Prowincja Szantung |
Nazwa chińska: 山东省 (Shāndōng Shěng) |
Nazwa skrócona: 鲁 (Lǔ) |
| Położenie prowincji Prowincja Szantung |
|
Stolica |
Jinan
|
Gubernator | Jiang Daming |
Populacja | 94,172,000 os. (
2008
) |
Powierzchnia | 156,700 km² |
Gęstość zaludnienia | 586 os./km² |
Skład etniczny |
Chińczycy Han
- 99.3%
Hui
- 0.6% |
Liczba prefektur | 17 |
Liczba powiatów | 140 |
Liczba gmin | 1941 |
ISO 3166-2
| CN-37 |
Strona oficjalna |
[1]
|
[1] –
prowincja
na wschodnim wybrzeżu
Chin
. Używa się także historycznej nazwy Lu, wywodzącej się od państwa z
okresu Wiosen i Jesieni
.
Nazwa prowincji oznacza "na wschód od gór" i odnosi się do łańcucha gór Taihang (太行山), który rozciąga się na przestrzeni około 500 km na terenie prowincji położonych na zachód, tzn.:
Hebei
,
Henan
i
Shanxi
. Przez północną część prowincji przebiega dolny odcinek
Rzeki Żółtej
, która wpada do
Zatoki Pohaj
. Od południa Szantung graniczy z prowincjami
Jiangsu
i
Anhui
.
Stolicą prowincji jest miasto
Jinan
.
Historia
Prowincja Szantung stanowi część rejonów uważanych za kolebkę cywilizacji chińskiej. Jej zachodnia część wchodziła w skład terenów kontrolowanych przez najstarsze historycznie dynastie
Shang
i
Zhou
. Wschód zamieszkiwał lud Laiyi uważany przez starożytnych Chińczyków za barbarzyńców, który w ciągu wieków uległ sinizacji.
W okresie Wiosen i Jesieni oraz w okresie Walczących Królestw rejon dzisiejszej prowincji Szantung cieszył się rosnącą potęgą. Narodziły się w nim dwa państwa –
Qi
z stolicą w Linzi oraz Lu ze stolicą w
Qufu
. Państwo Lu cieszy się w chińskiej historii mianem ojczyzny
Konfucjusza
. W
Qufu
znajduje się jego grób oraz domostwa należące do jego potomków. Lu było niewielkie i zostało wchłonięte przez państwo
Chu
.
Państwo Qi
było dużo potężniejsze, ale uległo państwu
Qin
, którego władca zjednoczył całe Chiny i w 221 r. p.n.e. proklamował się ich
pierwszym cesarzem
.
Dynastia Han
, która wydzieliła na terenie Szantung dwie prefektury (
zhou
). W
okresie Trzech Królestw
ziemie Szantung przypadły królestwu
Wei
.
W kolejnych epokach Szantung, podobnie jak całe północne Chiny, stała się celem najazdów z północy i przechodziła z rąk jednego barbarzyńskiego państwa, do drugiego.
W
412
r. n.e. mnich
Faxian
wylądował w południowej części półwyspu Szantung i udał się do miasta Qingzhou, gdzie zajął się przykładem
buddyjskich
sutr
, które przywiózł ze swej słynnej wyprawy do
Indii
.
Odkąd dynastia
Sui
zjednoczyła kraj w
589
r., Szantung była już zawsze częścią Chin. W obecnym kształcie istnieje od czasów dynastii
Ming
, choć w tym czasie w jej skład wchodziły także obszary dzisiejszej prowincji
Liaoning
, które jej odebrano za
Qingów
.
W XIX wieku półwysep Szantung stał się celem dla kolonialistów. W
1897
roku miasto
Qingdao
stało się
niemiecką
koncesją, a rok później
Weihai
stało się koncesją
brytyjską
. W tym okresie półwysep stał się punktem przerzutowym dla chińskich emigrantów w drodze m.in. do
USA
.
Po proklamowaniu
Republiki Chińskiej
w
1911
r., Qingdao w
1922
r. wróciło w ręce Chin, a Weihai w
1930
r. W
1937
r. prowincja Szantung stała się celem
japońskiego
najazdu. Japończykom udało się ją opanować, chociaż w głębi lądu trwał opór partyzancki. Po kapitulacji Japonii w
1945
r. fragmenty Szantung były kontrolowane przez
komunistów
, którzy kontrolę nad całą prowincją objęli w czerwcu
1949
roku. W październiku powstała
Chińska Republika Ludowa
.
Dziś, dzięki położeniu na wybrzeżu i inwestycjom zagranicznym prowincja Szantung jest jedną z najbogatszych w Chinach, choć znać na niej piętno niemieckiego kolonializmu. Tutaj ma siedzibę Haier, jeden z największych na świecie producentów sprzętu
AGD
, który zaczynał jako firma joint-venture z niemiecką firmą
Liebherr
. Najbardziej znane eksportowe piwo Chin, piwo
Tsingtao
jest ważone w poniemieckim mieście
Qingdao
.
Geografia
Większa część prowincji Szantung położona jest na
Nizinie Północnochińskiej
. Górzysta jest natomiast centralna część prowincji, w której znajdują się m.in. góry
Tai
,
Lu
i Meng. Pofałdowany jest również
półwysep Szantung
stanowiący wschodnią część prowincji. Oddziela on zatokę
Bohai
od
Morza Żółtego
. Najwyższym wzniesieniem prowincji jest szczyt o nazwie
Jadeitowy Cesarz
(chiń. upr.: 玉皇顶; trad.: 玉皇頂; pinyin: Yùhuáng Dīng) o wysokości 1545 metrów.
W wyniku niesionych mułów lessowych, w swoim dolnym biegu na terenie prowincji Szantung
Rzeka Żółta
płynie po podwyższonej grobli ograniczonej wałami rozbudowywanymi przez setki lat. Powoduje to podział prowincji na dwa działy wodne: rzeki
Hai
na północy i rzeki
Huai
na południu.
Wielki Kanał
dochodzi do Szantungu od północnego zachodu i wychodzi w części południowo-zachodniej. Jezioro Weishan to największe jezioro w prowincji. Linia brzegowa Szantungu liczy 3000 km. Wybrzeże półwyspu Szantung jest skaliste, pełne
klifów
,
zatok
i
wysp
.
Klimat Szantungu jest
umiarkowany
, lata są wilgotne, a zimy zimne i suche. Średnie temperatury w styczniu wynoszą pomiędzy -5, a -1 °C, a w lipcu pomiędzy 24 – 28 °C. Roczne opady wynoszą 550–950 mm.
Największe miasta w prowincji to:
Przypisy