Motoryka mała odnosi się zasadniczo do czynności związanych z użyciem palców i dłoni. Objawy zakłócenia motoryki małej są następujące: - opóźnienie rozwoju praksji (umiejętności posługiwania się przedmiotami codziennego użytku); - mała wyćwiczalność w zakresie ruchów drobnych (brak precyzji ruchów) związana z nadmiernym lub za małym napięciem mięśni; - brak koordynacji ruchów palców, dłoni i przedramienia; - zakłócenia koordynacji wzrokowo - ruchowej przy czynnościach wykonywanych pod kontrolą wzroku (niski poziom graficzny oraz trudności w innych zadaniach plastycznych); - szybkość ruchów rąk niedostosowana do zadania; - niechętne podejmowanie czynności manualnych.
Czynności z zakresu motoryki małej pobudzane są przez naśladowanie, percepcję, motorykę dużą, a przede wszystkim koordynację wzrokowo- ruchową.
Podstawowymi umiejętnościami rozwijanymi w trakcie doskonalenia motoryki małej są: - kontrolowane ruchy rąk i palców; - chwytanie przedmiotów jedną ręką bez pomocy; - manipulowanie przedmiotem w celu wykonania zadania; - skoordynowane używanie obu rąk.
W przypadku zaburzenia rozwoju motoryki małej konieczne są oddziaływania korekcyjne stymulujące rozwój i korygujące zaburzenia. Od rozwoju motoryki małej zależny jest pomyślny rozwój umiejętności samoobsługi, rysowania, pisania i artykulacji. Gdy dziecko będzie lepiej panować nad dłońmi i palcami nauka stanie się mniej frustrująca i da zadowolenie zarówno dziecku jak i nauczycielowi.
ZALECANE ĆWICZENIA 1) malowanie farbami dużych kształtów (na arkuszach papieru rozpiętych na ścianie lub tablicy); 2) malowanie jednocześnie obydwoma rękami na dużym arkuszu papieru; 3) malowanie pędzlem linii prostych, splatanych nici, kłębuszków; 4) zamalowywanie kolorem większych płaszczyzn ruchami od strony lewej do prawej i z góry na dół; 5) zamalowywanie pól między liniami poziomymi; 6) malowanie krótkich, pionowych kresek; 7) malowanie linii falujących poziomych i pionowych (np. fale na morzu) z zachowaniem ciągłości i kierunku zgodnego z kierunkiem pisma; 8) malowanie linii spiralnych (dom ślimaka, kłębuszki); 9) kolorowanie książeczek obrazkowych; 10) rysowanie i kolorowanie pisakami (farby, miękkie kredki, pisaki wymagają niewielkiego nacisku, co zmusza do rozluźnienia mięśni); 11) kreślenie linii poziomych i pionowych "po śladzie" i samodzielnie; 12) kreślenie linii kolistych i falistych "po śladzie" i samodzielnie; 13) kreślenie linii zamkniętych (koła, owale, prostokąty); 14) łączenie liniami zaznaczonych punktów; 15) rysowanie przez kalkę techniczną wzorów dużych i drobnych o kształtach geometrycznych i literopodobnych; 16) wycinanie po liniach prostych, falistych, łamanych; 17) wycinanie figur; 18) wycinanie postaci ludzkich, zwierząt, kwiatów; 19) wycinanie części obrazków do składania; 20) wycinanie przestrzenne (np. domki, samochody, rakiety); 21) wykonywanie prac konstrukcyjnych wg wzoru (łódka, kapelusz itp.); 22) wykonywanie prac konstrukcyjnych wg własnych pomysłów; 23) lepienie z plasteliny; 24) ugniatanie plasteliny i zapełnianie nią powierzchni koła, kwadratu i trójkąta; 25) wałkowanie cienkich wałków i obwodzenie nimi narysowanych przedmiotów i figur; 26) układanie z wałeczków plasteliny różnych figur; 27) układanie klocków; 28) układanie puzzli; 29) odwzorowywanie szlaczków i wzorów.
Bibliografia: 1. M.Bogdanowicz, Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym, WsiP, W-wa, 1985r. 2. T. Danielewicz, A.Koźmińska, J.Magnuska, Pomoce terapeutyczne dla dzieci nerwicowych i dyslektycznych, PTHP, W-wa, 1974r. 3. G.Demelowa, Minimum logopedyczne dla nauczycieli przedszkola, WsiP, W-wa, 1979r. 4. T.Gąsowska, Z.Stepowska, Praca wyrównawcza z dziećmi mającymi trudności w czytaniu i pisaniu, WsiP, W-wa, 1978r. 5. E.Schopler, M.Lansing, L.Waters, Ćwiczenia edukacyjne dla dzieci autystycznych, SPOA, Gdańsk, 1983r.
mgr Genowefa Grzeszczuk Logopeda dyplomowany Szkoła Podstawowa nr 8 w Oławie |