Toronto – największe miasto
Kanady
położone w południowej części prowincji
Ontario
, której jest stolicą. Miasto pełni funkcję ekonomicznej i kulturalnej stolicy Kanady. Ludność miasta wynosi 2 518 772 (
2004
), a w zespole miejskim Toronto 5 715 386 (
2004
).
Toronto jest najbardziej wieloetnicznym miastem świata, zamieszkanym przez ponad 150 grup etnicznych, w
2001
roku miasto otrzymało nadany przez
ONZ
tytuł: World's Most Multicultural City.
Język angielski
jest językiem ojczystym dla mniej niż 52% mieszkańców Toronto. Ponad 50% obecnych mieszkańców Toronto jest imigrantami, co daje miastu drugie miejsce na świecie co do ich liczby po
Miami
.
Polonia
w zespole miejskim Toronto, według badań Kanadyjskiego Urzędu Statystycznego, liczy 166 700 osób. Nieoficjalnie ocenia się, że ta liczba jest ponad dwukrotnie większa. Wg oficjalnych statystyk 79 875 torontyjczyków mówi po
polsku
.
Historia
Nazwa Toronto pochodzi z języka
Indian
plemienia Huron. Jedno z prawdopodobnych znaczeń to miejsce spotkań. Przez teren przyszłego miasta prowadził indiański szlak między jeziorami
Ontario
i
Huron
. Pierwszym Europejczykiem, który przeszedł tym szlakiem w
1615
był
Étienne Brûlé
. Po założeniu francuskich kolonii w Kanadzie szlak odgrywał ważną rolę w handlu futrami. Na początku tego szlaku francuscy handlarze założyli małą faktorię (
1720
-
1730
), a później ufortyfikowany Fort Rouillé (
1750
-
1751
). Fort ten został spalony przez Francuzów w
1759
, gdy wycofywali się pod naporem Brytyjczyków w
wojnie siedmioletniej
. Pozostałości fortu zostały odnalezione na dzisiejszych terenach wystawowych (
ang.
Exhibition Grounds) w centrum Toronto.
Przez kilka dziesięcioleci od podboju Kanady przez Brytyjczyków w
1760
okolice Toronto były nadal zamieszkiwane tylko przez Indian i nielicznych europejskich handlarzy. Dopiero po
rewolucji amerykańskiej
na północ zaczęli napływać
Lojaliści
- Amerykanie uchodzący ze Stanów Zjednoczonych, a chcący pozostać poddanymi korony brytyjskiej. Ich napływ do Kanady doprowadził do założenia prowincji
Górna Kanada
w
1791
. Niedługo później brytyjski gubernator prowincji John Simcoe postanowił stworzyć w Toronto stolicę prowincji. W
1793
rozkazał wytyczyć miasto, które nazwał York, lokując je niedaleko dogodnego naturalnego portu na jeziorze. Niedługo później miasto przejęło funkcję stolicy od miasta Newark, dzisiejszego
Niagara-on-the-Lake
. W
1796
wytyczono ulicę Yonge, dziś główną ulicę miasta. Simcoe nazwał ulicę imieniem ówczesnego sekretarza wojny - Sir George Yonge'a. W
1812
York liczył tylko 700 mieszkańców, ale pełnił rolę centrum rządowego.
W czasie
wojny brytyjsko-amerykańskiej
, w
1813
, miasto było dwukrotnie splądrowane przez wojska amerykańskie. Po wojnie duży napływ brytyjskich imigrantów do Górnej Kanady spowodował gwałtowny wzrost ludności prowincji i jej stolicy. W
1834
miasto, liczące wtedy 9000 mieszkańców, otrzymało prawa miejskie pod nazwą Toronto. Pierwszym burmistrzem został
William Lyon Mackenzie
. W
1827
rozpoczął działalność King's College, który w
1850
został przekształcony w
Uniwersytet Toronto
.
Od tego czasu miasto notowało nieustanny gwałtowny wzrost. Port w Toronto przyjmował wiele parostatków. Budowa linii kolejowych dała miastu połączenie z
Montrealem
,
Nowym Jorkiem
,
Detroit
i
Chicago
. Miasto stawało się finansowym i handlowym centrum prowincji, którym jest nieprzerwanie do dzisiaj.
W
1867
po założeniu Konfederacji Kanady, Toronto stało się stolicą nowej prowincji Ontario. Miasto mające 30 tys. mieszkańców w
1851
, do
1891
rozrosło się pięciokrotnie. Budowa zakładów przemysłowych prowadziła do rosnącej industrializacji miasta. Na początku
XX
wieku budowa elektrowni wodnych w
Niagara Falls
dała miastu dogodne i tanie źródło elektryczności. W
1914
Toronto było, po Montrealu, drugim najważniejszym miastem Kanady.
We wczesnych
latach 20. XX wieku
miasto pojawiło się na światowej scenie naukowej, gdy
Frederick Banting
,
Charles Best
,
James Collip
i
John Macleod
pracujący na Uniwersytecie Toronto odkryli
insulinę
. We współpracy z firmą farmaceutyczną Lily w piorunującym tempie opracowali metodę masowej produkcji insuliny i udostępnili ją milionom ludzi chorujących na
cukrzycę
, dotychczas skazanych na powolną śmierć. Za odkrycie Banting i Macleod w
1923
otrzymali
nagrodę Nobla
z zakresu medycyny.
Lata
drugiej wojny światowej
przyniosły rozrost przemysłu elektronicznego i lotniczego. W
1951
r. liczba ludności miasta przekroczyła milion.
W
1953
stworzono nowy zarząd obszaru metropolitalnego, Metropolitan Toronto Authority. W
1949
rozpoczęto budowę metra. W
1967
przeprowadzono reorganizację samorządu miasta, tworząc strukturę składającą się z City of Toronto i pięciu podmiejskich borough, z których wszystkie, z wyjątkiem East York, stały się miastami przed 1991 rokiem. Wszystkie te części zostały z kolei połączone w jedno megacity w
1998
.
W latach
60.
Toronto powoli przejęło od
Montrealu
rolę centrum finansowego i komercyjnego Kanady. Rozwój ekonomiczny miasta Toronto był związany z ukończeniem w
1959
Drogi Wodnej Świętego Wawrzyńca
łączącej Toronto i Wielkie Jeziora z Oceanem Atlantyckim. Kolejnym plusem dla Toronto było zwycięstwo w wyborach prowincjonalnych w
Quebecu
separatystycznej Parti Québécois. PQ wprowadziła cała gamę praw mających zachęcić do używania języka francuskiego, które nie były korzystne dla rozwoju Montrealu i jego statusu ekonomicznego. Pod koniec
lat 70.
i w
latach 80.
wiele firm i wielkich korporacji przeniosło swoje siedziby z Montrealu do Toronto, co pozwoliło na dalszy rozwój miasta.
Wieżowce Toronto w letni dzień wraz z wieżą CN
Toronto dzisiaj
W
1998
. kolejna reforma połączyła miasto Toronto z pięcioma przedmieściami: East York,
Etobicoke
, North York, Scarborough i York. Wszystkie te części zostały połączone w tak zwane megacity.
W
2002
Toronto gościło
Światowy Dzień Młodzieży
i było miejscem pielgrzymki
Jana Pawła II
. Lokalny Związek Zawodowy Pracowników Publicznych (CUPE) zdecydował się na strajk parę tygodni przed wizytą papieża. Na skutek tego biblioteki, żłobki, przedszkola, opieka nad zielenią miejską, wywózka śmieci itp. nie działały. Progresywno-Konserwatywny rząd Ontario musiał stworzyć ustawę o powrocie do pracy Związku Zawodowego Pracowników Publicznych. W ten sposób miasto przygotowało się do wizyty papieża. Ironią losu partia Progresywno-Konserwatywna przegrała Ontaryjskie wybory prowincjalne parę miesięcy później, a żaden jej deputowany nie został wybrany w Toronto.
W
2003
miasto było jednym ze światowych epicentrów (i największym poza Azją południowo-wschodnią) wirusa SARS, który spowodował śmierć ponad 30 osób w mieście. Zła sława przyczyniła się do spadku liczby turystów odwiedzających miasto. Kiedy władzom medycznym Toronto udało się opanować epidemię, zorganizowano wielki koncert "SARS Benefit Concert", który był drugim największym koncertem na świecie, po festiwalu
Woodstock
1969. Udział w nim wzięli tacy artyści jak
The Rolling Stones
,
AC/DC
,
Rush
,
The Guess Who
,
Justin Timberlake
. W
2003
roku Toronto było ofiarą północnoamerykańskiego "Blackoutu", kiedy w mieście wyłączono energię elektryczną. W listopadzie 2003 nowym
merem
Toronto został David Miller. W
2004
nowemu merowi po raz pierwszy od wielu lat udało się zrównoważyć miejski budżet.
Dziś Toronto jest najważniejszym kanadyjskim miastem, najważniejszą metropolią kraju i jego ekonomiczną stolicą. W ciągu ostatnich pięciu lat liczba mieszkańców Toronto zwiększyła się o ponad 95 tysięcy.
Demografia
Liczba mieszkańców Toronto wynosi 2 503 281. Język angielski jest językiem ojczystym dla 49,6%, francuski dla 1,2% mieszkańców (2006)[1].
Transport
Porty lotnicze
Głównym lotniskiem jest
Port lotniczy Toronto-Lester B. Pearson
. Dużo mniejszy Toronto City Centre Airport leży na wyspie nieopodal centrum miasta.
Linie i dworce kolejowe
Połączenia międzymiastowe obsługiwane są przez
VIA Rail
, połączenia podmiejskie przez
GO Transit
.
Problemy miasta
Pomimo tego, że liczba
przestępstw
w Toronto zmniejszyła się w ostatnim dziesięcioleciu, mieszkańcy zwracają szczególną uwagę na przestępstwa z użyciem
broni
i przestępstwa związane z różnymi
gangami
. Poziom
morderstw
w Toronto jest jednak względnie niski w porównaniu z miastami
USA
. Dla przykładu w
2003
dokonano w Toronto 65 morderstw, natomiast w
Chicago
, które ma podobną liczbę mieszkańców - 590. Co więcej, Toronto ma mniejszą liczbę przestępstw na jednego mieszkańca niż większość miast w
Kanadzie
. Prewencja wydaje się najskuteczniejszą bronią przeciw wzrostowi przestępczości. W obrębie miasta działa wiele funduszy i organizacji mających na celu zapobieganie przestępczości.
Jednym z problemów dzisiejszego Toronto są
bezdomni
. W ostatnim czasie władze miejskie zostały obciążone wieloma nowymi zadaniami, związanymi m.in. z
pomocą społeczną
. Postuluje się, że Toronto powinno znaleźć również nowe sposoby finansowania tych nowych zadań.
Zielone Toronto
Według władz Toronto, jest to najbardziej zielona metropolia świata. Blisko 1/5 powierzchni miasta zajmują tereny zielone, co znacznie odbiega od przeciętnej tego kontynentu - 1/20 (5%). Na każdego mieszkańca przypada 10 drzew, a także statystycznie więcej pól
golfowych
niż w jakimkolwiek innym mieście. Rouge Valley Park to największy istniejący na świecie teren zielony w obrębie granic miasta – zajmuje powierzchnię około 5 tysięcy hektarów.
Atrakcje miasta
Najważniejsze atrakcje
-
Air Canada Centre
- arena hokejowa otwarta w 1999, w której odbywają się też koncerty.
- Wieża CN (
CN Tower
) - betonowa wieża transmisyjna o wysokości 553 metrów (1815 stóp), będąca drugą największą strukturą samostojącą na świecie i najważniejszą atrakcją miasta.
-
Rogers Centre
- pierwsza na świecie arena sportowa z całkowicie składającym się dachem.
- Exhibition Place - teren wystawowy, na którym corocznie odbywa się tradycyjna Canadian National Exhibition, oraz gdzie znajduje się tzw. Wind Turbine
- Nathan Phillips Square zlokalizowany przed ratuszem miejskim
-
Dundas Square
-
Queen's Park
, siedziba rządu prowincji Ontario, znajdująca się paręnaście metrów od największego kanadyjskiego uniwersytetu - University of Toronto
- Bay Street - ponad 25 wieżowców, w których mieszczą się siedziby wielkich korporacji oraz domy towarowe
- Wyspy Torontońskie (The Toronto Islands) o łącznej powierzchni 2,3 km² (568 akrów). Istnieje połączenie promowe między wyspami a nabrzeżem. Na Toronto Islands są plaże (w tym naturystów), park zabaw "Centre-Ville" i największa w Ameryce Północnej dzielnica deptaków.
Najważniejsze coroczne imprezy
-
Międzynarodowy festiwal filmów w Toronto
(Toronto International Film Festival) uważany wraz z Cannes, Wenecją i Berlinem za jeden z najważniejszych na świecie.
- Caribana - dwutygodniowy Festiwal Kultury Karaibskiej, pochód karnawałowy
- Gay Pride Week - największy na świecie festiwal mniejszości seksualnych, corocznie przyciągający ponad milion uczestników i widzów - w tym turystów i mieszkańców, którzy nie uważają się za gejów.
- Narodowa Wystawa Kanadyjska (The Canadian National Exhibition)
- The Taste of the Danforth - coroczny festiwal kultury i kuchni greckiej
- Parada Świętego Mikołaja (The Santa Claus Parade) - uczestniczy w nim corocznie od
1905
roku ponad 1500 uczestników oraz blisko milion małych widzów, retransmitowana w TV.
Inne atrakcje
Kultura i sztuka
Teatr
Toronto jest trzecim pod względem wielkości ośrodkiem teatru angielskojęzycznego na świecie - plasuje się zaraz za
Londynem
i
Nowym Jorkiem
, zarówno pod względem ilości wystawianych przedstawień (ponad 10.000), jak i liczby kompanii teatralnych (ponad 200). Wiele ze sztuk wystawianych i produkowanych tutaj trafia na
Broadway
czy
West End
.
W Toronto jest ponad 30 teatrów, z czego duża część w tak zwanym The Theatre District. Znajduje się tam wiele zespołów wystawiających własne inscenizacje np. Soulpepper, The Canadian Stage czy Tarragon. Poza tym grane są tam prawie wszystkie teatralne hity z Broadwayu. Wiele sztuk z Toronto odniosło sukces na Broadwayu, np. "Show Boat" i "Ragtime".
Muzyka
W Toronto funkcjonuje
orkiestra symfoniczna
TSO, występująca w prestiżowym Roy Thomson Hall. Toronto jest też siedzibą orkiestry i chóru Tafelmusik specjalizujących się w odtwarzaniu muzyki barokowej na autentycznych instrumentach z tamtej epoki. W mieście działa teatr operowy Canadian Opera Company. Oprócz sztandarowych instytucji muzyki klasycznej w Toronto funkcjonują dziesiątki innych zespołów, jak choćby Toronto Mendelssohn Choir. Codziennie odbywają się koncerty, w tym wiele gratis, o których informacje publikuje bezpłatne czasopismo The Wholenote Magazine.
Koncerty i recitale muzyki popularnej odbywają się najczęściej w
Air Canada Centre
oraz innych halach. Latem nad
jeziorem
ożywa Harbourfront Centre, na scenie pod namiotem występuje wielu artystów. O muzyce popularnej informują lokalne media: czasopisma The Spill Magazine, Toronto Hip Hop oraz Radio Technologix.
W Toronto odbywa się wiele festiwali, na których goszczą międzynarodowi goście. Do najpopularniejszych należą North by Northeast Music Festival, Toronto Downtown Jazz Festival, Rhythms of the World, Summer Music in the Park oraz wiele innych, często o charakterze wielonarodowościowym.
Muzea
Oprócz najbardziej znanych muzeów, takich jak
Royal Ontario Museum
,
Bata
czy
Art Gallery Of Ontario
, w Toronto znajduje się ponad 100 innych muzeów. Istnieje na przykład jedyne na świecie muzeum antykoncepcji (Museum of Contraception), są muzea telewizorów, cukru czy lalek. Większość muzeów zrzesza The Ontario Museum Association (
www
).
Film
Toronto stara promować się na drugie po
Hollywood
miejsce związane z kinem w
Ameryce
. W Toronto powstał system kin
IMAX
, w mieście znajduje się największe gabarytowo studio na świecie, odbywa się także jeden z największych w Ameryce festiwali filmowych - Toronto International Film Festival
Dzielnice Toronto
Dzielnice Toronto (
ang.
neighbourhoods - sąsiedztwa) nie są jednoznaczne z
dzielnicami
w sensie
podziału administracyjnego
. Wiele nazw funkcjonuje tylko zwyczajowo, w odbiorze społecznym. Obszary miasta w potocznej mowie określa się najczęściej od najbardziej znaczącej ulicy lub skrzyżowania, lub w przypadku dzielnic imigrantów - od ich narodowości.
W Toronto istnieje wiele dzielnic będących skupiskami mniejszości narodowych. Przejawia się to zarówno w tradycyjnych restauracjach i sklepach, jak i lokalnych imprezach i festiwalach. Ponad połowę mieszkańców Toronto stanowią imigranci.
Przedmieścia Toronto
Przedmieścia bezpośrednio otaczające Toronto nazywa się czasami The 905 belt, czyli Pasem 905, od
numeru kierunkowego
używanego przez te miasta. Dla odróżnienia - numery z Toronto to 416 i 647.
Edukacja
Na terenie Toronto znajdują się trzy kompleksy uniwersytetów:
Uniwersytet Toronto jest największym uniwersytetem w Kanadzie, studiuje na nim ponad 55 000 osób.
Innymi szkołami wyższymi są:
- Ontario College of Art & Design
- Centennial College
- George Brown College
- Humber College
- Seneca College
W granicach miasta Toronto znajduje się również wiele szkół prywatnych, takich jak Branksome Hall, Bishop Strachan School, Crescent School, Havergal College, St. Michael's College School, St. Clement's School, Royal St. George's College oraz Upper Canada College.
Polityka
Obecni członkowie
izby gmin
z Toronto:
Carolyn Bennett, John Cannis, Olivia Chow, Roy Cullen, Ken Dryden, John Godfrey, Bill Graham, Michael Ignatieff, Jim Karygiannis, Jack Layton, Derek Lee, John McKay, Dan McTeague, Maria Minna, Peggy Nash, Jim Peterson, Yasmin Ratansi, Judy Sgro, Mario Silva, Alan Tonks, Joe Volpe, Tom Wappel, Borys Wrzesnewskyj.
Obecni członkowie
parlamentu Ontario
z Toronto
Lorenzo Berardinetti, Laurel Broten, Michael Bryant, Donna Cansfield, David Caplan, Mary Anne V. Chambers, Marilyn Churley, Mike Colle, Joseph Cordiano, Alvin Curling, Brad Duguid, Gerard Kennedy, Monte Kwinter, Rosario Marchese, Gerry Phillips, Michael D. Prue, Shafiq Qaadri, Tony Ruprecht, Mario Sergio, George Smitherman, Kathleen O. Wynne, David Zimmer.
Miasta partnerskie
-
Amsterdam
,
Holandia
-
Buffalo
,
Stany Zjednoczone
-
Chicago
,
Stany Zjednoczone
-
Dżakarta
,
Indonezja
-
Ejlat
,
Izrael
-
Frankfurt nad Menem
,
Niemcy
-
Indianapolis
,
Stany Zjednoczone
-
Kijów
,
Ukraina
-
Nowy Jork
,
Stany Zjednoczone
-
Mediolan
,
Włochy
-
Portland
,
Stany Zjednoczone
-
Puerto Vallarta
,
Meksyk
-
Quito
,
Ekwador
-
Sagamihara
,
Japonia
-
Saloniki
,
Grecja
-
São Paulo
,
Brazylia
-
Tel Awiw-Jafa
,
Izrael
-
Warszawa
,
Polska
-
Wołgograd
,
Rosja
-
Wrocław
,
Polska
Linki zewnętrzne
Turystyka
Po polsku
Przypisy