Edukacja regionalna określana mianem edukacji środowiskowej ma na Śląsku bogate tradycje, do których można sięgnąć bez względu na zmieniające się projekty i programy nauczania. Do tych tradycji sięgnęliśmy przygotowując biesiadę regionalną pod hasłem "Z tańcem i piosenką na śląską melodię".
Zaprosiliśmy do wspólnej zabawy uczniów i nauczycieli okolicznych szkół podstawowych, przedszkoli, gimnazjum, przedstawicieli gminy i rodziców. Nasza biesiada stała się okazją do spotkania i prezentacji ciekawych programów artystycznych przygotowanych przez uczniów naszej i innych szkół. Całość uświetnił występ zespołu ,,Lędzinianie”.
Treść wystąpień ściśle związana była z tradycjami regionalnymi, zespoły prezentowały śląskie stroje, przyśpiewki, gwarę i taniec. Wzbudziły żywe zainteresowanie. Wszyscy występujący otrzymali drobne upominki. Następnie razem zasiedliśmy do stołów, by skosztować śląskich kołoczy i wspólnie śpiewać śląskie przyśpiewki.
Biesiada stała się okazją do propagowania kultury regionalnej wśród dzieci, młodzieży i dorosłych oraz wpisała się w obrzędowość naszej szkoły.
Jest to tylko jedna z form upowszechniania regionalizmu jako troski o region, jako dziedzictwo kulturowe, jako obrona własnych „korzeni” i własnej tożsamości.
W ciągu roku istnieje, wiele okazji do realizacji tematyki związanej z regionem. W naszej szkole sięgamy do nich poprzez:
- wystawy tradycyjnych śląskich betlejemek
- przedstawienie „Wigilia śląska”
- coroczne „Dni regionalne”
- spotkania z twórcami ludowymi – gawędziarzami
- gromadzenie przez uczniów różnych form słownej twórczości /powiedzeń, przysłów, porzekadeł, wyliczanek/
- fotografowanie ciekawych elementów krajobrazu lokalnego oraz jego zabytków
- przygotowanie inscenizacji baśni śląskich lub wykorzystanie metody dramy i przekładu intersemiotycznego na lekcjach języka polskiego
Wymieniłam tylko niektóre elementy kulturowe, na które warto zwrócić uwagę w edukacji regionalnej. Folklor na Górnym Śląsku był zawsze wyznacznikiem odrębności etnicznej. Cechą tego folkloru jest jego ludowy charakter. Dzięki temu oparł się on germanizacji, a w późniejszym okresie komunistycznej polityce bezwzględnego trzewienia. Kultura ludowa jak ktoś powiedział – jest tu „najdoskonalszą twierdzą nie do zdobycia dla obcych . W niej bytuje cześć dla przodków, mądrość o doświadczenia myśli zbiorowej wszystkich pokoleń, w nim kryje się najcenniejszy talizman – miłość do ziemi rodzinnej”.
Taki talizman powinniśmy zawiesić przy sercu każdemu uczniowi, by pomógł młodemu pokoleniu wrosnąć w glebę małej ojczyzny. Wtedy (nawet, gdy kiedyś wyjedzie z naszego regionu będzie pielęgnował tradycje ziemi rodzinnej w swojej nowej „małej ojczyźnie”). Nie zatraci emocjonalnego związku z dziedzictwem kulturowym swego regionu i dzięki temu zachowa swoją tożsamość narodową.
Upowszechnienie i popularyzowanie przez szkołę wiedzy o własnym regionie pomaga tez uzmysłowić uczniom, że nie należy się wstydzić tego, że jesteśmy inni, mamy własne obyczaje, tradycje, język, historię, zabytki. W ten sposób edukacja regionalna staje się również polem promowania naszego regionu na zewnątrz.
Edukacja regionalna w szkole pozwala więc na osiągnięcie wielu celów. Nie tylko daje wiedzę o własnym regionie, wskazuje, jak kultywować zanikające tradycje, obyczaje, budzi poczucie wspólnoty ze środowiskiem, otwiera na kulturę i historię innych regionów, ale przede wszystkim uczy szacunku dla odrębności regionalnej, a przez to narodowej. Barbara Dułacz |