Kraśnik –
miasto i gmina
w
województwie lubelskim
, w
powiecie kraśnickim
, położone 49 km na południowy zachód od
Lublina
.
W latach 1975-1998
miasto administracyjnie należało do
województwa lubelskiego
.
Miasto położone jest w
Małopolsce
(początkowo w
ziemi sandomierskiej
, a następnie w
ziemi lubelskiej
).
Według danych z 30 czerwca 2004[2] miasto miało 36 256 mieszkańców.
Środowisko naturalne
Położenie
Kraśnik leży na południowy zachód od
Lublina
. Od stolicy
województwa lubelskiego
znajduje się w odległości 49 km.
Kraśnik to dwie główne, odległe od siebie o kilka kilometrów dzielnice:
Fabryczna
i
Lubelska
, położone na
wzgórzach
(
Wzniesienia Urzędowskie
) okalających dolinę
Wyżnicy
. Pozostałe (podrzędne) dzielnice to:
Piaski
i
Budzyń
.
W okolicach miasta swój początek ma
Roztocze
Zachodnie.
Struktura powierzchni
Według danych z roku 2002[3] Kraśnik ma obszar 25,28 km², w tym:
- użytki rolne: 45%
- użytki leśne: 17%
Miasto stanowi 2,51% powierzchni powiatu.
Historia
Kraśnik - miasto położone przy dawnym szlaku prowadzącym ze
Śląska
i
Gór Świętokrzyskich
do Włodzimierza i
Kijowa
. W drugiej połowie
XIV
w. należało do Gorajskich. W
1377
r.
król
Ludwik Węgierski
potwierdził własność i nadał Kraśnikowi
prawo niemieckie
(średzkie) w miejsce polskiego. W
1403
r. istniał tu
kościół parafialny
pw.
św. Pawła
. Przed
1410
r., jako posag Anny z Goraja, miasto przechodzi w ręce Tęczyńskich. To oni doprowadzili je do rozkwitu. Od
1558
r. właścicielami miasta byli książęta Olelkowicze-Słuccy, a później
Radziwiłłowie
. W
1604
r. miasto kupuje
hetman wielki koronny
Jan Zamoyski
, włączając je do
Ordynacji Zamojskiej
, w skład której wchodzi do
1866
r. Miasto wielokrotnie niszczyły pożary, z których największy wzniecili
Szwedzi
w
1657
r. W
1813
r. spłonęło 3/4 zabudowy i
ratusz
.
Od
XIV
w. miasto otoczone było wałami. Na ich miejscu ok.
1465
r., z inicjatywy Jana Tęczyńskiego, powstały ceglano-kamienne mury obronne z dwiema bramami:
Lubelską
i
Sandomierską
. Rozebrano je w 2 poł.
XIX
w. Dodatkowymi punktami oporu były
kościół
otoczony wysokim murem i
zamek
. Ten ostatni powstał już w
XIV
w. na płn.-zach. od miasta, na górze otoczonej mokradłami. Była to czworoboczna budowla z kamienia i drewna. Na jego dziedzińcu stała
kaplica
pw.
Matki Bożej
Loretańskiej. Już w
1646
r. zamek chylił się ku upadkowi, a w
1657
r. został doszczętnie zniszczony przez Szwedów. Jego pozostałości rozebrano w l poł.
XVIII
w. W
1878
roku Kraśnik po udziale w
powstaniu styczniowym
, utracił prawa miejskie.
W
1914
i
1915
r. w okolicach miasta miały miejsce ciężkie walki austriacko-rosyjskie (
bitwa pod Kraśnikiem
). Dla poprawy zaopatrzenia frontu Rosjanie zbudowali linię kolejową
Lublin
-
Rozwadów
, którą oddano do użytku w dniu
31 grudnia
1914
r. Po odzyskaniu niepodległości Kraśnik na nowo otrzymał prawa miejskie. W latach
1937
-
1938
, w ramach tworzenia
Centralnego Okręgu Przemysłowego
, na północ od miasta w lesie
Budzyń
wzniesiono zakład zbrojeniowy. Miał on wytwarzać
amunicję artyleryjską
, ruszyła jednak tylko produkcja zapalników. Zakład przejęli Niemcy, produkowano tu części do samolotu
Heinkel
. W
1942
r. utworzono w
Budzyniu
obóz koncentracyjny
. Zginęło w nim 8 tys. ludzi. W
1975
roku włączono do
Kraśnika Lubelskiego
pobliski
Kraśnik Fabryczny
oraz wsie położone między miastami
Piaski
i
Budzyń
.
Zabytki
Kościół parafialny Wniebowzięcia NMP
Demografia
Struktura demograficzna mieszkańców Kraśnika wg danych z 31 grudnia 2007:[4]
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni |
---|
jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
populacja | 35731 | 100 | 18721 | 52,39 | 17010 | 47,61 |
wiek przedprodukcyjny (0–17 lat) | 6496 | 18,18 | 3086 | 8,64 | 3410 | 9,54 |
wiek produkcyjny (18–65 lat) | 23032 | 64,46 | 11449 | 32,04 | 11583 | 32,42 |
wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat) | 6203 | 17,36 | 4186 | 11,72 | 2017 | 5,64 |
Według danych z roku 2002[5] średni dochód na mieszkańca wynosił 1152,99 zł.
Oświata
Szkoły podstawowe Gimnazja -
Gimnazjum
nr 1 im.
Szarych Szeregów
- ul. ks. Jerzego Popiełuszki 1
- Gimnazjum nr 2 im.
Jana Kochanowskiego
- ul. Urzędowska 10
- Gimnazjum Społeczne - ul. Szpitalna 1a
- Gimnazjum przy Zespole Szkół Specjalnych - ul. Tadeusza Kościuszki 23
Inne placówki | Szkoły ponadgimnazjalne - Zespół Szkół nr 1 im.
Tadeusza Kościuszki
- ul. Armii Krajowej 23
- I
Liceum
Ogólnokształcące
- I Liceum Profilowane
- Liceum Ogólnokształcące dla dorosłych
- Zespół Szkół nr 2 im.
Mikołaja Reja
- ul. Gen. Władysława Sikorskiego 25
- II Liceum Ogólnokształcące
- Technikum Ekonomiczne
- Zespół Szkół nr 3 im. Juliusza Słowackiego - ul. Juliusza Słowackiego 7
- III Liceum Ogólnokształcące
- III Liceum Profilowane
- Szkoła Mistrzostwa Sportowego
- Technikum Mechaniczne nr3
- Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 2
- Policealna Szkoła Zawodowa
- Szkoły Zakładu Doskonalenia Zawodowego w Lublinie - Filia w Kraśniku - ul. Lubelska 116
- Centrum Nauki i Biznesu "Żak" - Filia w Kraśniku - ul. Lubelska 16
- Dwuletnia szkoła policealna
- Jednoroczna szkoła policealna
- Liceum Ogólnokształcące dla dorosłych
|
Kultura
Muzea Galerie i wystawy - Galeria Sztuki "Odnowa"
- Galeria "X"
Kina | Biblioteki i czytelnie - Miejska Biblioteka Publiczna
Ośrodki kultury - Centrum Kultury i Promocji
- Osiedlowy Dom Kultury "Pomoc"
|
Lokalne Media
Kościoły
Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:
Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży "Amaneo" działająca przy Kościele pw.Świętego Ducha
Sport
Kluby sportowe działające w mieście:
Obiekty sportowe
Znaczącą rolę w mieście w dziedzinie sportu i rekreacji odgrywa Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji. Obiekty Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji:
Przemysł i Gospodarka
Kraśnik jest
miastem
w którym
przemysł
ma nieznaczną przewagę nad
usługami
, co jest związane z lokalizacją w Kraśniku Fabryki Łożysk Tocznych. Wśród ogółu zatrudnionej ludności większość pracuje w przemyśle (ok. 52%), natomiast w usługach i budownictwie pozostała część ludności (ok. 46%). W Kraśniku dominują małe i średnie przedsiębiorstwa, działa także kilka większych zakładów produkcyjnych.
Główne zakłady
przemysłowe
zlokalizowane w Kraśniku:
-
Fabryka Łożysk Tocznych - Kraśnik S.A.
- produkcja łożysk tocznych
- TSUBAKI-HOOVER POLSKA Sp. z o.o. - produkcja wyrobów metalowych
- Nabor - produkcja wyrobów gumowych i gumowo-metalowych
- AJG - Zakłady Poligraficzne - usługi poligraficzne
Ponadto w mieście istnieje wiele mniejszych przedsiębiorstw.
Handel
W Kraśniku ulokowanych jest także kilka
supermarketów
:
Transport
Kolej
Przez Kraśnik przebiega linia kolejowa nr
68
Lublin
- Kraśnik -
Stalowa Wola Rozwadów
. Dworzec
PKP
znajduje przy ulicy Kolejowej. Obecnie z dworca można dostać się bezpośrednio do wielu polskich miast. Z Dworcem można połączyć się z centrum miasta linią nr 2 MPK Kraśnik.
Drogi
Kraśnik jest znaczącym węzłem drogowym
województwa lubelskiego
. Krzyżują się tu drogi krajowe i wojewódzkie:
Komunikacja miejska i autobusowa
W Kraśniku działa komunikacja miejska obsługiwana przez
Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Kraśniku
oraz przez przewoźników prywatnych.
Prężnie działa komunikacja międzymiastowa, oferująca kursy do
Lublina
,
Krakowa
,
Warszawy
,
Puław
,
Stalowej Woli
,
Janowa Lubelskiego
,
Rzeszowa
,
Zakopanego
i in.
Miasta partnerskie
Głównym celem współpracy międzynarodowej jest stała wymiana doświadczeń zdobytych przez samorząd Kraśnika i miast partnerskich, a także szukanie wspólnych rozwiązań podobnych problemów pojawiających się przed samorządami lokalnymi.
Miasta partnerskie
z którymi współpracuje Kraśnik:
Przypisy
Linki zewnętrzne