w związku z ciągłym spadkiem liczby niewolników, w IV wieku latyfundyści oddawali działki w dzierżawę wolnym chłopom tzw. kolonom. Zawierali z nimi umowę, w której zobowiązywali się do płacenia czynszu w naturze lub gotówce, a także, do wykonywania określonych prac na rzecz właściciela.
