Sobór powszechny
Sobór powszechnySobór powszechny, sobór ekumeniczny – w
Kościołach
chrześcijańskich
- spotkanie
biskupów
całego
Kościoła
w celu ustanowienia praw kościelnych (kanonów soborowych) i uregulowania spraw doktryny wiary i moralności. Początkowo sobory były zwoływane przez cesarzy rzymskich (bizantyjskich). Sobory Kościoła rzymskokatolickiego (nie uznawane przez pozostałych chrześcijan, w tym prawosławnych i protestantów) są zwoływane przez
papieża
. Według
prawa kanonicznego
papież przewodniczy obradom soboru osobiście (lub przez delegatów), a także określa ramy obrad i zatwierdza dekrety soborowe. Śmierć papieża w czasie trwania obrad powoduje ich zawieszenie, i dopiero jego następca może wznowić obrady. Stosunek różnych wyznańKwestia, czy zjazd biskupów jest soborem powszechnym, czy tylko
synodem
danego kościoła partykularnego, zależy od nauki danego kościoła. Kościół rzymskokatolicki
Kościół rzymskokatolicki
przyjmuje, że odbyło się dwadzieścia jeden soborów powszechnych (od
nicejskiego I
w
325
do watykańskiego II w latach
1962
-
1965
). Cerkiew prawosławna i Kościoły starokatolickie
Cerkiew prawosławna
i
Kościoły starokatolickie
uważają za powszechne tylko pierwsze siedem soborów (od nicejskiego I do nicejskiego II). Kościoły protestanckieKościoły protestanckie opierają się na zasadzie
sola scriptura
, zgodnie z którą jedynie
Biblia
stanowi autorytet w sprawach wiary, doktryny i praktyki chrześcijańskiej. Dlatego też protestanci uznają, że sobory powszechne są ze swej natury omylne, a ich postanowienia należy zakwestionować w sytuacji, gdy znajdą się one w sprzeczności z nauką Pisma Świętego, lub też z niej nie będą wynikać. Choć protestantyzm nie uznaje autorytetu soborów, zdecydowana większość protestantów na podstawie samej Biblii uznaje, że postanowienia czterech pierwszych soborów ekumenicznych wyrażają naukę biblijną. Stąd protestanci przyjmują najczęściej ustalenia: Inne wyznaniaInne wyznania, np.
świadkowie Jehowy
i
mormoni
nie tylko nie uznają ich autorytetu, ale też nie zgadzają się z ich postanowieniami.
Kościoły przedchalcedońskie
uznają za powszechne tylko trzy pierwsze sobory, a
kościół asyryjski
(nestoriański) dwa pierwsze sobory.
Soborem jerozolimskim
określanym jest także opisane w
Dziejach Apostolskich
(15,2-29) zebranie apostołów w
Jerozolimie
w latach
49
-
50
. W sensie ścisłym nie był to jednak sobór powszechny. Spis soborów powszechnych (według nauki Kościoła katolickiego i prawosławnego)Ikona przedstawia uczestników I Soboru Powszechnego w Nicei w
325
r., trzymających tekst
Wyznania wiary
-
Sobór nicejski I
(
325
) - potępił
arianizm
, sformułował chrześcijańskie
wyznanie wiary
, uroczyście potwierdzono dogmat o Bóstwie Chrystusa.
-
Sobór konstantynopolitański I
(
381
) - uzupełnił wyznanie wiary (zwane także nicejsko-konstantynopolitańskim) do postaci
Credo (czyli wyznania wiary) nicejsko-konstantynopolitańskiego
, odmawianego podczas
Mszy św.
, potwierdzono wiarę w Ducha Świętego.
-
Sobór efeski
(
431
) - potępił
nestorianizm
, uznał, że
Dziewicy Maryi
przysługuje tytuł Matki Bożej (Η Θεοτόκος, łac.
Theotokos
). Ten i następne sobory nie są uznawane przez
Kościół asyryjski
.
-
Sobór Chalcedoński
(
451
) - odrzucił
monofizytyzm
, sformułował doktrynę o dwóch naturach
Chrystusa
: boskiej i ludzkiej. Ten sobór i następne nie są przyjmowane przez tzw. kościoły przedchalcedońskie (dawniej nazywane monofizyckimi).
-
Sobór konstantynopolitański II
(
553
) - potwierdził doktryny i kanony poprzednich soborów, potępił nowe pisma
heretyckie
.
-
Sobór konstantynopolitański III
(
680
-
681
) - potępił
monoteletyzm
.
-
Sobór in Trullo
(
692
) - był przedłużeniem poprzedniego soboru, znany również jako piąto-szósty (Quinisext/Penthekte). Zajął się gł. sprawami administracji i dyscypliny kościelnej - nie uczestniczyli w nim biskupi Zachodu i jego kanony nie są uznawane przez Kościół katolicki.
Prawosławni
traktują go jako część szóstego soboru powszechnego.
-
Sobór nicejski II
(
787
) - potępił
ikonoklazm
i uznał za słuszny kult
ikon
.
Spis pozostałych soborów powszechnych (według nauki Kościoła rzymskokatolickiego)-
Sobór konstantynopolitański IV
(
869
-
870
) - potępił
Focjusza
, uznając go za
schizmatyka
; potępienie to, odrzucone przez biskupów wschodnich, usankcjonowało podział chrześcijaństwa na
katolicyzm
i
prawosławie
. Sobór nieuznany przez
prawosławie
.
-
Sobór laterański I
(
1123
) - uregulował kwestie
inwestytury
.
-
Sobór laterański II
(
1139
) - potępił nauki
Arnolda z Brescii
.
-
Sobór laterański III
(
1179
) - zajmował się problemami moralnymi, potępił
albigensów
i
waldensów
-
Sobór laterański IV
(
1215
) - sformułował dogmat o
przeistoczeniu
, potępił naukę
Joachima z Fiore
, sformułował doktrynę o prymacie papieskim.
-
Sobór Lyoński I
(
1245
) - zdetronizował cesarza
Fryderyka II
, zarządził nową krucjatę przeciwko Saracenom.
-
Sobór Lyoński II
(
1274
) - wprowadził
filioque
do
wyznania wiary
, uregulował zasady wyboru
papieża
.
-
Sobór w Vienne
(
1311
-
1312
) - potępił błędy
templariuszy
,
fraticelli
,
beginek i begardów
.
-
Sobór w Konstancji
(
1414
-
1418
) - początkowo nieformalny, stał się soborem z chwilą zwołania przez
Papieża Grzegorza XII
; zakończył
wielką schizmę zachodnią
, wybierając papieżem
Marcina V
; potępił
Johna Wycliffe'a
i
Jana Husa
(w wyniku czego Hus został spalony na stosie).
-
Sobór w Bazylei
(
1431
-
1439
) - kontynuował kwestie reformy Kościoła i podjął temat unii z Grekami. Po uchwaleniu dogmatu o wyższości soboru nad papieżem,
Eugeniusz IV
ogłosił nieważność soboru. W odpowiedzi sobór wybrał na papieża
Feliksa V
.
-
Sobór w Ferrarze
(
1438
) - zwołany przez
Eugeniusza IV
po rozłamie na soborze w Bazylei. Zajął się problemem unii z
prawosławiem
. Na początku
1439
przeniesiony do Florencji.
-
Sobór Florencki
(
1439
-
1445
) - zatwierdził unie z
Kościołem bizantyjskim
oraz
Apostolskim Kościołem Ormiańskim
.
-
Sobór laterański V
(
1512
-
1517
) - potępił
koncyliaryzm
-
Sobór Trydencki
(
1545
-
1563
) - potępił
Lutra
i innych zwolenników
reformacji
; podjął dzieło odnowy Kościoła (
kontrreformacja
).
-
Sobór watykański I
(
1868
-
1870
) - sobór przerwany wojną francusko-pruską; ogłosił dogmat o
nieomylności papieża
w sprawach wiary i moralności.
-
Sobór watykański II
(
1962
-
1965
) - sobór mający na celu odświeżenie (
aggiornamento
) Kościoła katolickiego.
Spis soborów uważanych przez część prawosławia za powszechne-
Sobór konstantynopolitański IV
(
879
-
880
) - zrehabilitował i przywrócił patriarchę Focjusza na zajmowane stanowisko, początkowo uznany na Zachodzie jako powszechny, następnie podtrzymano opinię o błędach Focjusza.
-
Sobór konstantynopolitański V
(
1341
-
1351
) - uznał ortodoksyjność nauki
Grzegorza Palamasa
o
hezychazmie
i przebóstwieniu człowieka i potępił nauki inspirowanego zachodnią filozofią Barlaama z Kalabrii.
-
Synod Jerozolimski
(
1672
) - ustalił relacje prawosławia z katolicyzmem i protestantyzmem, ustalił grecki kanon Biblii.
Zobacz też
Inne hasła zawierające informacje o "Sobór powszechny":
Biskup
...
I wiek
...
Kościół św. Michała Archanioła w Kownie
...
XVI wiek
...
Stanisław Narutowicz
...
Diakon
...
Rekatolicyzacja
...
Janusz Józefowicz
...
Kichanie
...
Twierdza Pietropawłowska
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Sobór powszechny":
233 Życie religijne w XX wieku (plansza 12)
...
233 Życie religijne w XX wieku (plansza 11)
...
230a Kryzysy ideologiczne, gospodarcze i społeczne w Polsce Ludowej (plansza 9)
...
|