Krzysztof Kieślowski
Krzysztof Kieślowski (ur.
27 czerwca
1941
w
Warszawie
, zm.
13 marca
1996
tamże) – polski
reżyser
filmowy. Biografia Wczesne lataKrzysztof Kieślowski urodził się 27 czerwca 1941 r. w Warszawie. Pochodził, jak to sam określił, z "bardzo przeciętnej rodziny". Matka Barbara była urzędniczką, natomiast ojciec - inżynierem budownictwa. Komentarz Kieślowskiego: | Pochodzę z bardzo przeciętnej rodziny. Moja matka była urzędniczką, a ojciec inżynierem i pracował w budownictwie. Swoich dziadków nigdy nie poznałem. Właściwie nie mam żadnych korzeni [1] |
. Dzieciństwo reżysera upłynęło pod znakiem licznych przeprowadzek. Zdarzało się, że w ciągu jednego roku, uczęszczał do kilku szkół. Częste zmiany miejsca zamieszkania podyktowane były zmianami sanatoriów, w których ojciec Kieślowskiego podejmował leczenie
gruźlicy
. Roman Kieślowski zmarł w 1957 r., po trwających 20 lat zmaganiach z chorobą. Komentarz Kieślowskiego: | Miałem 16 lat kiedy zmarł mój ojciec. Zmarł na gruźlicę. Chorował przez 20 lat i przypuszczam, że nie chciał dalej żyć [1] |
. EdukacjaW latach 1957-1962 Krzysztof Kieślowski uczęszczał do Państwowego Liceum Techniki Teatralnej. Działał m.in. jako garderobiany w Teatrze Współczesnym. Miał wówczas styczność z najwybitniejszymi polskimi aktorami, którzy w przyszłości stawali się członkami obsady jego filmów. Komentarz Kieślowskiego: | Dzięki Liceum Techniki Teatralnej pracowałem troszkę w teatrze (przez jakiś rok). Byłem garderobianym w Teatrze Współczesnym. Był to wtedy dobry teatr, najlepszy w Warszawie. Miałem stale do czynienia z fantastycznymi aktorami, który dzisiaj grają w moich filmach. Teraz bardzo się lubimy na zupełnie innej zasadzie, na zasadzie partnerstwa. Tam był Zbyszek Zapasiewicz, Tadeusz Łomnicki, Bardini, Dziewoński, masa ludzi którzy dzsiaj grają w moich filmach [1] |
. W okresie nauki w szkole średniej, przyszłego reżysera zafascynowała scena. Niemal każdego dnia uszczęszczał na przedstawienia w teatrach: Ateneum, Dramatycznym oraz Współczesnym. Czasy licealne stały się po latach dla Kieślowskiego inspiracją do stworzenia filmu Personel. Miłość jaką Kieślowski darzył teatr, spowodowała iż zapragnął zostać reżyserem teatralnym. Jednak na ten kierunek przyjmowani byli wyłącznie absolwenci innych szkół, wobec czego zdecydował się zdawać na reżyserię filmową. W
Łódzkiej Szkole Filmowej
, na którą dostał się za trzecim podejściem, uczył się w latach 1964-1968. W okresie tym zrealizował szereg etiud fabularnych i dokumentalnych, jak chociażby: Tramwaj (1966) oraz Koncert życzeń (1967). Komentarz Kieślowskiego: | Kiedy studiowałem, a więc w latach 1964-1968, w szkole zajęcia prowadziło wielu wspaniałych pedagogów. Dopiero po Marcu '68, gdy usunięto z niej niemal wszystkich Żydów, szkoła obniżyła poziom. Miałem szczęście, studiowałem w stosunkowo dobrym okresie. (...) Prawdę mówiąc jedyna pretensja, jaką mam do szkoły filmowej jest taka: nikt mi nie powiedział - nie wiem do dziś czemu, przecież wykładowcy musieli to wiedzieć - że właściwie jedyną rzeczą, jaką mam naprawdę, a nie ma jej nikt inny, jest moje własne życie i mój własny punkt widzenia. Do tego musiałem dochodzić długie, długie lata [1] |
. 5 lutego 1970 Kieślowski uzyskał dyplom magistra sztuki za pracę teoretyczną, napisaną pod kierunkiem
Jerzego Bossaka
- Film dokumentalny a rzeczywistość, a także za dwa filmy dokumentalne: Zdjęcie (1968) oraz Z miasta Łodzi (1969), które zrealizował pod opieką
Kazimierza Karabasza
. Obraz Zdjęcie to również debiut telewizyjny Kieślowskiego. Z kolei Z miasta Łodzi to jego pierwszy film zrealizowany w
Wytwórnii Filmów Dokumentalnych w Warszawie
. Kariera reżyserskaPo ukończeniu studiów zajął się
filmem dokumentalnym
. W 1971 Kieślowski został członkiem Stowarzyszenia Filmowców Polskich, w którym to w latach 1978-1981 piastował stanowisko wiceprezesa. Od 1974 dożywotnio należał do Zespołu Filmowego Tor. W tym zespole zrealizował swój debiutancki pełnometrażowy film fabularny
Personel
, który zdobył pierwszą nagrodę na Festiwalu Filmowym w
Mannheim
. W Torze również stworzył pełnometrażowy film kinowy - Blizna (1976) oraz uważany za jedno z najwybitniejszych dzieł nurtu tzw. kina moralnego niepokoju - Amator (1979). W latach 70. rozpoczęłą się stała współpraca Kieślowskiego z
Telewizją Polską
. Realizował dla niej dokumenty oraz widowiska teatralne (m.in. Dwoje na huśtawce w 1977 oraz Kartotekę w 1978). W 1982 za pośrednictwem
Hanny Krall
, Kieślowski nawiązał znajomość z prawnikiem
Krzysztofem Piesiewiczem
. Od tej pory ich obu łączyła przyjaźń oraz współpraca. Stworzyli wspólnie scenariusze do niemal wszystkich filmów Kieślowskiego, poza jednym - Siedem dni w tygodniu (1988). Pierwszym ich wspólnym dziełem był obraz Bez końca (1985), natomiast ostatnim - Trzy kolory. Czerwony (1994). Od Bez końca rozpoczęła się także współpraca oraz przyjaźń Kieślowskiego z kompozytorem Zbigniewem Preisnerem. W
1988
nakręcił dla
Telewizji Polskiej
dziesięcioodcinkowy cykl filmów pt.
Dekalog
. Seria ta była wyświetlana przez wiele sieci telewizyjnych na świecie i zyskała bardzo pochlebne recenzje krytyków filmowych. Kinowa wersja Dekalogu V –
Krótki film o zabijaniu
otrzymała nagrodę
Felixa
w
1988
jako pierwszy europejski
film fabularny
uhonorowany tym wyróżnieniem. W 1990 został honorowym członkiem Brytyjskiego Instytutu Filmowego za wybitny twórczy wkład do kultury ruchomego obrazu. Po sukcesie Dekalogu nakręcił kilka filmów we
Francji
, mimo że nie znał języka
francuskiego
. Gdy ukończył pracę nad trylogią
Trzy kolory
, zapowiedział zakończenie kariery reżyserskiej. W latach 1993-1996 wykładał reżyserię na swojej macierzystej uczelni. W 1995 otrzymał nominację do Oscara za scenariusz i reżyserię Czerwonego. W tym samym roku został członkiem Akademii Filmowej w USA. Wiosną 1995 r. wieloletni asystent Kieślowskiego - Krzysztof Wierzbicki, zrealizował film dokumentalny I'm so-so..., z udziałem ich obu. Dokument ten miał formę rozmowy z Kieślowskim i stanowił omówienie życiorysu reżysera oraz całokształtu jego dorobku reżyserskiego. Kieślowski zmarł w trakcie operacji, która była konsekwencją
ataku serca
. Ogólna charakterystyka twórczościZajął się fabułą już jako uznany twórca dokumentalny, początkowo jego filmy fabularne były realizowane w sposób inspirowany technikami dokumentalnymi ("
Personel
", "
Amator
", "
Przypadek
"). Z czasem jednak zaczął się oddalać od stylistycznego realizmu paradokumentalnego i stopniowo redukować szczegóły obyczajowe jako mogące rozpraszać widza przesłaniając filozoficzną i metafizyczną treść filmów. Przełomowy jest tu serial telewizyjny "
Dekalog
" i kinowe wersje dwóch jego odcinków czyli "
Krótki film o miłości
" i "
Krótki film o zabijaniu
". Następne filmy zrealizował już na Zachodzie, we
Francji
i
Szwajcarii
. Jest to "
Podwójne życie Weroniki
" i trylogia "
Trzy kolory
", zrealizowane przez niego przy zupełnej nieznajomości języka francuskiego. Kreacyjność kamery, konsekwencja plastyczna i niezwykła precyzja konstrukcji fabularnej to cechy, które najbardziej pokazują, jak bardzo oddalił się od technik dokumentalnych. Ogólna filozofia jego ostatnich filmów jawi się następująco: istnieje jakaś
transcendencja
mająca wpływ na ludzki los, ale człowiek zupełnie utracił już zdolność jej odczuwania, rozpoznania, a tym bardziej nazwania. Człowiek o niej zapomniał. W swych filmach często wykorzystywał muzykę
Zbigniewa Preisnera
, scenariusze zaś, od
1984
roku, współtworzył wyłącznie z
Krzysztofem Piesiewiczem
. Zazwyczaj do swoich filmów zapraszał aktorów, z którymi współpracował przy wcześniejszych produkcjach: w sześciu jego filmach wystąpił
Jerzy Stuhr
, w czterech
Aleksander Bardini
, w trzech
Marzena Trybała
i
Jerzy Trela
, a ponad dwudziestu polskich aktorów pojawiło się w dwóch różnych fabularnych filmach Kieślowskiego. W dwóch jego filmach – w obu grając główną rolę – wystąpiła również francuska aktorka
Irene Jacob
. Natomiast
Artura Barcisia
, wykorzystał w epizodycznych rolach aż w dziewięciu odcinkach Dekalogu. W trzech różnych filmach zagrali u niego trzej znani polscy reżyserzy:
Juliusz Machulski
("
Personel
"),
Agnieszka Holland
("
Blizna
") i
Krzysztof Zanussi
("
Amator
"). Twórczość Kieślowskiego została otoczona prawdziwym kultem w Iranie. Teherańskie sklepy z filmami na honorowych miejscach trzymają zarówno "Dekalog", jak "Trzy kolory". Prawdopodobnie najważniejszą przyczyną jest realizm, połączony z metafizyką, obecny u Kieślowskiego i zarazem charakterystyczny dla twórczości współczesnych irańskich reżyserów, jak
Abbas Kiarostami
czy Majid Majidi[]. Życie prywatne21 stycznia 1967[2] ożenił się z Marią Cautillo, z którą miał córkę Martę (ur. 1972). PatronImieniem Krzysztofa Kieślowskiego nazwano sporą liczbę instytucji, między innymi
Wydział Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego
w Katowicach, licea (V LO w
Zielonej Górze
, XXIX LO w
Krakowie
, XXXIV LO w
Łodzi
) oraz gimnazja (nr 36 w Warszawie, nr 36 w Łodzi i Publiczne Gimnazjum w
Mieroszowie
). W niektórych z tych szkół obchodzone są dni poświęcone patronowi. Od 21 maja 2010 imię reżysera zyskała jedna z par pociągów
interREGIO
kursujących między Warszawą i Łodzią[3]. Ważniejsze nagrodyBył dwukrotnie nominowany do
Oscara
(za film
Trzy kolory. Czerwony
) oraz trzykrotnie do
Złotej Palmy
(za Trzy kolory. Czerwony,
Podwójne życie Weroniki
oraz
Krótki film o zabijaniu
). W 1993 został odznaczony francuskim Orderem Sztuki i Literatury[4][5]. CiekawostkiKieślowski napisał tekst piosenki pt. Zabijaj, zabijaj, którą wykonano w ostatniej części
Dekalogu
[6]. Filmografia Filmy dokumentalne Spektakle Teatru Telewizji-
1972
– Szach królowi
-
1976
– Dwoje na huśtawce
-
1979
– Kartoteka
Filmy fabularne PośmiertneNa podstawie jego scenariuszy (napisanych niejednokrotnie wraz z Krzysztofem Piesiewiczem) powstały filmy: InneMożna zobaczyć go jako statystę w filmach
Niebieskie jak Morze Czarne
oraz
Przepraszam, czy tu biją?
. Bibliografia- Amiel, Vincent. (1995). Kieslowski. Paris: Editions Payot and Rivages. .
- Andrew, Geoff. (1998). The Three Colours trilogy. London: BFI Publishing. .
- Attolini, Vito. (1998). Krzysztof Kieślowski. Taranto: Barbieri. .
- Bleeckere, Sylvian de. (1994). Levenswaarden en levensverhalen: een studie van de decaloog van Kieslowski. Leuven: Acco. .
- Campan, Veronique. (1993). Dix breves histoires d'image: le Decalogue de Krzysztof Kieslowski. Paris: Presses de la Sorbonne nouvelle. .
- Coates, Paul. (1999). Lucid Dreams: The Films of Krzysztof Kieślowski. Wiltshire: Flicks Books. .
- Dalla Rosa, Richard. (2003). La fascination des doubles: selon La double vie de Veronique de Krzysztof Kieslowski. Sarreguemines: Edition Pierron. .
- Dzieko'nska, El'zbieta. (2002). The best of all worlds: public, personal and inner realms in the films of Krzysztof Kie'slowski. London: University of London (PhD Thesis).
- Enser, Martha. (1995). Krzysztof Kieślowski: das Gesamtwerk. Wien: Universität, Diplomarbeit.
- Erbstein, Monika. Untersuchungen zur Filmsprache im Werk von Kryzstof Kieślowski. Alfeld: Coppi Verlag. .
- Esteve, Michel, ed. (1994). Krzysztof Kieslowski. Paris: Lettres Modernes. .
- Franca, Andrea. (1996). Cinema em azul, branco e vermelo: a trilogia de Kieslowski. Rio de Janerio: Sette Letras. .
- Fritz, Heiko. (2004). Was von der DDR bleibt oder die produzierte Geschichte mit einem Blick auf das Filmwerk von Krzysztof Kieślowski. Oldenberg: Igel Verlag. .
- Furdal, Malgorzata, ed. (2001). Remembering Krzysztof: il cinema di Kieślowski. Udine: Centro espressioni cinematografiche; Pordenone: Cinemazero.
- Furdal, Malgorzata, Turigliatto, Roberto, eds. (1989). Kieślowski. Torino: Museo nazionale del cinema.
- Garbowski, Christopher. (1996). Krzysztof Kieślowski's Decalogue series: the problem of the protagonists and their self-transcendance. Boulder: East European Monographs. .
- Haltof, Marek. (2004). The cinema of Krzysztof Kieślowski: variations on destiny and chance. London: Wallflower Press. (hbk) (pbk).
- Insdorf, A. (2002). Double lives, second chances: the cinema of Krzysztof Kieślowski. New York: Hyperion Miramax Books. .
- Jazdon, Mikolaj. (2002. Dokumenty Kie'slowskiego. Pozna'n: Wydawnictwo Pozna'nskie. .
- Kickasola, Joe. (2004). The films of Krzysztof Kieślowski. London: Continuum. (hbk) (pbk).
- Kino Kieślowskiego, kino po Kieślowskim,(pr.zbiorowa; red.A. Gwóżdź ; wyd. Skorpion,Warszawa, 2006, .
- Kieślowski, Krzysztof. (1998). Przypadek i inne teksty. Krak'ow: Znak. .
- Kieślowski, Krzystof. Piesiewicz, Krzystof. (1999). Raj, czy'sciec, pieklo: [three novels in one case]. Warsaw: Skorpion. (vol 1) (vol 2) (vol 3).
- Kieślowski, Krzystof. Piesiewicz, Krzystof. (1991). The decalogue: the ten commandments [screenplays]. London: Faber and Faber.
- Kieślowski, Krzystof. Piesiewicz, Krzystof. (1998). Three colours trilogy [screenplays]. London: Faber and Faber. .
- Lagorio, Gina. (1992). Il decalogo di Kieslowski: ricreazione narritiva. Casale Monferrato: Piemme. .
- Lesch, Walter. Loretan, Matthias, et al. (1993). Das Gewicht der Gebote und die Möglichkeiten der Kunst: Krzysztof Kie'slowskis Dekalog Filme als ethische Modelle. Freiburg, Schweis: Universitätsverlag; Freiburg: Herder. (Univerlag) (Herder).
- Lubelski, Tadeusz, ed. (1997). Kino Krzysztofa Kieślowskiego. Krak'ow: Universitas. .
- Murri, Serafino. (1996). Krzysztof Kieślowski. Milan: Il Castoro. .
- Piesiewicz, Krzysztof, Piekło, wyd. Skorpion 2006, .
- Rimini, Stefania. (2000). L'etica dello sguardo : introduzione al cinema di Krzysztof Kieslowski. Napoli: Liguori. .
- Ripa di Meana, Gabriella. (1998). La morale dell'altro: scritti sull'inconscio dal Decalogo di Kieslowski. Firenze: Liberal libri. .
- Rodriguez Chico, Julio. (2004). Azul, Blanco, Rojo: Kieślowski en busca de la libertad y el amor. Madrid: Ediciones Internacionales Universitarias. .
- Simonigh, Chiara. (2000). La danza dei miseri destini: il Decalogo di Krzyzstof Kieślowski. Torino: Testo and immagine. .
- Spadaro, Antonio. (1999). Lo sguardo presente : una lettura teologica di "Breve film sull'amore" di K. Kieślowski. Rimini: Guaraldi. .
- Stich, Susanne. (2000). Eine Spiritualität der Vagheit des Werkes des polnischen Filmregisseurs Krzysztof Kieślowski. Erlangen-Nürnberg, Universität Magisterarbeit.
- Stok, Danusia, ed. (1993). Kieślowski on Kieślowski. London: Faber and Faber. .
- Termine, Laborio. (2002). Immagine e rappresentazione. Torino: Testo and immagine.
- Wach, Margarete. (2000). Krzysztof Kieślowski: Kino der moralischen Unruhe. Köln: KIM; Marburg: Schuren. (KIM) (Schuren).
- Wilson, Emma. (2000). Memory and survival: the French cinema of Krzysztof Kieślowski. Oxford: Legenda. .
- Wizner, Dariusz. (2002). Stile cinematografico di Krzysztof Kieślowski. Roma: Universita Pontificia Salesiana. Thesis.
- Wollermann, Tobias. (2002). Zur Musik in der Drei Farben-Triologie von Krzysztof Kieślowski. Osnabrück: Epos Musik. .
- Zawiśliński Stanisław, Kieślowski bez końca, wyd. Skorpion, Warszawa, 1994, .
- Zawiśliński, Stanisław, ed. (1996,1998 ). Kieślowski: album pod red. Stanisława Zawiślińskiego; teksty [by] Krzysztof Kieślowski ...[et al]. Warsaw: Skorpion. .
- Zawiśliński, Stanisław Kieślowski - ważne, żeby iść, Wyd. Skorpion, Warszawa 2005, .
- Zawiśliński Stanisław, Kieślowski. Życie po życiu. Pamięć; wyd. Skorpion, Warszawa 2007 ,.
- Zizek, Slavoj. (2001). The fright of real tears: Krzysztof Kieślowski between theory and post-theory. London: BFI Publishing. (hbk) (pbk).
Przypisy Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Krzysztof Kieślowski":
Kazimierz Wołkowycki
...
Władysław Komar
...
Pogrom w Kownie
...
Elegia
...
Klasztor w Pożajściu
...
1679
...
1986
...
Zawał mięśnia sercowego
...
Zygmunt III Waza
...
1977
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Krzysztof Kieślowski":
219 Kultura, nauka i oświata w okresie II wojny światowej (plansza 3)
...
232 Kultura i nauka w latach 1945 ? 2003 (plansza 9)
...
229 Stosunki państwo-Kościół w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (plansza 9)
...
|