Fra Filippo Lippi
Fra Filippo LippiAdoracja, Staatliche Museen, Berlin Salome (fragment Uczty u Heroda), ok. 1452-67, Prato Fra Filippo Lippi (ur.
1406
, zm.
8 października
1469
) -
renesansowy
włoski malarz doby
quattrocenta
, działający głównie we
Florencji
. Mnich zakonu
karmelitów
. Będąc sierotą, w wieku 8 lat został przygarnięty przez klasztor karmelitów Santa Maria del Carmine we Florencji. 18 czerwca 1421 roku złożył
śluby zakonne
jako najmłodszy spośród nowicjuszy (miał wówczas około 15 lat). Fra Filippo Lippi popadł jednak w konflikt z zakonem, a nawet wywołał skandal. Nawiązał romans z zakonnicą Lukrecją Buti, która urodziła mu syna, przyszłego malarza
Filippino Lippiego
. Papież zwolnił go ze ślubów i Filippo Lippi mógł się z nią ożenić. Jego dzieła charakteryzowały się spokojem, łagodnym modelunkiem i subtelnym światłem. Postacie są pełne wdzięku elegancji. W tle architektura lub pejzaż. We wczesnym okresie, ok. 1430, malarz stworzył dwie wersje Adoracji (dziś w
Uffizi
), w których główną scenę umieścił na tle pejzażu. Co istotne, Dzieciątko ukazał w sposób realistyczny i zgodny z proporcjami. Później powstała trzecia Adoracja, pierwotnie przeznaczona do kaplicy Medyceuszy w
Palazzo Medici
i będąca celem pochodu Trzech Króli, namalowanego na ścianach przez
Benozza Gozzoli
. W 1437 roku Filippo Lippi stworzył istotne dla swojej kariery dzieła: rozpoczął ołtarz Barbadoniego z Madonną z dzieciątkiem, aniołami i świętymi oraz namalował Madonnę z Tarquinii - obraz nowatorski z ikonograficznego punktu widzenia. Klasyczny temat Madonny z Dzieciątkiem został potraktowany bardzo emocjonalnie i po raz pierwszy w malarstwie włoskim pojawił się we wnętrzu mieszkalnym, podkreślając ludzką naturę Maryi i Jezusa. Około 1440 powstała jedna z kilku wersji Zwiastowania (dla kościoła San Lorenzo we Florencji), również ujęta w sposób niecodzienny. Oto bowiem, oprócz pary głównych bohaterów tego wydarzenia, Lippi ukazał dwóch aniołów, pod względem kompozycyjnym tworzących przeciwwagę dla rozgrywającej się z prawej strony właściwej sceny. Prawdopodobnie obraz stanowił dwa skrzydła i dla zachowania jedności przedstawienia, artysta przesunął zwiastowanie na skrzydło prawe, a na lewym dodał anioły. W latach 1452-1467 malarz ozdobił freskami kościół (dziś katedrę) św. Stefana w
Prato
. Malowidła ukazują sceny z życia św. Stefana i Jana Chrzciciela. Cykl Jana Chrzciciela przedstawia jego narodziny, nadanie imienia, pożegnanie z rodzicami, kazanie na pustyni i ucztę u
Heroda
. Ta ostatnie scena rozgrywa się w sali przy ustawionych w podkowę stołach. Zasiadający goście, wraz z Herodem, podziwiają tańczącą
Salome
, ubraną w białą suknię. Z lewej strony fresku przedstawiony jest kolejny epizod - Salome odbiera głowę Jana Chrzciciela. Na skraju z prawej głowę pokazuje swojej matce
Herodiadzie
. Dzieła artysty- Madonna z Dzieciątkiem i świętymi -
1430
Panel, 43,7 x 34,3 cm, Museo Diocesano,
Empoli
- Madonna i Dzieciątko (Madonna of Tarquinia)
1437
, Tempera na panelu, 151 x 66 cm, Galleria Nazionale d'Arte Antica,
Rzym
- Madonna z Dzieciątkiem z świętymi i aniołami -
1437
, panel, 208 x 244 cm,
Luwr
,
Paryż
- Święty Hieronim na pustkowiu -
1439
, tempera na panelu, 54 x 37 cm, Staatliches Lindenau Museum,
Altenburg
- Zwiastowanie z dwoma ofiarodawcami -
1440
, olej na panelu, 155 x 144 cm, Galleria Nazionale d'Arte Antica,
Rzym
- Madonna z Dzieciątkiem -
1440
-
1445
,
National Gallery of Art
w
Waszyngtonie
- Zwiastowanie - (1443-1450) deska, 203 x 185.3 cm,
Stara Pinakoteka
Monachium
- Zwiastowanie -
1445
-
1450
, olej na panelu, 117 x 173 cm, Galleria Doria Pamphilj
- Zwiastowanie -
1450
-
1453
,
National Gallery w Londynie
- St. John the Baptist Bids Farewe to His Family -
1452
-
1466
, fresk, Katedra w
Prato
- Madonna z Dzieciątkiem -
1452
panel, diameter 135 cm,
Pałac Pitti
,
Florencja
- Madonna del Ceppo -
1452
-
1453
, panel, 187 x 120 cm, Civic Museum,
Prato
- Adoracja ze św. Janem i św. Bernardem -
1459
, tempera na desce 127 x 116 cm,
Gemäldegalerie
,
Berlin
- Feast of Herod -
1452
-
1466
, fresk, Prato Cathedral
- Uczta u Heroda - ok.
1452
-
1467
,
Prato
- Madonna z Dzieciątkiem - ok.
1465
tempera na desce 76,3 x 54,2
Stara Pinakoteka
-
Matka Boska z Dzieciątkiem i aniołami
- ok.
1465
tempera na desce 93 × 62,5 cm
Galeria Uffizi
Bibliografia- Bochnak Adam, Historia sztuki nowożytnej, t.I, Warszawa-Kraków: PWN, 1985.
- Renesans w sztuce włoskiej, red. R. Toman, 2007.
-
Zygmunt Waźbiński
, Malarstwo quattrocenta, Warszawa: Wyd. Artystyczne i Filmowe, 1972.
Inne hasła zawierające informacje o "Fra Filippo Lippi":
Odense
...
1848
...
1377
...
Zakon Kaznodziejski
...
Balet
...
1420
...
1447
...
1455
...
Nałęcz (herb szlachecki)
...
1504
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Fra Filippo Lippi":
Mapa świata (plansza 4)
...
104 Renesansowa Europa (plansza 6)
...
102 Kultura renesansu w Europie (plansza 11)
...
|