Panorama Tatr z Kasprowego Wierchu
Kasprowy Wierch (
słow.
Kasprov vrch; dawniej Kasprowa Czuba) – szczyt w
Tatrach Zachodnich
o wysokości 1987 m
n.p.m.
Informacje ogólne
Kasprowy Wierch położony jest w
grani głównej Tatr
i znajduje się zarazem na granicy
polsko
-
słowackiej
. Szczyt góruje nad dolinami:
Bystrej
i
Suchej Wody Gąsienicowej
po stronie polskiej oraz
Cichą Liptowską
po stronie słowackiej. Zbudowany jest ze skał krystalicznych (
granodioryty
i
pegmatyty
), mimo położenia w młodszej części
Tatr
zbudowanej ze
skał osadowych
. Szczyt położony jest w
grani głównej Tatr Zachodnich
, pomiędzy
Beskidem
(oddziela je
Sucha Przełęcz
) i
Pośrednim Goryczkowym Wierchem
(oddziela je
Goryczkowa Przełęcz nad Zakosy
).
Nazwa Kasprowy Wierch pochodzi od leżącej u podnóży szczytu
Hali Kasprowej
, a ta z kolei wg podań ludowych od imienia lub przezwiska jej właściciela – górala Kaspra.
Historia
Szczyt zwiedzany turystycznie był od dawna. Już ok. 1850 r. istniały wydeptane ścieżki z Doliny Gąsienicowej i z Goryczkowej Przełęczy nad Zakosy. Pierwsze odnotowane zimowe wejścia turystyczne:
Klemens Bachleda
i
Karol Potkański
ok. 1890. Od około 1910 Kasprowy Wierch stał się popularny wśród
narciarzy
. Obecnie jest najczęściej odwiedzanym szczytem Tatr – w sezonie do 4000 osób dziennie.
W latach 1935–1936 zbudowano w ciągu 8 miesięcy
kolejkę linową z Kuźnic
. Na zboczach Kasprowego Wierchu zbudowano także dwa wyciągi krzesełkowe (z Doliny Gąsienicowej w 1961–1962, w miejscu wyciągu saniowego z 1938 r.;
Wyciąg Goryczkowy
z
Doliny Goryczkowej
w 1967–1969) i poprowadzono kilka narciarskich tras zjazdowych (nartostrady do Doliny Goryczkowej i
Gąsienicowej
). W roku 1938 zbudowano
obserwatorium meteorologiczne i astronomiczne
. Jest to najwyżej położony budynek w Polsce, obecnie Obserwatorium Meteorologiczne
IMiGW
.
Tuż poniżej wydłużonego wierzchołka Kasprowego Wierchu, na wysokości 1959 m n.p.m. stoi budynek, w którym znajduje się bar, restauracja, kiosk, poczekalnia dla czekających na zjazd kolejką, przechowalnia nart, WC oraz zimowa stacja
TOPR
. Od budynku do Suchej Przełęczy prowadzi brukowany kamieniem spacerowy chodnik o długości ok. 200 m.
Kroniki
Polskich Kolei Linowych
odnotowują wizyty prezydentów:
Ignacego Mościckiego
(1936 r.),
Lecha Wałęsy
(1992 r.) i
Aleksandra Kwaśniewskiego
(1996 r.) oraz byłego prezydenta na uchodźstwie
Ryszarda Kaczorowskiego
(kilka razy, ostatni raz w 2003 r.). 6 czerwca 1997 r. Kasprowy Wierch odwiedził papież
Jan Paweł II
; jego wizytę upamiętnia tablica na górnej stacji kolejki linowej[1]. 18 stycznia 2008 r. prezydent
Lech Kaczyński
oficjalnie otworzył nową kolejkę linową po jej gruntownej przebudowie i zwiększeniu przepustowości[2].
Szlaki turystyczne
W rejonie Kasprowego Wierchu i Suchej Przełęczy spotyka się kilka
szlaków turystycznych
:
-
– zielony do
Kuźnic
przez
Myślenickie Turnie
. Czas przejścia: 2:15 h, ↑ 3 h
-
– żółty ze
schroniska Murowaniec
w
Dolinie Gąsienicowej
na Suchą Przełęcz. Czas przejścia z Murowańca na Kasprowy Wierch: 1:25 h, ↓ 1:05 h
-
– żółty z
Doliny Cichej Liptowskiej
, przebiegającej po południowej, słowackiej stronie Tatr, na Suchą Przełęcz opodal wierzchołka Kasprowego Wierchu. Czas przejścia z Kasprowego Wierchu do czerwonego szlaku w Dolinie Cichej: 1:40 h, ↑ 2:20 h
-
– czerwony z
Doliny Kościeliskiej
przez
Czerwone Wierchy
i dalej
główną granią Tatr
przez Kasprowy Wierch,
Liliowe
i
Świnicką Przełęcz
na szczyt
Świnicy
i dalej w kierunku
Orlej Perci
.
- Czas przejścia z
Kopy Kondrackiej
na Kasprowy Wierch: 1:55 h, z powrotem 1:40 h
- Czas przejścia z Kasprowego Wierchu na Świnicę: 1:40 h, ↓ 1:20 h
Zjazdowe trasy narciarskie
Z Kasprowego Wierchu biegną dwie spektakularne zjazdowe trasy narciarskie: w kierunku płn.-wsch.
Gąsienicowa
, opadająca do zachodniej gałęzi
Doliny Gąsienicowej
, oraz w kierunku płn.-zach.
Goryczkowa
schodząca do
Doliny Goryczkowej pod Zakosy
. Obydwie trasy ze względu na stromiznę i trudne warunki terenowe są nieodpowiednie dla początkujących; mogą nimi zjeżdżać jedynie doświadczeni narciarze. Obydwie trasy posiadają przedłużenia (Nartostrada Gąsienicowa i Nartostrada Goryczkowa) umożliwiające zjazd na nartach terenem reglowym do
Kuźnic
, a przy dużej ilości śniegu nawet do centrum
Zakopanego
. Całkowita długość trasy Goryczkowej na odcinku Kasprowy Wierch – Kuźnice wynosi około 8 km, a trasy Gąsienicowej na podobnym odcinku – około 10 km. Obydwie trasy pokonują tę samą różnicę wysokości wynoszącą około 950 m. Goryczkowa ze względu na urozmaicony teren narciarski uchodzi za najpiękniejszą trasę narciarską w Polsce, natomiast Gąsienicowa charakteryzuje się wspaniałą scenerią wysokogórską.
Zagrożenia
Rejon Kasprowego Wierchu jest jednym z najbardziej obciążonych turystycznie obszarów Tatr Polskich. Tłumy turystów przebywające w okolicy wierzchołka i na okolicznych zboczach powodują przyspieszoną
erozję
gleby, z którą walka jest kosztowna i trudna. Cała trasa kolejki jest usłana nie ulegającymi
biodegradacji
śmieciami, a roślinność wokół podpór zniszczona przez warstwy starych, zużytych smarów spadających z rolek prowadzących wagoniki. Kolejka sztucznie zwiększa atrakcyjność tego rejonu, ułatwia dostęp i przyczynia się do niszczenia środowiska naturalnego. Złe warunki pogodowe tylko w niewielkim stopniu ograniczają
ruch turystyczny
. Uszkodzenia roślinności, ścinanie i okaleczanie krawędziami nart, w tym chronionej
kosodrzewiny
, związane jest z masowo uprawianym narciarstwem zjazdowym. Użycie
ratraków
powoduje sztuczne ubicie śniegu opóźnia zanikanie pokrywy śnieżnej i skraca
okres wegetacyjny
roślin.
Przypisy
Bibliografia
- Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka Encyklopedia Tatrzańska. Poronin: Wyd. Górskie, 2004. .
-
Józef Nyka
: Tatry polskie. Przewodnik. Wyd. XIII. Latchorzew: Wyd. Trawers, 2003. .
- Tatry Zachodnie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1:25 000. Warszawa: Wyd. Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, 2005/06. .
- Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27 000. Warszawa: ExpressMap Polska, 2005. .
- Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski (red.), Adam Piechowski, Grażyna Żurawska: Bedeker tatrzański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000. .
- Tomasz Borucki: Prawda w sporze o Tatry. Bystra k. Bielska Białej:
Pracownia na rzecz Wszystkich Istot
, 2004. .
|
Panorama spod szczytu Kasprowego Wierchu w kierunku południowym |
Panorama spod szczytu Kasprowego Wierchu w kierunku południowym