Magiel albo maglownica – maszyna, służąca do maglowania, czyli prasowania przy użyciu systemu walców. Maglowaniu poddawane są po
praniu
na ogół większe sztuki
bielizny
–
pościel
,
obrusy
,
ręczniki
, zasłony, tzn. takie, których prasowanie
żelazkiem
byłoby uciążliwe i nieefektywne.
Powszechnie nazwą "magiel" określa się także nie tylko samą maszynę, ale również punkt usługowy – pomieszczenie, w którym magiel jest zainstalowany. Podczas gdy określenie "maglownica" zarezerwowane jest tylko dla samego urządzenia.
Zgodnie z zasadami literackiego języka polskiego "magiel" ma
rodzaj męski
, a przypisywanie mu przez niektórych Polaków rodzaju żeńskiego traktowane jest jako regionalna
oboczność
[1].
Magiel i maglownica (na blacie magla)
Magiel występuje w dwu wariantach:
- Pościel nawijana jest na wałek i zgniatana podczas przetaczania pomiędzy dwiema płaszczyznami.
- Magiel sprowadza się do dwóch walców, długości od kilkudziesięciu centymetrów do ponad dwóch metrów, z których jeden jest napędzany (ręcznie lub
silnikiem
elektrycznym) i sprężyście dociskany do drugiego. Pomiędzy oba walce wsuwa się płat maglowanej tkaniny, a obracanie cylindra powoduje przesuwanie się jej i rozprasowywanie. Ręczne urządzenie tego rodzaju do zastosowań domowych wykorzystywane może być także jako
wyżymaczka
do wyciskania nadmiaru wody z upranych tkanin.
Oba warianty przedstawia ilustracja obok.
Maglownica to dwie części: elementem maglującym w kształcie karbowanej deski przetacza się (po stole) wałek, na który nawija się pościel do maglowania.
W punktach usługowych, oferujących maglowanie bielizny, instalowane są zazwyczaj duże maglownice z napędem elektrycznym i podgrzewanymi cylindrami (np. przy pomocy gazu – tzw. "magiel elektryczno-gazowy"), co zapewnia szybkie i efektywne maglowanie nawet największych sztuk bielizny w podwyższonej temperaturze.
Magiel przeznaczony do punktów usługowych. Elementem maglującym jest skrzynia wypełniona kamieniami. Pościel do maglowania nawija się starannie, unikając załamań, na widoczne pod skrzynią wałki. Kręcenie korbą powoduje przetaczanie skrzyni na wałkach z pościelą. W skrajnym położeniu skrzynia unosi się, co pozwala na wymianę wałka. Urządzenie wymaga kilku osób do obsługi.
Magiel gazowy (eksponat Muzeum Gazownictwa w Warszawie)
Wersja magla napędzana mechanicznie (na dole widoczny wał napędowy). Maglowana pościel wsuwana jest pomiędzy walce - tu dodatkowo ogrzewane gazem - jest to magiel prasujący. Docisk przy pomocy sprężyn, siła docisku regulowana pokrętłami.
Magiel elektryczny (napęd i ogrzewanie elektrycznością)
Przypisy
- ↑ tak np. definiuje ten wyraz "Słownik poprawnej polszczyzny" pod red. prof.
Doroszewskiego
i Kurkowskiej,
PWN
1980
, , str. 319