Romanino, Scena kastracji kota, 1531–32, Castello del Buonconsiglio, Trydent
Kastracja (od
wł.
castrare), zwana też wytrzebieniem – jedna z metod
sterylizacji
, polegająca na
chirurgicznym
usunięciu gonad męskich (
jąder
) lub żeńskich (
jajników
). Kastracja powoduje
ubezpłodnienie
, a także zaburzenie gospodarki
hormonalnej
organizmu
. Obecnie kastracja ludzi jest stosowana w przypadkach
onkologicznych
(np.
rak jądra
,
rak jajnika
) także w przypadku silnie hormonozależnych
raków
piersi u pacjentek nie planujących potomstwa. Kastracja była skutecznym sposobem hamowania wzrostu
raka prostaty
, jednak obecnie leki z grupy analogów
gonadoliberyny
wyparły kastrację chirurgiczną w tych przypadkach. Kastruje się także osoby poddające się operacji
zmiany płci
.
Kastracja wykonywana jest natomiast w stosunku do zwierząt, zarówno domowych, hodowlanych, jak i dzikich. Wyjątek stanowić mogą zabiegi przeprowadzane w szpitalach psychiatrycznych jedynie na najgroźniejszych
gwałcicielach
(głównie na
pedofilach
i
kazirodzcach
) sprawcach morderstw na tle seksualnym (
Czechy
).
Etymologia nazwy
W czasach starożytnych wierzono, że gdy zaatakuje się bobra (łac. castor, od którego pochodzi słowo kastrować), zdesperowane zwierzę odgryza sobie jądra, żeby napastnik miał się czym zająć, podczas gdy gryzoń spokojnie umknie[1].
Historia
Przymusowej kastracji poddawano w XVI-XVIII wieku śpiewaków (zwanych
kastratami
), a na Wschodzie (tak Bliskim jak i Dalekim) –
eunuchów
(od
gr.
eunuchos – strażnik łoża) pilnujących
niewolnic
w
haremach
. Wygląd kastratów zależał od wieku w jakim dokonano zabiegu – jeśli stracili jądra młodo, pozostawali smukli, jeśli już po okresie dojrzewania – stawali się otyli.
Eunuchów nazywano także trzebieńcami i rzezańcami.
Z własnej woli kastracji poddawali się niekiedy wyznawcy
antyseksualnych
kultów
religijnych
, którzy nie byli w stanie zapanować nad swoimi "grzesznymi żądzami". Przykładem mogą być starożytni
korybanci
, jak również niektórzy
asceci
wczesnochrześcijańscy.
Kastracja u zwierząt
Zabieg kastracji wykonuje się często u zwierząt przeznaczonych na tucz:
Kastracja chemiczna
Kastracją chemiczną nazywa się farmakologiczne obniżenie popędu przy pomocy anty-androgenów. Efekt mija po odstawieniu leków.
Przypisy
Zobacz też