Złoty
ZłotyPolski złoty |
Kod ISO 4217
| PLN |
Kraj
|
Polska
|
Poziom inflacji
| 3,5%[1] | Podział | 1 złoty = 100
groszy
| Symbol | zł – złoty gr – grosz | Monety | 1, 2, 5 (zł); wyższe nominały (do 500 zł) używane w biciu monet kolekcjonerskich/bulionowych 1, 2, 5, 10, 20, 50 (gr) | Banknoty | 10, 20, 50, 100, 200 (zł) |
Bank centralny
|
Narodowy Bank Polski
|
Mennica
|
Mennica Polska
|
Banknot 2-złotowy z Dąbrówką z
1936
Banknot 100-złotowy z
1948
, w obiegu od
1950
Złoty (zł, aktualny kod
ISO 4217
PLN) – podstawowa
jednostka monetarna
w
Polsce
, dzieli się na 100
groszy
. Historia złotego Czasy I Rzeczypospolitej i rozbioroweZłotówka pojawiła się po raz pierwszy jako moneta w 1663 r. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku złoty został wprowadzony do obiegu 29 kwietnia 1924. W
XIV
i
XV w.
złotym nazywano złote
dukaty
zagraniczne z obiegiem w Polsce, początkowo obliczane na 14 groszy. Uchwałą
sejmu
z
1496
r. ustalono kurs złotego na 30
groszy
. Z biegiem czasu kurs ten – z uwagi na zmieniający się parytet ceny złota i srebra – nie utrzymał się. Wtedy ustaliło się określenie jednostki obrachunkowej równej 30 groszy (gr) jako
złoty polski
(złp) zwanej też
florenem
(fl). Natomiast złoty dukat otrzymał nazwę
złoty czerwony
. Złoty pozostawał przez dłuższy czas jednostką wyłącznie obrachunkową. Obiegowe monety obejmowały następujące nominały: Po raz pierwszy złotówka pojawiła się jako moneta w roku
1663
pod postacią
tymfa
. W
XVII w.
1 złoty czerwony liczony był na 4 — 6 złp. Przy reformie monetarnej króla
Stanisława Augusta
złoty stał się jednostką zasadniczą o kursie 1 złp = 30 gr. Stosunek ten utrzymał się przez czasy
Księstwa Warszawskiego
i
Królestwa Polskiego
.
Mennica
warszawska biła monety złotowe do
1841
r. II RPWprowadzony do obiegu
29 kwietnia
1924
r. w wyniku
reformy pieniężnej
przeprowadzonej przez ministra finansów
Władysława Grabskiego
, zastąpił zdewaluowaną
markę polską
odziedziczoną po
państwie niemieckim
. Nowa waluta została oparta na
parytecie złota
, wartość 1 złotego ustalono na równoważną 0,1687 grama
złota
. Ówczesny złoty był więc wart około piętnastu obecnych (2009), lecz
siłę nabywczą
miał taką samą, jak siedem obecnych złotych[2]. Wśród proponowanych nazw nowej waluty
II Rzeczypospolitej
największą popularnością cieszyły się "
lech
"[3], "pol" i "złoty"[4]. Ostatecznie wybrano nazwę złoty, która odwoływała się do historycznej jednostki monetarnej Królestwa Polskiego. Okupacja niemieckaPo wybuchu
II wojny światowej
Niemcy wprowadzili do obiegu na terytorium
Generalnego Gubernatorstwa
nowy pieniądz o tej samej, co przed wojną nazwie – złoty. Przedwojenne banknoty złotowe Banku Polskiego zostały ostemplowane i w roku
1940
wymienione na banknoty okupacyjne (z limitami wymiany zróżnicowanymi dla Niemców, Polaków, Żydów, przedsiębiorstw). Okupacyjne złote sygnowane były przez "
Bank Emisyjny w Polsce
" z siedzibą w Krakowie. Była to jedyna instytucja (poza
Polskim Czerwonym Krzyżem
) na terenach okupowanych przez
III Rzeszę
, gdzie w nazwie dopuszczono słowo "Polska". Prezesem Banku został
Feliks Młynarski
, przedwojenny wiceprezes
Banku Polskiego
. Młynarski uzyskał tajną zgodę
Rządu RP na uchodźstwie
na objęcie stanowiska. Banknoty miały napisy po polsku, ale nie było na nich godła polskiego ani żadnych innych polskich symboli narodowych. Od nazwiska Młynarskiego banknoty emitowane przez Bank Emisyjny w Polsce były popularnie zwane
młynarkami
. Na terenach przyłączonych do
Rzeszy
(
Wartheland
oraz tereny włączone w
Danzig-Westpreußen
,
Oberschlesien
i
Ostpreußen
) w obiegu była
Reichsmarka
, a na zajętych przez
ZSRR
(
Kresy Wschodnie
) –
rubel
. Polska Ludowa i III RP
30 października
1950
r. zostały wprowadzone nowe pieniądze, które zostały wymienione w stosunku 100:3 dla płac i 100:1 dla banknotów w obiegu i depozytów bankowych (konfiskata 2/3 oszczędności ludności)[5][6]. Monety miały wartość 1, 2, 5, 10, 20, 50 gr i 1 zł, zaś banknoty 2, 5, 10, 20, 50, 100 i 500 zł. Przedstawiały one ludzi pracy. Banknoty 2 i 5 zł zostały w
1960
roku wymienione na monety, banknot 10 zł w
1965
roku. W
1966
roku dodano banknot o nominale 1000 zł. W
1975
roku doszło do wymiany banknotów: ludzi pracy zamieniono na wielkich Polaków. W
1976
roku dodano banknot 200 zł, w
1977
roku 2000 zł, zaś 20 zł zmieniono na monetę. W
stanie wojennym
w
1982
roku, z powodu
inflacji
, dodano banknot 5000 zł, natomiast monety 10 i 20 zł zostały tymczasowo zastąpione banknotami z powodu braku metalu (ich produkcję wznowiono w
1986
roku).
Hiperinflacja
na przełomie
lat 80 XX w.
i
lat 90 XX w.
doprowadziła do dodrukowania nominałów 10 000 zł (
1987
), 20 000 zł (
1989
), 50 000 zł (
1989
), 100 000 zł (
1990
), 200 000 zł (
1989
), 500 000 zł (
1990
), 1 000 000 zł (
1991
) i 2 000 000 zł (
1993
). Wówczas
Narodowy Bank Polski
postanowił dokonać
denominacji
złotego "o cztery zera" (tj. w stosunku 10 000
PLZ
= 1
PLN
). Wprowadzono ją w życie
1 stycznia
1995
r. – na podstawie ustawy o denominacji złotego z dnia
7 lipca
1994
r. – kosztem 300
milionów
nowych złotych (3
biliony
starych złotych). Polska waluta otrzymała nowy kod
ISO 4217
. Pierwsze banknoty drukowane były w
1994
r. na terenie
Wielkiej Brytanii
. Zgodnie z ustawą o denominacji złotego, do
31 grudnia
1996
r. wymiana starych złotych na nowe odbywać się mogła we wszelkich punktach i placówkach płatniczych (bankach lub punktach handlowych i usługowych) na terenie kraju, zaś od
1 stycznia
1997
r. do
31 grudnia
2010
r.[7] dokonywana jest wyłącznie w wyznaczonych bankach. Złoty jest potocznie nazywany "złotówką"[8]; miano to często też stosuje się do jednozłotowej monety. Nominały polskie- monety groszowe: 1 gr, 2 gr, 5 gr, 10 gr, 20 gr, 50 gr.
- monety złotowe: 1 zł, 2 zł, 5 zł (istnieją także
kolekcjonerskie monety 2 zł
wykonane ze stopu
Nordic gold
– srebrne 10 i 20 zł oraz złote 25, 37[9], 50, 100, 200 i 500 zł).
- banknoty: 10, 20, 50, 100 i 200 zł (istnieje też kolekcjonerski banknot 10 zł z wizerunkiem marszałka Józefa Piłsudskiego, kolekcjonerski banknot 20 zł z wizerunkiem Juliusza Słowackiego, kolekcjonerski banknot 20 zł z wizerunkiem
Fryderyka
Chopina
oraz kolekcjonerski banknot 50 zł z wizerunkiem papieża Jana Pawła II).
Średnioroczne kursy walut w poprzednich latachRok |
USD
|
XEU
/
EUR
|
DEM
|
GBP
|
CHF
|
JPY
|
1990
| 9500 | 12070,50 | 5864,19 | 16862,50 | 6884,05 | 65,45 |
1991
| | | | | | |
1992
| | | | | | |
1993
| 18145,47 | 21228,64 | 10968,76 | 27236,35 | | 164,16 |
1994
| 22726,95 | 26913,49 | 14049,60 | 34772,23 | | 224,16 |
1995
| 2,4244 | 3,1358 | 1,6928 | 3,8257 | 2,0545 | 0,0258 |
1996
| 2,6965 | 3,3774 | 1,7920 | 4,2154 | 2,1826 | 0,0248 |
1997
| 3,2808 | 3,7055 | 1,8918 | 5,3751 | 2,2627 | 0,0272 |
1998
| 3,4937 | 3,9231 | 1,9888 | 5,7907 | 2,4149 | 0,0268 |
1999
| 3,9675 | 4,2270 | 2,1612 | 6,4197 | 2,6413 | 0,0350 |
2000
| 4,3464 | 4,0110 | 2,0508 | 6,5787 | 2,5747 | 0,0403 |
2001
| 4,0939 | 3,6685 | 1,8757 | 5,8971 | 2,4298 | 0,0337 |
2002
| 4,0795 | 3,8557 | – | 6,1293 | 2,6288 | 0,0329 |
2003
| 3,8889 | 4,3978 | – | 6,3570 | 2,8911 | 0,0339 |
2004
| 3,6540 | 4,5340 | – | 6,6904 | 2,9370 | 0,0337 |
2005
| 3,2348 | 4,0254 | – | 5,8833 | 2,5999 | 0,0294 |
2006
| 3,1025 | 3,8951 | – | 5,7116 | 2,4761 | 0,0266 |
2007
| 2,7667 | 3,7829 | – | 5,5310 | 2,3035 | 0,0235 |
2008
| 2,3708 | 3,4908 | – | 4,2200 | 2,2291 | 0,0234 |
2009
| | | – | | | |
Przypisy Zobacz też Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Złoty":
Tadeusz Kognowicki
przez wojska sowieckieNarodowość
polska
Znany zharcmistrzRodziceTadeusz Kognowicki, Zofia Kognowicka z d. LewoniewskaTadeusz Kognowicki ps. "Złoty" (ur.
18 czerwca
1922
w
Kownie
, zm.
26 czerwca
1941
pod ...
1972
niedzieli
w
Derry
.
11 lutego
– na
XI Zimowych Igrzyskach Olimpijskich
w
Sapporo
Złoty medal w
skokach narciarskich
zdobył
Wojciech Fortuna
.
17 lutego
Izba Gmin
przyjęła protokół ...
Nowa Polityka Ekonomiczna
...
Akcja (prawo)
...
Zugspitze
chatce Höllentalgrat-Hütte w połowie grani.Panorama z Zugspitze w kierunku południowym, po lewej Złoty krzyż oznaczający najwyższy punkt w NiemczechPanorama z Zugspitze w kierunku północno-zachodnim, ...
Romeo i Julia (film 1996)
zagraniczny roku – Screen International –
Baz Luhrmann
MTV Video Music Awards
– Złoty Popcorn
1997
wygrana w kategorii Najlepsza aktorka –
Claire Danes
nominacja w kategorii ...
Benedykt Dybowski
uwzględniając przede wszystkim
ssaki
i
ptaki
. Badania we wschodniej Syberii zyskały mu Złoty medal Towarzystwa Geograficznego w
Petersburgu
.W roku 1868, towarzysząc ekspedycji generała Skałkowa, ...
Flins
jest najprawdopodobniej wymysłem Bothego, ponieważ brakuje świadectw autentyczności jego kultu.Według podania jego Złoty
posąg
miał stać na górze nieopodal
Świeradowa-Zdroju
, koło
Budziszyna
oraz w ...
Przesieka (województwo dolnośląskie)
tu organizowane plenery malarskie i fotograficzne. Z takich punktów widokowych, jak np. "Złoty Widok" można podziwiać panoramę Karkonoszy oraz
Kotlinę Jeleniogórską
. O atrakcyjności turystycznej ...
Kulturkampf
wszedł w sojusz z Kościołem katolickim w celu zwalczania ruchu
socjalistycznego
. Zobacz też
Złoty Krzyż w Poznaniu
Linki zewnętrzne
Kulturkampf – Kościół katolicki w Prusach w ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Złoty":
216 Gospodarka II Rzeczypospolitej (plansza 13)
...
216 Gospodarka II Rzeczypospolitej (plansza 5)
Na wolny rynek wydano akcje, które pozwoliły na wprowadzenie nowej waluty – Złoty polski (wówczas 1,8 mln marek polskich warte było 1 złotego).
...
Algorytm rekurencyjny (plansza 16)
e height=380 width=770 >
Ciąg Fibonacciego – Złoty podział
Dzięki liczbom oraz dzięki złotemu podziałowi skonstruował też spiralę.
...
|