Drzewostan – zespół większej liczby
drzew
rosnących na pewnej powierzchni
leśnej
w odpowiednim
zagęszczeniu
i
zwarciu koron
, wzajemnie na siebie oddziałujących.
Zróżnicowanie gatunkowe
Drzewostan składający się tylko z jednego gatunku drzew to
drzewostan jednogatunkowy
(lity), np. sosnowy, świerkowy lub dębowy. Gdy w skład drzewostanu wchodzą dwa lub więcej gatunków drzew, mówi się, że jest to
drzewostan mieszany
(wielogatunkowy) np. sosnowo-dębowy, sosnowo-brzozowo-dębowy. Przy takim określaniu drzewostanu mieszanego ostatni wyraz wskazuje, jakiego gatunku drzew jest w drzewostanie najwięcej i tak np. w drzewostanie sosnowo-brzozowo-dębowym największy będzie udział
dębu
, następnie
brzozy
, a najmniejszy
sosny
.
Budowa pięter
W drzewostanach mieszanych, nawet przy równym wieku drzew, jest możliwe powstawanie odrębnych pięter wyraźnie zróżnicowanych w pionie, ponieważ poszczególne gatunki różnią się między sobą właściwościami ekologicznymi oraz odmiennym tempem wzrostu i rozwoju. W takim przypadku gatunki światłożądne, obdarzone cechą szybkiego wzrostu w młodości, dystansują we wzroście pozostałe cienioznośne lub cieniolubne komponenty drzewostanu, budując górne piętro drzewiaste, natomiast gatunki cieniste tworzą niższe piętro lub piętra podokapowe, (przykładem może być drzewostan złożony z sosny z dębu i brzozy).
W
lasach zagospodarowanych
wyróżnia się:
W literaturze spotykane jest również podział na:
- las przerębowy
- dwugeneracyjny las wysokopienny
- las połączony.
W zależności od udziału masy drzew poszczególnych gatunków, czyli składu gatunkowego (struktury gatunkowej), określa się procentowy ich udział. Procent ten określany jest w liczbach całkowitych od 1 do 10 i np. oznaczenie: 7 sosna, 2 dąb i 1 brzoza wskazuje, że 70% masy w danym drzewostanie zajmuje sosna, 20% dąb, a 10% brzoza. W zapisie
taksacyjnym
nie używa się liczb symbolizujących wielokrotności jednostki mniejszej niż 10% (zapis 45, 15 czy 5% nie jest używany). Udział gatunków mniejszy niż 10% określa się jako występujące pojedynczo, a poniżej 1% jako występujących sporadycznie.
Parametry drzewostanu
W każdym drzewostanie wyróżnić można jego charakterystyczne cechy określane w literaturze fachowej i przez
leśników
jako:
Alternatywne definicje
W
ekologii
drzewostan to jedna z warstw ekosystemu leśnego, obok
podszytu
i
runa
.
W
leśnictwie
drzewostan rozumie się jako fragment lasu, jednolity pod względem przyrodniczym i przeznaczenia gospodarczego, wymagający określonej pielęgnacji. W tym znaczeniu stosowane jest także określenie:
wydzielenie leśne
.
W
urządzaniu lasu
jako drzewostan traktuje się zbiorowość
drzew
na pewnej części powierzchni leśnej, reprezentującą określoną jednostkę przyrodniczo-gospodarczą, wyodrębnioną w toku prac taksacyjnych w lesie ze względu na konieczność stosowania odmiennych zabiegów gospodarczych w najbliższym 10-leciu. Charakter tych zabiegów wynikać może z przyjętych celów produkcji i z różnorodności elementów taksacyjnych drzewostanu: wieku, budowy, struktury, składu gatunkowego,
bonitacji
.
Drzewostany naturalne
Drzewostany, o ile nie są wykorzystywane gospodarczo, w sposób naturalny przechodzą przez fazy rozwojowe. Zmiany związane z procesami rozsiewania, wzrostu i starzenia się drzew, są nieuniknione i mają charakter cykliczny.
Wyróżnia się fazy:
- optymalną
- terminalną
- zamierania
- odnowienia
- młodocianą
- dorastania