Oława
Oławakościół pod wezwaniem Matki Boskiej Pocieszenia w Oławie Oława (niem. Ohlau, czes. Olava) -
miasto i gmina
we wschodniej części
województwa dolnośląskiego
, w
powiecie oławskim
, nad rzeką
Oławą
(potocznie Oławką) i Odrą, 27 km na południowy wschód od
Wrocławia
.
W latach 1975-1998
miasto administracyjnie należało do
województwa wrocławskiego
. Oława jest siedzibą dwóch gmin:
gminy miejskiej
(miasto Oława) i
gminy wiejskiej
oraz
powiatu
ziemskiego. Według danych z 31 grudnia 2008 miasto liczyło 30 846 mieszkańców. W Oławie rozgrywa się część akcji
Trylogii husyckiej
Andrzeja Sapkowskiego
. HistoriaW
X wieku
w okolicy przebywał najprawdopodobniej
benedyktyński
pustelnik
,
Andrzej Świerad
. Po raz pierwszy notowana jako Olewa w
1149
jako darowizna
Piotra Włostowica
na rzecz
opactwa na Ołbinie
.
Gród
i
osada
targowa
powstałe przy zbiegu rzek
Odry
i
Oławy
istniały od
XII wieku
. W
1206
Henryk Brodaty
zamienił swoje ziemie w okolicach
Psiego Pola
na Oławę.
Lokowana
na
prawie średzkim
w
1234
roku[2]. Zasiedlana przez
tkaczy
walońskich
, których dziedzictwem jest
herb
miasta przedstawiający białego,
galijskiego
koguta
w czerwonym polu. Zniszczona przez
Mongołów
w
1241
zaczyna się dynamicznie rozwijać. Działa tu
mennica
wypuszczająca
brakteaty
z wizerunkiem herbowego koguta. W
1282
Henryk IV Probus
nadaje przywilej budowy 12 kramów sukienniczych oraz korzystania z łąk, wód i roli. W
1310
miasto otrzymuje od
Bolesława Rozrzutnego
prawo przymusu drożnego, a od
1317
burmistrza
i
radę
. W
1329
r. Oława przechodzi wraz z księstwem legnickim pod zwierzchnictwo króla Czech. Zdobyta przy pomocy ludności i spalona przez
husytów
w
1429
. W
1447
pod miastem zwycięska dla Polaków bitwa z wojskami
Macieja Korwina
. Wyludnione w
1437
epidemią
dżumy
, którą poprzedziła klęska
głodu
. Połowa miasta spłonęła w wielkim
pożarze
1502
roku. Ponowna epidemia dżumy nawiedziła miasto w
1588
. Kilkakrotnie przechodziła z rąk do rąk w czasie
wojny 30-letniej
.
19 maja
1634
podpalona i doszczętnie zniszczona przez wycofujące się oddziały płk. von Rostock,
17 czerwca
1642
przez Szwedów Georga Wrangla. W połowie XVII wieku polsko-niemiecka granica językowa przebiegała niedaleko Oławy, włączając miasto do terytorium o dominacji
języka polskiego
[3]. Od roku
1248
do
1675
w księstwie legnicko-brzeskim władanym przez najdłuższą linię
Piastów śląskich
. Ostatnim jej przedstawicielem był urodzony w Oławie
Jerzy IV Wilhelm
(ostatni przedstawiciel całej
dynastii
). Po jej wygaśnięciu w latach
1691
-
1737
własność żonatego ze szwagierką cesarza
Leopolda I
Jakuba Sobieskiego
, syna króla Polski,
Jana III
. Po
wojnach śląskich
od
1742
wraz z większością
Śląska
w granicach
Królestwa Prus
. Pod rządami Prus na terenach tych rozpoczęto
germanizację
. Zwarte osadnictwo ludności polskojęzycznej utrzymało się jednak w okolicach Oławy bardzo długo. Jeszcze w 1896 roku w niemieckiej książce "Schlesien:eine Landeskunde für das deutsche Volk" wybitny niemiecki geograf
Joseph Partsch
wyraża zdziwienie, że: - ”...trudno zrozumieć, jak mogło się zdarzyć, że na zachodniej stronie rzeki Odry, w dystrykcie Oława i w sąsiedztwie części dystryktu Wrocław i
Strzelin
mogło przetrwać całkowicie zwarte terytorium mówiących po polsku mieszkańców, które zawiera w sobie wiele ważnych dróg i które rozciąga się na wszystkie strony od wielkiego centrum transportowego jakim jest Wrocław...”[4]
Od
XV wieku
podobnie jak w wielu innych miastach Dolnego Śląska silny rozwój sukiennictwa, potem w wiekach
XVII
-
XVIII
przeróbki
bawełny
. Od
1842
roku między
Wrocławiem
a Oławą istnieje najstarsza w dzisiejszych granicach Polski
linia kolejowa
, zainicjowana
22 maja
[5]. Z podoławskiego
lotniska
wojskowego
Oława-Stanowice
1 września
1939
roku wystartowały hitlerowskie samoloty, które jako pierwsze zaatakowały Polskę[].
2 września
1939 jeden polski samolot
Karaś
z 21 eskadry bombowej zbombardował fabrykę w Oławie, dokonując pierwszego ataku bombowego na terytorium Niemiec w II wojnie światowej[6]. Po wojnie miasto zostało przyłączone do Polski, zaś jego niemiecka ludność wysiedlona do Niemiec. Do roku
1992
była siedzibą silnego garnizonu Północnej Grupy Wojsk
Armii Radzieckiej
obsługujących pobliskie lotnisko wojskowe. Zabytki Struktura powierzchniWedług danych z roku 2002[7] Oława ma obszar 27,34 km², w tym: - użytki rolne: 58%
- użytki leśne: 5%
Miasto stanowi 5,22% powierzchni powiatu. Klimat[8].Miesiąc | Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | ROCZNIE |
---|
Średnia temperatura -
°C
(
°F
) | -2,2 (28,0) | -1,2 (29,8) | 2,8 (37,0) | 8,3 (46,9) | 13,7 (56,7) | 17,2 (63,0) | 18,8 (65,8) | 18,0 (64,4) | 14,3 (57,7) | 8,7 (47,7) | 4,0 (39,2) | 0,2 (32,4) | 8,5 (47,3) |
Opady
w cm | 2,4 | 2,8 | 3,3 | 4,0 | 6,5 | 6,2 | 10,9 | 6,6 | 4,3 | 4,0 | 3,7 | 3,3 | 58,0 |
DemografiaDane z 30 czerwca 2004[9]: Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni |
---|
jednostka | osób | % | osób | % | osób | % | populacja | 31 078 | 100 | 16 084 | 51,8 | 14 994 | 48,2 | gęstość zaludnienia (mieszk./km²) | 1136,7 | 588,3 | 548,4 |
Według danych z roku 2002[10] średni dochód na mieszkańca wynosił 1199,21 zł. ReligiaWiększość mieszkańców Oławy stanowią wyznawcy
Kościoła Rzymskokatolickiego
. Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą także
zbory
Kościoła Chrześcijan Baptystów
oraz
Kościoła Zielonoświątkowego
, będące
protestanckimi
Kościołami o charakterze
ewangelicznym
. W mieście działają również dwa zbory
Świadków Jehowy
z
Salą Królestwa
. [11] Miasto znane w latach 80. XX wieku z nieuznanych przez
Kościół katolicki
objawień
maryjnych
Kazimierza Domańskiego
. Miasta partnerskie Szlaki komunikacyjne przechodzące przez Oławę Zabytki OławyKościół Matki Boskiej Pocieszenia z XIV w. | Zamek Sobieskich, po prawej stronie widoczna wieża ciśnień | Ratusz z XIX w. z zachowaną barokową wieżą | Kościół św. Piotra i św. Pawła z XIX w. | Kościół św. Rocha z XVIII w. | Kościół św. Józefa z XIX w. |
Zobacz teżPrzypisy- ↑
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym
- ↑ Agnieszka Lenczewska, Johann Gunn - Szkot w służbie Szwecji, w: Po obu stronach Bałtyku. Wzajemne relacje między Skandynawią a Europą Środkową. On the Opposite Sides od the Baltic Sea. T. 1. Red. Jan Harasimowicz, Piotr Oszczanowski, Marcin Wisłocki. Wrocław 2006, s. 109.
- ↑ Dorota Borowicz: "Mapy narodowościowe Górnego Śląska od połowy XIX wieku do II Wojny Światowej". Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2004, s.33.
- ↑
Joseph Partsch: Schlesien: eine Landeskunde für das deutsche Volk, t.1: Das ganze Land, Breslau 1896
- ↑
150 lat kolei na śląsku. M. Jerczyński S. Koziarski, Opole 1992
- ↑
Typy Broni i Uzbrojenia
nr 19
- ↑
Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset
(
pol.
). regioset.pl. [dostęp 2010-09-14].
- ↑ Stanisławska M. i in. 2004. Program Ochrony Środowiska dla miasta Oława. IME Consulting, Oława
- ↑
Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast
(
pol.
).
GUS
. [dostęp 2010-09-14].
- ↑
Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset
(
pol.
). regioset.pl. [dostęp 2010-09-14].
- ↑ Sala Królestwa Świadków Jehowy przy ul. Żeromskiego
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Oława":
Armia Czerwona
...
Wrocław
też kilka innych, mniejszych rzek, na ogół są to dopływy Odry:
Ślęza
,
Oława
(rozdzielająca się tu na dwa nurty – Oławę Górną i Dolną), ...
Złoczów
...
1945
...
Germanizacja
...
Polskie zamki i twierdze
...
1913
...
Odra
...
Nizina Śląska
...
Żołna zwyczajna
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Oława":
Hasło nie występuje w innych lekcjach!
|