Swarzędz (niem. Schwersenz) -
miasto
w
woj. wielkopolskim
, w
powiecie poznańskim
, siedziba
gminy miejsko-wiejskiej Swarzędz
.
W latach 1975-1998
miasto administracyjnie należało do
woj. poznańskiego
.
Według danych
GUS
ze 30 czerwca 2009, miasto liczyło 30 316 mieszkańców i jedną z największych gęstości zaludnienia spośród polskich miast (3 522,4 osób/1 km² - 4.lokata w kraju, za
Świętochłowicami
oraz podwarszawskimi:
Piastowem
i
Legionowem
).
Swarzędz położony jest ok. 10 km od centrum
Poznania
i wchodzi w skład
aglomeracji poznańskiej
. Położony jest nad
Jeziorem Swarzędzkim
.
Na terenie Swarzędza znajduje się największy w Europie
skansen pszczelarski
.
Dawniej jeden z najważniejszych ośrodków
włókienniczych
Wielkopolski
, obecnie miejsce prosperowania bardzo wielu warsztatów
stolarskich
,
tapicerskich
i
meblowych
. Siedziba spółki
giełdowej
Swarzędz Meble S.A.
w likwidacji (dawniejszych Swarzędzkich Fabryk Mebli).
Przez Swarzędz przebiega droga
92
, wcześniej oznaczona jako
droga krajowa nr 2
, a jeszcze wcześniej jako
E8
.
Od
1991
miastem partnerskim Swarzędza jest
niemiecki
Ronnenberg
. Jest nim także
niemiecki
Ronneburg
.
Z okazji 350-lecia nadania praw miejskich, przypadającego w
1988
, społeczeństwo ufundowało dla miasta
sztandar
. Swarzędz został również odznaczony przez
Radę Państwa
Orderem Odrodzenia Polski
.
Historia
Ślady osadnictwa człowieka w okolicach Swarzędza sięgają 8-3,5 tys. lat
p.n.e.
Potwierdzają to liczne stanowiska archeologiczne głównie z okresu
kultury łużyckiej
i
przeworskiej
, a także z
mezolitu
i wczesnego
średniowiecza
.
Pierwsze wzmianki pisane pojawiły się w
1366
r. o wsi Swarancz lub Swanrancz należącej do rodziny
Górków
herbu Łodzina. Byli oni w jej posiadaniu do
1592
, kiedy to właścicielem został Mikołaj ze
Srebrnej Góry
koło Nakła. Następnie Swarzędz przeszedł w ręce rodziny Czarnkowskich herbu
Nałęcz
. Wieś liczyła wówczas 2,5 łana, 3 zagrodników, pasterza i 30 owiec.
W
1610
r. właścicielem Swarzędza został wojewoda inowrocławski i kaliski -
Zygmunt Grudziński
herbu
Grzymała
, by
28 sierpnia
1638
r. wystawić na
zamku w Kórniku
dokument lokacyjny na
prawie magdeburskim
, potwierdzony przez króla
Władysława IV
, nadając miastu nazwę Grzymałów. W kolejnych latach nazwę tę wyparła dawna nazwa wsi Swarzędz.
W
1910
r. Swarzędz liczył 3 459 mieszkańców, tym: 1 927 Polaków (55,7%), 1 371 Niemców (39,6%) i 161 Żydów (4,7%).
Edukacja
W Swarzędzu funkcjonują trzy
szkoły podstawowe
, trzy
gimnazja
, jedno samodzielne
liceum ogólnokształcące
oraz dwa zespoły szkół z
liceami
i
technikami
oraz
szkołami policealnymi
:
- Szkoła Podstawowa nr 1 im. Stanisława Staszica w Swarzędzu
- Szkoła Podstawowa nr 4 im. Jana Brzechwy w Swarzędzu
- Szkoła Podstawowa nr 5 im. prof. Adama Wodziczki w Swarzędzu
- Gimnazjum nr 1 w Swarzędzu (społeczne, Fundacji "Ekos")
- Gimnazjum nr 2 im. Królowej Jadwigi w Swarzędzu
- Gimnazjum nr 3 im. Polskich Noblistów w Swarzędzu
- I Liceum Ogólnokształcące w Swarzędzu (społeczne, Fundacji "Ekos")
- Zespół Szkół nr 1 im. Powstańców Wielkopolskich w Swarzędzu
- Zasadnicza Szkoła Zawodowa
- III Liceum Ogólnokształcące w Swarzędzu
- Technikum Ekonomiczne w Swarzędzu
- Technikum Gastronomiczne w Swarzędzu
- Technikum Logistyczne w Swarzędzu
- Technikum Informatyczne w Swarzędzu
- Technikum Technologii Drewna w Swarzędzu
- Uzupełniające Technikum Handlowe dla Dorosłych w Swarzędzu - wieczorowe
- Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Swarzędzu - wieczorowe
- Uzupełniające Technikum Technologii Drewna dla Dorosłych w Swarzędzu - wieczorowe
- Uzupełniające Technikum Samochodowe dla Dorosłych w Swarzędzu - wieczorowe
- Uzupełniające Technikum Gastronomiczne dla Dorosłych w Swarzędzu - wieczorowe
- Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Swarzędzu - zaoczne
- Policealna Szkoła Handlowa w Swarzędzu - specjalność technik rachunkowości - zaoczne
- Policealne Studium Informatyczne w Swarzędzu - specjalność technik informatyk – wieczorowe i zaoczne
- Zespół Szkół nr 2 w Swarzędzu
- II Liceum Ogólnokształcące w Swarzędzu
- II Liceum Profilowane w Swarzędzu
- Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Swarzędzu
- Policealne Studium Zawodowe w Swarzędzu
Organizacje społeczne
Sport
W Swarzędzu działa kilka klubów sportowych m.in. działający od
1921
piłkarski Klub Sportowy "Unia" - obecnie w
trzeciej lidze
, I-ligowy koszykarski Klub Sportowy "Unia-Probasket" oraz Uczniowski Klub Sportowy "Lider". W Swarzędzu kilka boisk przeznaczonych do gry w piłkę nożną, koszykówkę, kryty basen i
lodowisko
.
Zabytki
- Kościół pw. św. Marcina z
1638
, wielokrotnie przebudowany
- Ratusz z XIX w. przebudowany
- Pałacyk myśliwski z
1896
- Domy z 1 poł XIX w.
- Kaplica pw. NMP Wspomożycielki Wiernych z
1936
-
skansen pszczelarski
ze zgromadzonymi unikatowymi formami uli
Parafie rzymskokatolickie
Kościół parafialny pw. Matki Bożej Miłosierdzia
Na terenie miasta Swarzędza znajduje się pięć parafii rzymskokatolickich, które wchodzą w skład
dekanatu swarzędzkiego
.
Władze
Burmistrzowie miasta
lata | Imię i nazwisko |
---|
1918-1919 | Brunon Glabisch |
1919 | Tadeusz Staniewski |
1919-1920 | Teofil Hoffmann |
1920-1921 | Czesław Lukserek |
1922-1924 | Józef Kotliński |
1924-1927 | Hieronim Dąbrowski |
1928-1929 | Walerian Olejniczak |
1929-1939 | Tadeusz Staniewski |
1945-1946 | Władysław Walczak |
1946-1950 | Maksymilian Rajewicz |
Przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej
lata | Imię i nazwisko |
---|
1950-1952 | Feliks Binek |
1952-1953 | Wasław Pawłowski |
1953-1957 | Czesława Kołacka |
1957-1961 | Feliks Binek |
1962-1965 | Jerzy Kolasa |
1965-1970 | Andrzej Ziółek |
1970-1974 | Czesław Piskorek |
Naczelnicy Miasta i Gminy
lata | Imię i nazwisko |
---|
1974-1978 | Czesław Piskorek |
1978-1982 | Czesław Szymaniak |
1982-1984 | Ryszard Seremak |
1984-1990 | Halina Tempińska |
Burmistrzowie Miasta i Gminy
lata | Imię i nazwisko | informacje dodatkowe |
---|
1990-1994 | Jerzy Gruszka | |
1994-2002 | Jacek Szymczak | |
2002-2006 | Anna Tomicka | pierwszy burmistrz wybrany w wyborach powszechnych |
2006-2007 |
Bożena Szydłowska
| zrzekła się mandatu burmistrza w związku z uzyskaniem mandatu posła na Sejm RP (wygaśnięcie mandatu nastąpiło 31 października 2007) |
2007-2008 | Marek Baumgart (p.o.) | |
2008- | Anna Tomicka | wybrana 16 marca 2008 w II turze |
Przewodniczący Rady Miejskiej od 1990
lata | Imię i nazwisko |
---|
1990-1994 | Arkadiusz Małyszka |
1994-1998 | Barbara Brodowska-Wlaźlińska |
1998-2002 | Anna Tomicka |
2002-2006 |
Bożena Szydłowska
|
2006- | Piotr Choryński |
Od marca
2009
na terenie miasta i gminy Swarzędz działa Młodzieżowa Rada Miejska, wybrana w wyborach przez młodzież w celu rozpowszechniania idei samorządności wśród młodych ludzi oraz reprezentowania ich interesów.
Linki zewnętrzne