Gruszczyce –
wieś
w
Polsce
położona w
województwie łódzkim
, w
powiecie sieradzkim
, w
gminie Błaszki
.
W latach
1973
-
1976
miejscowość była siedzibą
gminy Gruszczyce
.
W latach 1975-1998
miejscowość administracyjnie należała do
województwa sieradzkiego
.
Historia
Miejscowość pojawiła się w źródłach pisanych w
1392
r., kiedy to wspomniano Zawiszę – dziedzica Gruszczyc. Gruszczyce od
XII
do
XVII
w. stanowiły ośrodek dużego klucza majątkowego rodziny Gruszczyńskich herbu
Poraj
. Majątek Gruszczyńskich na terenie województwa sieradzkiego składał się z ponad 10
wsi
, a także licznych dzierżaw
królewszczyzn
. W rękach Gruszczyńskich majątek pozostawał zapewne do poł.
XVIII
w.
Ród Gruszczyńskich h. Poraj odegrał ważną rolę w życiu politycznym Rzeczypospolitej, zwłaszcza w
XV
i
XVI
w. Syn chorążego sieradzkiego Jana z Gruszczyc – również
Jan Gruszczyński
(
1405
-
1473
) był abp. gnieźnieńskim i kanclerzem wielkim koronnym. Dzisiaj po dawnej rezydencji Gruszczyńskich, niegdyś obronnym gródku, pozostał tylko kopiec wśród łąk. Po Gruszczyńskich rezydowali tutaj: Świętosław Zajączek h.
Świnka
,
Sokołowscy
, Bartochowscy, Korzenieccy, Radoszewscy i Grodziccy, z których Filip, pozbawiony majątku, został zesłany na
Sybir
, ponieważ jako uczestnik
powstania listopadowego
pomagał po upadku powstania uczestnikom wyprawy płk
Józefa Zaliwskiego
do
Królestwa Polskiego
. Skonfiskowany majątek Filipa wykupiła na licytacji jego siostra i odsprzedała Wilhelmowi Neugebauerowi. Jego syn Rudolf na początku
powstania styczniowego
zorganizował w swoim dworze spotkanie ziemian, w którym uczestniczył płk
Bronisław Rudzki
. O tym spotkaniu doniósł Rosjanom szlachcic Bogatko z Morawek. Dwór został otoczony, a płk B. Rudzki popełnił samobójstwo. Ostatnimi właścicielami Gruszczyc byli Paciorkowscy i Stefańscy.
Zabytki
We wsi znajduje się drewniany
kościół
pw.
św. Stanisława
z
1750
r. Budowla o
konstrukcji zrębowej
, oszalowana. Na
belce tęczowej
krucyfiks
barokowy
z
XVII
w.
Ołtarz
główny późnobarokowy o dekoracji
rokokowej
. Dwa ołtarze boczne rokokowe. Drzwi do
zakrystii
z pierwotnym
zamkiem
i okuciami. Na cmentarzu (po lewej str. alejki) grób płk.
Bronisława Rudzkiego
, wojskowego naczelnika
powstania styczniowego
w
województwie kaliskim
. Na miejscu dawnego
dworu
stoi szkoła. W podworskim parku pomniki przyrody. Przez wieś wiedzie
szlak pieszy
"Powstańców 1863 r." Na skraju dawnego parku znajduje się także
grodzisko
stożkowate, z okresu II poł.
XIV
-I ćwierci
XVI
w.
Na cmentarzu grób pułkownika
Bronisława Rudzkiego
, wojskowego naczelnika
powstania styczniowego
1863
r. w
województwie kaliskim
.
Według rejestru zabytków
KOBiDZ
[1] na listę zabytków wpisany jest obiekt:
- kościół parafialny p.w. św. Stanisława, drewniany, 1790, nr rej.: 813 z 28.12.1967 oraz 17/A z 31.08.1994
Linki zewnętrzne
Przypisy