Podstawową funkcją wypowiedzi pisanych i mówionych jest funkcja komunikatywna, polegająca na tym, że za pomocą przekazywanego tekstu nadawca porozumiewa się z odbiorcą, tj. podaje mu informacje o świecie czy też o sobie, w różny sposób nakłania go do jakichś działań, wyraża swoje uczucia lub zwraca jego uwagę na tekst. W związku z tym wyróżniamy funkcje szczegółowe: informatywną, impresywną, ekspresywną, poetycką i fatyczną.
Funkcja informatywna (poznawcza) polega na przekazywaniu odbiorcy faktów, informacji dotyczących otaczającej nas rzeczywistości np. Pada deszcz. Ziemia jest okrągła.
Funkcję informatywną pełnią:
- rozprawy naukowe
- encyklopedie, leksykony
- podręczniki
- audycje informacyjne (dziennik telewizyjny, radiowy)
- depesze, zawiadomienia, ogłoszenia np. prasowe, radiowe
- wykłady
- korespondencja urzędowa
