Władysław III Laskonogi (ur.
1161
-
1166
/
1167
, zm.
3 listopada
1231
) –
książę wielkopolski
, w latach
1194
-
1202
w południowej
Wielkopolsce
, w latach
1202
-
1229
w
Wielkopolsce
, w latach
1202
-
1206
,
1228
-
1229
książę krakowski
, w
1206
oddał
Kalisz
Henrykowi I Brodatemu
z
linii śląskiej
,
1206
-
1210
i
1218
-
1225
w
Lubuszu
,
1216
-
1217
tylko w
Gnieźnie
, choć według innych prawdopodobniejszych wersji oddał wtedy bratankowi tylko południowo-zachodnią Wielkopolskę.
Genealogia i przydomek
Władysław III Laskonogi był trzecim i najmłodszym synem
Mieszka III Starego
i jego drugiej żony
Eudoksji
, księżniczki ruskiej, prawdopodobnej córki wielkiego księcia kijowskiego
Izjasława II
.
Władysław z przydomkiem "Laskonogi" występuje po raz pierwszy w
Kronice Wielkopolskiej
. Za kronikarzem
Janem Długoszem
przyjmuje się, że przydomek ten odnosił się do niezwykle długich, cienkich nóg Władysława[1].
Urodził się między
1161
a
1166
rokiem[2].
We współpracy z ojcem Mieszkiem III Starym
W źródłach książę po raz pierwszy pojawia się w
1168
na zjeździe w
Jędrzejowie
, gdzie jako kilkuletnie dziecko świadkował na dokumentach wydanych dla miejscowego klasztoru
cystersów
.
W
1177
lub
1179
razem z ojcem i starszym rodzeństwem został zmuszony na skutek buntu dotychczasowego
księcia sandomierskiego
Kazimierza Sprawiedliwego
i najstarszego syna Mieszka III z pierwszego małżeństwa
Odona
do wyjazdu z kraju. Do Wielkopolski Władysław powrócił razem z rodziną w
1181
i mimo osiągnięcia wieku sprawnego nie otrzymał wówczas własnej dzielnicy.
Władysław ożenił się z
Łucją
, córką
Jaromara I
, księcia
rugijskiego
. Małżeństwo to, mające wzmocnić wpływy Mieszka III na
Pomorzu Zachodnim
, okazało się bezdzietne.
W
1194
zmarł przyrodni brat księcia Odon. Fakt ten umożliwił Władysławowi otrzymanie własnego działu w postaci księstwa położonego w południowo-zachodniej Wielkopolsce (nad rzeką
Obrą
). Formalnie Władysław sprawował tam jednak władzę jako opiekun małoletniego (ur. ok.
1190
) bratanka
Władysława Odonica
.
Śmierć rok później kolejnego brata
Bolesława
uczyniła Laskonogiego jedynym następcą długowiecznego ojca. Książę zaangażował się wtedy w zdobyciu dla Mieszka III Starego tronu
krakowskiego
.
Władysław Laskonogi księciem wielkopolskim i krakowskim
13 marca
1202
zmarł książę wielkopolski Mieszko III Stary. Umożliwiło to odpowiednio już przygotowanemu Władysławowi bez przeszkód objąć rządy w Wielkopolsce. Również w
Małopolsce
, dzięki poparciu udzielonemu przez
wojewodę krakowskiego
Mikołaja
udało się najmłodszemu Mieszkowicowi bez przeszkód objąć tron krakowski. Kontrkandydatem do Krakowa był najstarszy syn Kazimierza Sprawiedliwego
Leszek Biały
. Propozycja ta jednak upadła, gdyż książę sandomierski opierał swoje rządy na wojewodzie Goworku, który był zaciętym wrogiem stronnictwa skupionego wokół Mikołaja.
Utrata tronu w Krakowie
Na tronie krakowskim Władysław Laskonogi utrzymał się przez cztery lata, do roku
1206
, gdy po śmierci czołowego stronnika władcy Wielkopolski, wojewody Mikołaja, do stolicy powrócił Leszek Biały. Przyczyną buntu było twarde egzekwowanie praw książęcych względem możnych i zaangażowanie uwagi księcia na Pomorzu. Część historyków fakt utraty księstwa krakowskiego przez Władysława przesuwa na okres wcześniejszy – ostatnie miesiące
1202
. Z powodu braku źródeł do tego okresu trudno jednak fakty te zweryfikować.
Plany przywrócenia zwierzchnictwa Polski nad Pomorzem. Zamiana Kalisza na Lubusz
Zainteresowanie Władysława III sprawami pomorskimi wiąże się z dwoma wydarzeniami. Pierwszym było uroczyste spotkanie księcia wielkopolskiego z
królem duńskim
Waldemarem II
, podczas którego próbowano rozstrzygnąć sprawy sporne i ustalić strefy wpływów. Drugie wydarzenie to zaskakująca umowa z
księciem śląskim
Henrykiem I Brodatym
, na mocy której nastąpiła zamiana ziemi
kaliskiej
(stanowiącej część ojcowizny Władysława Odonica) na
ziemię lubuską
, dzięki której łatwiej było prowadzić aktywną politykę nad
Bałtykiem
. Jednak już w
1209
Laskonogi utracił ziemię lubuską na rzecz margrabiego
Dolnych Łużyc
Konrada II
(szwagra Laskanogiego), który pokonał księcia w
bitwie pod Lubuszem
. Zaniepokojiny taką sytuacją Henryk Brodaty podczas kampanii prowadzonej między sierpniem
1210
a marcem
1211
roku odbił ziemię lubuską z rąk niemieckich, wykorzystując zamieszanie po śmierci margrabiego Konrada II (6 maja 1210) i spory o jego dziedzictwo między pozostałymi członkami rodziny Wettynów. Po zwycięstwie Henryk Brodaty na powrót przekazał ziemię lubuską Władysławowi Laskonogiemu.
Bunt arcybiskupa Henryka Kietlicza i bratanka Władysława Odonica. Wygnanie ich z kraju
Oddanie Kalisza w obce ręce wywołało niezadowolenie Władysława Odonica, który uważał to miasto za część należnej mu ojcowizny. Młodemu Odonicowi (liczył w tym momencie ok. 16 lat) udało się uzyskać poparcie części możnych wielkopolskich i przede wszystkim
metropolity gnieźnieńskiego
Henryka Kietlicza
, którzy pragnęli przy okazji zmusić Laskonogiego do reform, przywilejów dla kościoła i ograniczenia władzy monarszej.
Powstanie, jakie wówczas wybuchło, nie było jednak zbyt dobrze przygotowane i obaj sprzymierzeńcy – Władysław Odonic i Henryk Kietlicz musieli się ratować ucieczką na dwór Henryka Brodatego. Również obłożenie przez arcybiskupa Laskonogiego
klątwą kościelną
niewiele powstańcom pomogło, gdyż swego poparcia synowi Mieszka III udzielił
biskup poznański
Arnold II
.
Przyjęcie wygnańców na dworze we Wrocławiu. Odonic księciem kaliskim
Pewnym zaskoczeniem była reakcja na te wydarzenia księcia śląskiego Henryka I Brodatego, który nie tylko przyjął wygnańców, ale wyposażył Władysława Odonica w dopiero co nabyte księstwo kaliskie, które ten jednak miał zwrócić w przypadku otrzymania reszty ojcowizny tj. zapewne terenów położonych nad rzeką Obrą. W tym samym czasie metropolita udał się do
Rzymu
, gdzie osobiście interweniował u
papieża Innocentego III
. Protest złożony w Stolicy Apostolskiej, skutecznie zablokował próby odwołania klątwy podejmowane przez Władysława Laskonogiego. Papież polecił również pozostałym książętom polskim pomóc arcybiskupowi w powrocie do
Gniezna
.
Zjazd w Głogowie. Pogodzenie się Władysława Laskonogiego z arcybiskupem
Mediacji między zwaśnionymi stronami podjął się Henryk Brodaty, który na Boże Narodzenie
1208
zaprosił obu książąt wielkopolskich, arcybiskupa, oraz
biskupów wrocławskiego
,
lubuskiego
i
poznańskiego
na zjazd do
Głogowa
. Udało się tam załatwić tylko spór Laskonogiego z hierarchią kościelną – Henryk Kietlicz w zamian za odwołanie ekskomuniki mógł powrócić do Wielkopolski, otrzymując także wynagrodzenie poniesionych strat. Konflikt stryja z bratankiem trwał natomiast nadal.
Próba reaktywacji statutu Bolesława Krzywoustego. Zjazd w Borzykowej i epizodyczne rządy Mieszka Plątonogiego w Krakowie
W
1210
Laskonogi wsparł starania
księcia raciborskiego
Mieszka Plątonogiego
o restytucję
statutu Bolesława Krzywoustego
. W tym momencie Władysław był zapewne najstarszym po Mieszku
Piastowiczem
, w związku z czym mógł z pewnością liczyć, że po rychłej śmierci sędziwego
księcia raciborskiego
otrzyma tytuł księcia seniora, wraz z upragnionym
Krakowem
. Według niektórych historyków starszy od Władysława był jednak Henryk Brodaty. Jest to o tyle prawdopodobniejsze, że
papież Innocenty III
w wydanej przez siebie
9 czerwca
1210
bulli nakazującej przestrzeganie statutu Krzywoustego, powołuje się na starania nie wymienionego z imienia księcia śląskiego, a tylko Henryk I Brodaty używał takiego tytułu. Jakkolwiek by nie było, bulla papieska wywołała w Polsce ogromne zamieszanie.
W lipcu
1210
książę krakowski
Leszek Biały
,
książę śląski
Henryk Brodaty
,
mazowiecki
Konrad
i
kaliski
Władysław Odonic
spotkali się wraz z duchownymi hierarchami w
Borzykowej
, by wyjaśnić zagadkową sprawę. Mieszko Plątonogi zamiast do Borzykowej wyruszył jednak wraz z wojskiem do Krakowa, gdzie wobec panującego tam zamieszania decyzyjnego udało się mu bez problemu zająć
Wawel
. Arcybiskup Kietlicz nie zamierzał jednak pogodzić się z zaistniałą sytuacją i uzyskawszy od młodych książąt słowa poparcia oraz dokumenty potwierdzające szeroki immunitet kościelny, rozpoczął starania w
Rzymie
o cofnięcie feralnej bulli. Zabiegi te odniosły sukces i kiedy w maju
1211
Mieszko Plątonogi zmarł, Leszek Biały mógł na powrót zasiąść na tronie krakowskim. Zamierzenia starszego pokolenia zakończyły się niepowodzeniem.
Wzrost znaczenia arcybiskupa Henryka Kietlicza. Władysław Odonic księciem w południowej Wielkopolsce
W
1215
pozycja Władysława Laskonogiego uległa dalszemu osłabieniu w wyniku wzrostu potęgi arcybiskupa. Henryk Kietlicz wsparty postanowieniami
Soboru Laterańskiego IV
i kolejnym zjazdem z książętami juniorami odbytym w
Wolborzu
, gdzie Leszek Biały, Konrad mazowiecki, Władysław Odonic i
Kazimierz I opolski
wydali wielki przywilej immunitetowy dla kościoła, wystosował do księcia wielkopolskiego żądanie wydzielenia dla Władysława Odonica należnej mu ojcowizny. Ostatecznie, w roku
1216
, Laskonogi nie chcąc ryzykować zbrojnej konfrontacji oddał Odonicowi dzielnicę należącą wcześniej do jego ojca (trwają spory historyków o jakie terytorium chodziło, najprawdopodobniej była to część południowej
Wielkopolski
leżąca nad Obrą, choć część historyków uważa, że młody Władysław otrzymał wówczas całą dzielnicę
poznańską
i to łącznie ze stołecznym grodem). Porozumienie stryja z bratankiem zostało poparte bullą
papieża Honoriusza III
z
9 lutego
1217
. Nastąpiło również oficjalne pogodzenie księcia z arcybiskupem, który otrzymał od Laskonogiego przywilej wystawiony na związany z nim klasztor
cystersów
w
Łeknie
.
Upadek potęgi arcybiskupa. Powstanie trójsojuszu książąt piastowskich – Władysław Laskonogi, Henryk Brodaty i Leszek Biały
Zawarty w
1216
roku kompromis wytrzymał próbę czasu przez niespełna rok. Ambitny arcybiskup swą dumną postawą skutecznie bowiem zniechęcił do swojej polityki kolejnych książąt piastowskich. Jego znaczenie zmalało zaś dodatkowo po klęsce polityki papieża Honoriusza III.
W
1217
doszło do zawarcia przez dotychczasowych antagonistów Leszka Białego i Władysława Laskonogiego znamiennego
układu o przeżycie
, na mocy którego obaj władcy nie posiadający wówczas męskich potomków zapowiedzieli wzajemne dziedziczenie posiadłości. Umowa ta w oczywisty sposób godziła w księcia kaliskiego Władysława Odonica, najbliższego krewnego Laskonogiego.
Usunięcie Władysława Odonica z kraju. Kwestia podjęcia przez Laskonogiego współpracy w ramach trójsojuszu
W tym samym roku książę wielkopolski zyskując życzliwą neutralność ze strony Henryka Brodatego zdecydował się rozwiązać ostatecznie konflikt z Odonicem i uderzył na dzielnicę bratanka, zmuszając go do ucieczki z kraju. Do formalnego zawiązania układu sojuszniczego Laskonogiego i Brodatego (stanowiącego uzupełnienie podobnego układu z Leszkiem) doszło w końcu
1217
lub na początku
1218
, podczas zjazdu w nadgranicznym
Sądowlu
, dzięki pośrednictwu
biskupa poznańskiego
Pawła
i lubuskiego
Wawrzyńca
. Z nieznanych przyczyn treść zawartego układu korzystna była wyłącznie dla księcia
Wielkopolski
, który nie tylko uzyskał zgodę na zagarnięcie dzielnicy Odonica (do której części tj.
Kalisza
, w myśl układu z
1206
, mógł zgłosić swoje pretensje książę śląski), ale odzyskiwał również przy okazji (na zasadzie dożywocia)
Lubusz
, stracony w
1209
na rzecz margrabiego
Łużyc
Konrada (ziemia lubuska w rękach margrabiego łużyckiego pozostała tylko przez niecały rok, gdyż już
1210
zdobył ją dla siebie Henryk Brodaty). Być może księciu śląskiemu chodziło o stworzenie jednego frontu książąt polskich ponad ich partykularnymi interesami. Porozumienie z Sądowla zostało zatwierdzone specjalną bullą papieską z dnia
9 maja
1218
, co dodatkowo załamało arcybiskupa Kietlicza.
Pierwszym sprawdzianem działania trójsojuszu (tj. książąt Laskonogiego, Brodatego i Leszka Białego) była śmierć w
1219
wielkiego przegranego – metropolity Henryka Kietlicza i wspólny wybór na stanowisko arcybiskupa kanclerza
Wincentego z rodu Niałków
, jednego z najbliższych współpracowników księcia wielkopolskiego.
Usadowienie się Władysława Odonica w północno-wschodniej Wielkopolsce. Wycofanie się władcy Wielkopolski z ogólnopolskich działań
Pomimo tylu korzyści Władysław Laskonogi nie wziął udziału w ogólnopolskiej akcji skierowanej przeciwko pogańskim
Prusom
. Powodem tego było ponowne uaktywnienie się bratanka księcia, który korzystając z gościny panującego na
Pomorzu Gdańskim
Świętopełka II
(był on formalnie namiestnikiem tej prowincji z ramienia Leszka Białego) podjął podjazdową walkę przeciwko władzy stryja. Sytuacja uległa pogorszeniu kiedy w październiku
1223
korzystając z zaskoczenia Odonicowi udało się opanować pograniczny gród
Ujście nad Notecią
, a wkrótce potem (w
1225
) sąsiednie
Nakło
.
Co gorsza, zacięte walki obu Władysławów doprowadziły w
1225
do ponownej utraty Lubusza, zagarniętego przez landgrafa
Turyngii
Ludwika, który skorzystał z zaabsorbowania Laskonogiego w innej części Wielkopolski i zająć ten ważny nadgraniczny gród.
Nowy etap walki Laskonogiego z bratankiem. Klęska pod Ujściem
Do decydujących starć zbrojnych pomiędzy stryjem a bratankiem doszło w
1227
, kiedy Odonicowi nie tylko udało się przetrwać oblężenie Ujścia przez wojska Laskonogiego, ale dodatkowo śmiałym wypadem pokonał on
15 lipca
oddziały dowodzone przez wojewodę księcia wielkopolskiego Dobrogosta. W tym momencie wydawało się, że Władysław Odonic jest już panem sytuacji w Wielkopolsce. Do gry włączył się wówczas niespodziewanie
władca gdański
Świętopełk II, który złamał dotychczasowy sojusz z młodszym z Władysławów i zajął należący do niego gród w Nakle. Jednocześnie Świętopełk II ogłosił się księciem i wypowiedział posłuszeństwo księciu krakowskiemu Leszkowi Białemu.
Zjazd w Gąsawie i śmierć Leszka Białego
Wytworzenie się nowej sytuacji w Wielkopolsce i na Pomorzu skłoniło Leszka do zwołania na dzień świętego Marcina do malutkiej miejscowości
Gąsawy
zjazdu książąt i możnych, gdzie miano przedyskutować problem i przedsięwziąć dalsze kroki. Na zjazd oprócz inicjatora Leszka Białego przybyli: jego brat
Konrad mazowiecki
, książę śląski Henryk Brodaty, Władysław Odonic (jego obecność nie jest pewna), cały ówczesny episkopat Polski i liczni przedstawiciele rodów możnowładczych. Z nieznanych przyczyn w Gąsawie nie pojawił się Władysław Laskonogi, choć możemy przypuszczać, że jego interesów doglądali tam arcybiskup Wincenty Niałek i biskup poznański Paweł. Nikt nie spodziewał się tragedii, do której doszło rankiem z
23
na
24 listopada
, gdy na odpoczywających książąt napadli Pomorzanie Świętopełka i zamordowali w pobliskim Marcinkowie uciekającego Leszka, oraz ciężko ranili Henryka Brodatego. Źródła i historiografia winnym morderstwa jednoznacznie uznały Świętopełka Pomorskiego. Część historyków widzi jednak współwinnym także Władysława Odonica, który miał przekazywać ze zjazdu informacje dotyczące planów rozmawiających książąt (uniewinnia go w swojej najnowszej pracy Tomasz Jurek). Zastanawiająca jest w tym wypadku wynikła nagle w
1227
wrogość pomiędzy księciem pomorskim a Odonicem, w związku z zagarnięciem przez Świętopełka grodu w Nakle. Według zwolenników tezy o współudziale Władysława Odonica w zbrodni, sprawa Nakła miała zadanie zmylić wiecujących książąt co do prawdziwych intencji syna Odona i Świętopełka. Możliwe są również inne wersje wydarzeń, a z powodu szczupłości i niejednoznaczności źródeł wśród ewentualnych oskarżonych jest również Władysław Laskonogi, który ze śmierci Leszka Białego odniósł, nie licząc Świętopełka, największe korzyści. W tym kontekście fakt że nie wziął on udziału w rozmowach jest niezwykle interesujący (o szczegółach dotyczących zjazdu i odbytych tam wydarzeń zobacz:
zbrodnia gąsawska
).
Władysław Laskonogi ponownie księciem krakowskim. Dalszy etap zmagań z bratankiem
Jak by nie było, tragedia gąsawska pozwoliła Władysławowi Laskonogiemu przejść do ofensywy. Na początku następnego roku książę wielkopolski w nieznanej historykom bitwie pokonał bratanka biorąc go do niewoli. Następnie Laskonogi udał się do Małopolski, gdzie upomniał się o tron krakowski należny mu zgodnie z zawartą w
1217
umową o przeżycie z Leszkiem Białym. Wprawdzie książę krakowski zostawił rocznego syna
Bolesława
, ale wiadomo było, że do czasu osiągnięcia przez niego pełnoletności tron obejmie ktoś inny. Jednocześnie z Władysławem Laskonogim pretensje do
Małopolski
zgłosił także rodzony brat Leszka Konrad mazowiecki. Formalnej elekcji nowego panującego dokonano na wiecu w
Wiślicy
5 maja
1228
, gdzie większość możnowładców zgromadzona wokół
biskupa krakowskiego
Iwo Odrowąża
,
wojewody krakowskiego
Marka Gryfity
i wojewody sandomierskiego Pakosława Starego Awdańca opowiedziała się za kandydaturą Władysława odrzucając propozycje Konrada.
Zjazd w Cieni. Laskonogi formalnie pierwszym władcą elekcyjnym
Nie był to jednak wybór bezwarunkowy, gdyż Władysław Laskonogi musiał następnie wydać podczas zjazdu w
Cieni
dwa istotne dokumenty. W pierwszym książę wielkopolski zapewniał nienaruszalność immunitetów kościelnych i częściowo nawet je rozszerzał. W drugim adoptował syna Leszka Białego Bolesława, nad którym przejmował formalną opiekę, czyniąc go przy okazji sukcesorem we wszystkich swoich posiadłościach. Jednocześnie zobowiązał się nie wprowadzać żadnych nowych praw bez zgody małopolskich świeckich i duchownych możnowładców. W ten sposób władza monarsza w Polsce, po raz pierwszy została poddana ograniczeniom na rzecz społeczeństwa. Bezpośrednie rządy Laskonogi objął tylko w ziemi krakowskiej, nad Sandomierszczyzną władzę przejęła
regencja
kierowana faktycznie przez matkę Bolesława Grzymisławę, choć formalnie i tej krainy księciem zwierzchnim pozostał Władysław.
Oddanie Małopolski Henrykowi Brodatemu jako namiestnikowi
Niestety, wkrótce sytuacja geopolityczna Władysława uległa znacznemu pogorszeniu. Z więzienia wydostał się i na nowo podjął walkę ze stryjem Władysław Odonic, co sprawiło, że książę wielkopolski nie mógł przygotować się do spodziewanej inwazji Konrada mazowieckiego na Małopolskę. Z tego też względu zdecydował się za zgodą panów krakowskich (głównie za takim rozwiązaniem byli
Odrowąże
i
Gryfici
) przekazać rządy w Krakowie księciu śląskiemu Henrykowi Brodatemu. Nie miały to być jednak rządy suwerenne, Brodaty obejmował bowiem w Małopolsce władzę tylko jako namiestnik. Ustępstwem ze strony Laskonogiego była zapewne obietnica dziedziczenia całości spadku po sobie książętom śląskim, co było zresztą złamaniem postanowień zawartych w Cieni, gdzie książę czynił następcą syna Leszka Białego Bolesława V.
Wojna na dwa fronty z Konradem mazowieckim i Władysławem Odonicem
Atak wojsk Konrada na Małopolskę nastąpił latem
1228
. Wyprawa nie przyniosła jednak sukcesu, gdyż książę mazowiecki dał się zaskoczyć synowi Henryka Brodatego
Henrykowi Pobożnemu
i doznał porażki pod Skałą. Konrad jednak nie rezygnował i w roku następnym ponownie podjął działania zbrojne. Tym razem z lepszym skutkiem, zwłaszcza że na wiecu w
Spytkowicach
udało się podstępnie pochwycić i uwieść do
Płocka
Henryka Brodatego, co na tyle skutecznie sparaliżowało przeciwników brata Leszka Białego, że Konrad zdołał opanować większość Małopolski (wprawdzie Henryk dzięki wstawiennictwu żony księcia
św. Jadwigi
wyszedł wkrótce na wolność, lecz początkowo po jej odzyskaniu nie przejawiał dawnej energii). Nie bez znaczenia był też fakt przejścia na stronę księcia Mazowsza wojewody sandomierskiego Pakosława Awdańca i kasztelana wiślickiego Mściwoja Lisa (poparcie to jednak wkrótce stracił usuwając z Sandomierszczyzny rządy regencyjne Grzymisławy i bratanka Bolesława). Wkrótce potem Konrad sprzymierzył się z walczącym ze stryjem w Wielkopolsce Odonicem i korzystając z pomocy ruskiej usiłował zdobyć należący do Laskonogiego
Kalisz
. Książę wielkopolski zajęty walkami na północy z Odonicem, nie mógł przyjść grodowi z pomocą, na szczęście potężne mury wytrzymały i Konrad mazowiecki musiał się wycofać.
Klęska Laskonogiego w Wielkopolsce. Ucieczka na Śląsk. Przekazanie prawa do spadku w Wielkopolsce i Małopolsce Henrykowi Brodatemu
Tymczasem walki w Wielkopolsce przyjęły dla Władysława Laskonogiego bardzo zły obrót. W bliżej nie znanych okolicznościach został on pokonany przez Odonica i zmuszony do ucieczki na
Śląsk
. Książę schronił się na dworze
Kazimierza opolskiego
w
Raciborzu
. Na dwór Henryków Śląskich wyjechał prawdopodobnie dopiero po śmierci
księcia opolsko-raciborskiego
, zapewne ponownie przekazując im prawa do spadku po sobie.
Ostatnia próba powrotu do Wielkopolski
Na wiosnę
1231
Henryk Brodaty podjął jeszcze jedną i, jak się wkrótce miało okazać, ostatnią wyprawę w interesie Laskonogiego przeciwko Władysławowi Odonicowi. Wyprawa Ślązaków i Władysława Laskonogiego, mimo początkowych sukcesów i pozyskania biskupa poznańskiego Pawła oraz wielkopolskich rodów Nałęczów, Łabędziów i Niałków, skończyła się niepowodzeniem pod murami nie zdobytego
Gniezna
.
Zagadkowa śmierć i następstwo
Był to już ostatni akt działalności politycznej nieodrodnego syna Mieszka Starego. Według interesujących, aczkolwiek nie potwierdzonych przez inne źródła informacji, odejście księcia wielkopolskiego z tego świata miało zgoła skandaliczne okoliczności. Według relacji
cysterskiego
zakonnika z
Francji
, Trois-Fontaines, liczący blisko siedemdziesiąt lat Władysław miał zginąć zamordowany w
Środzie Śląskiej
przez niemiecką dziewczynę, którą usiłował zgwałcić. Skądinąd mamy jednak informacje o niegodnym księcia prowadzeniu się władcy Wielkopolski, skoro
Jan Długosz
pod
1229
rokiem zapisał, że jego poddani pogardzali nim z powodu "rozpusty i wszeteczeństw".
Śmierć Władysława Laskonogiego dosięgła
3 listopada
1231
(inna propozycja występująca tylko u Jana Długosza
18 sierpnia
, jako nie potwierdzona, jest przez historyków odrzucana). Nie wiadomo gdzie został pochowany.
Część badaczy, opierając się na informacji, że książę zmarł na wygnaniu, sądzi, że Władysław Laskonogi został pochowany na Śląsku, być może w Raciborzu[3]. Inni, opierający się na późnej tradycji, przyjmuje, że zwłoki Władysława złożono w klasztorze benedyktynów w
Lubiniu
[4].
Całość swojego dziedzictwa Władysław Laskonogi zostawił Henrykowi Brodatemu, co już wkrótce umożliwiło księciu śląskiemu opanowanie Małopolski i połowy Wielkopolski.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ M. Przybył, Władysław Laskonogi, książę wielkopolski 1202-1231, Poznań 1998, s. 11-12.
- ↑ K. Jasiński, Uzupełnienia do genealogii Piastów, "Studia Źródłoznawcze", t. 3, 1958, s. 202.
- ↑ Zob. M. Przybył, Władysław Laskonogi, s. 160, 162.
- ↑ Zob. M. Przybył, Władysław Laskonogi, s. 160.
Bibliografia
Linki zewnętrzne