Banknoty polskie w latach 1944-1996
Banknoty polskie w latach 1944-1996 Banknoty polskie w latach 1944-1950W
1944
roku na terenach wyzwolonych spod
okupacji niemieckiej
zaszła konieczność wprowadzenia środka płatniczego. Dekretem
PKWN
z
24 sierpnia
1944
r. wprowadzono pierwsze banknoty z nazwą nieistniejącego jeszcze
Narodowego Banku Polskiego
. Banknoty o
nominałach
50 groszy, 1, 2, 5, 10, 20, 50, 100 i 500 złotych weszły do obiegu 27 sierpnia. Banknoty zaprojektowane przez grafików rosyjskich wyprodukowano w
Moskwie
w drukarni GOZNAK. Były zaopatrzone w błędną
klauzulę
prawną przyjmowanie we wszystkich wypłatach jest obowiązkowym, fałszowanie będzie karane zgodnie z prawem. Jedynie banknot 50-groszowy nie miał pełnej klauzuli. Nominał | awers banknotu | rewers banknotu |
---|
1944 50 gr | | | 1944 1 zł | | | 1944 2 zł | | | 1944 5 zł | | | 1944 10 zł | | | 1944 20 zł | | | 1944 50 zł | | | 1944 100 zł | | | 1944 500 zł | | |
Dekretem
z
15 stycznia
1945
powołany został
Narodowy Bank Polski
. Pierwszym banknotem
NBP
było 1000 zł z datą 1945 r. wprowadzone do obiegu 1 września 1945 r. wyprodukowane w
PWPW
w Łodzi. Banknoty wykonane w ZSRR i późniejsza produkcja krajowa były łatwe do podrobienia, dlatego NBP wprowadzał nowe wzory banknotów (
emisja
z 1946 i 1947 roku). Ze względu na liczne fałszerstwa banknot o
nominale
500 złotych z 1944 roku został wycofany już 16 marca 1947 roku.
Emisje
z lat 1946 i 1947 zostały zaprojektowane przez wybitnych artystów grafików Ryszarda Kleczewskiego i
Wacława Borowskiego
. Banknoty o najwyższych nominałach (100, 500, 1000 złotych) zawierały motywy
socrealistyczne
o tematyce robotniczo-chłopskiej. Nominał | przednia strona banknotu | odwrotna strona banknotu |
---|
1945 1000 zł | | | 15.01.1946 500 zł | | | 15.01.1946
1000 zł | | | 15.05.1946
1 zł | | | 15.05.1946 2 zł | | | 15.05.1946 5 zł | | | 15.05.1946 10 zł | | | 15.05.1946 20 zł | | | 15.05.1946 50 zł | | | 15.05.1946 100 zł | | | 15.07.1947
20 zł | | | 15.07.1947
100 zł | | | 15.07.1947
500 zł | | | 15.07.1947
1000 zł | | |
Banknoty polskie w latach 1950 - 1978W
1950
r. ustawą z dnia 28 października przeprowadzono
wymianę pieniędzy
. Wprowadzone do obiegu z soboty na niedzielę 30 października banknoty były przygotowywane w wielkiej tajemnicy. Wymiany można było dokonać tylko do 8.XI.1950 roku, po tym terminie emisje z lat 1944-47 stawały się bezwartościowe. Banknoty o wyższych nominałach były drukowane za granicą, a o nominałach 2 i 5 złotych w PWPW w Łodzi. Banknoty z lat 1944-1947 wymieniano na nową emisję z 1 lipca 1948 w stosunku 100 do 1. Pieniądze ulokowane w bankach wymieniano 100 do 3. Nominał | przednia strona banknotu | odwrotna strona banknotu |
---|
01.07.1948 (1950) 2 zł | | | 01.07.1948 (1950) 5 zł | | | 01.07.1948 (1950) 10 zł | | | 01.07.1948 (1950) 20 zł "robotnica" | | | 01.07.1948 (1950) 50 zł "rybak" | | | 01.07.1948 (1950) 100 zł "hutnik" | | | 01.07.1948 (1950) 500 zł "górnik" | | |
Banknoty
2, 5 i 10 złotych zostały wycofane definitywnie z obiegu 30.VI.1960 r. i zostały zastąpione
monetami
. W
1966
r. wprowadzono do obiegu banknot o nominale 1000 zł w odmiennej szacie graficznej. Nominał | przednia strona banknotu | odwrotna strona banknotu |
---|
29.10.1965 (01.06.1966)
1000 zł
MikołajKopernik
| | Mikołaj Kopernik |
| |
Polskie banknoty z lat
1975
-
1996
Od
1975
r. NBP rozpoczął wprowadzanie nowych wzorów banknotów z tzw. serii "Wielcy Polacy". Wraz z pogarszającą się sytuacją gospodarczą i postępującą inflacją sukcesywnie wprowadzano nowe, coraz większe nominały. Po wprowadzeniu stanu wojennego w emisji z
1982
r. wprowadzono banknoty 10 i 20 złotowe zastępujące bilon. Ostatnim banknotem
PRL
-u było prowizoryczne 200 000 zł. Banknot ten wydany 1 grudnia
1989
ze względu na brak zabezpieczeń był bardzo krótko w obiegu. 27 grudnia
1989
ustawą Sejmu PRL nastąpiła zmiana nazwy państwa na Rzeczpospolita Polska. Ciekawostki-
Banknoty
10 zł i 20 zł z 1982, drukowane na poślednim papierze i bez skomplikowanego
znaku wodnego
(znak wodny jako deseń) wyparły zbyt kosztowne w produkcji monety o tym samym nominale. Krótko przed upadkiem
PRL
w
1989
banknoty te praktycznie całkowicie zniknęły z rynku.
- Banknoty 50-złotowe (ze
Świerczewskim
) pod koniec okresu ich emitowania drukowano bez znaku wodnego.
-
1 grudnia
1989 weszły do obiegu banknoty 200 000 zł, ale bardzo szybko zostały wycofane, ponieważ wykonane zostały bez zabezpieczeń, co niesłychanie upraszczało ich fałszowanie. Poza tym zostały zaprojektowane zupełnie inaczej i radykalnie różniły się od wszystkich innych banknotów.
- Banknot 100 000 zł wydany w
1990
roku, a więc już po zmianie oficjalnej nazwy państwa na
Rzeczpospolita Polska
, ma jeszcze napis "Polska Rzeczpospolita Ludowa" i orła bez korony.
- Wydane w
1990
-
1992
banknoty 500 000 zł, 1 000 000 zł i 2 000 000 zł mają już orła w koronie i napis "Rzeczpospolita Polska" zamiast "Polska Rzeczpospolita Ludowa".
- Pierwsza seria banknotu 2.000.000 zł zawierała błąd. Na stronie odwrotnej widniał napis Sejm Konstytucyjy zamiast Sejm Konstytucyjny. W kolejnych seriach błąd został poprawiony.
- Do połowy 1993 r. z obiegu praktycznie zniknęły banknoty 200, 2 000 i 20 000 zł.
-
16 listopada
1993
wprowadzono do obiegu nowsze wersje banknotów 50 000, 100 000, 500 000, 1 000 000 i 2 000 000 zł, zewnętrznie różniące się nieznacznie od poprzednich kolorystyką (m.in. nominał na stronie przedniej banknotu miał odcień czerwonawy, zamiast niebieskawego lub szarobrązowego jak dotąd, i świecił w promieniach UV) oraz faktem, że także 50 i 100-tysięczne miały już orła w koronie i napis Rzeczpospolita Polska zamiast Polska Rzeczpospolita Ludowa. Banknoty te otrzymały też nowe widoczne dla oka zabezpieczenie w postaci paska z tworzywa sztucznego.
- Zanim doszło do denominacji, planowano wprowadzić do obiegu banknot o nominale 5'000'000 zł, zawierający wizerunek
Józefa Piłsudskiego
. Projekt wykonał autor obowiązującej wówczas serii banknotów,
Andrzej Heidrich
, ale w związku z podjętą decyzją o
denominacji
nie został wprowadzony. Ostatecznie dopiero w
2006
r.
PWPW
wydrukowała okazyjne i nieobiegowe repliki banknotu na papierze bez zabezpieczeń w nakładzie 7500 szt.[1] Na replice banknotu widnieje data 12 maja 1995 r. Część nakładu (3000 sztuk) stała się jednym z elementów zestawów kolekcjonerskich "80. Rocznica Przewrotu Majowego" wyemitowanych 26.04.2006 r. przez
Mennicę Polską
. Oprócz repliki banknotu w skład tych zestawów wchodził
medal
przedstawiający ww. banknot oraz
klipa
z wizerunkiem Józefa Piłsudskiego[2].
- Fragment banknotu o nominale 1000 złotych (emisja z 1975 r.), przedstawiającego Mikołaja Kopernika, został umieszczony na okładce płyty Complete Greatest Hits zespołu
Foreigner
(litera "p" w wyrazie "Complete")[3]
Bibliografia- Czesław Miłczak: Katalog banknotów polskich 1916-1994.
Warszawa
: Semafic,
2000
. .
- Czesław Miłczak: Katalog polskich pieniędzy papierowych od 1974.
Warszawa
: Semafic,
2005
. .
- J.A. Szwagrzyk: Pieniądz na ziemiach Polskich X-XX w..
Wrocław
:
1973
.
- Janusz Parchimowicz: Katalog banknotów polskich i z Polską związanych.
Szczecin
: Nefryt,
2009
.
Zobacz teżPrzypisy Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Banknoty polskie w latach 1944-1996":
Dziady (zwyczaj)
...
Pęcice
...
Ren
...
Biegun północny
...
Cmentarz Pietraszuński w Kownie
...
Rak języka
...
Mieszko II Lambert
...
Nadciśnienie tętnicze
...
Wincenty Okołowicz
...
Adwentyzm
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Banknoty polskie w latach 1944-1996":
Potęgi (plansza 1)
...
Świat roślinny i zwierzęcy w Polsce (plansza 16)
...
Procenty i promile (plansza 16)
...
|