Prowincja Shaanxi |
Nazwa chińska: 陕西省 (Shǎnxī Shěng) |
Nazwa skrócona: 陕 / 秦 (Shǎn / Qín) |
| Położenie prowincji Prowincja Shaanxi |
|
Stolica |
Xi'an
|
Gubernator | Yuan Chunqing |
Populacja | 37,620,000 os. (
2008
) |
Powierzchnia | 205,800 km² |
Gęstość zaludnienia | 180 os./km² |
Skład etniczny |
Chińczycy Han
- 99.5%
Hui
- 0.4% |
Liczba prefektur | 10 |
Liczba powiatów | 107 |
Liczba gmin | 1745 |
ISO 3166-2
| CN-61 |
Strona oficjalna | [www.shaanxi.gov.cn/] |
(
chiń. upr
: 陕西;
chiń. trad
: 陝西;
Pinyin
: Shǎnxī,
Wade-Giles
: Shan-hsi, Inne pisownie: Shensi) -
prowincja
w północno-środkowej części
ChRL
. Teren prowincji obejmuje część
Wyżyny Lessowej
. Od południa ograniczone górami
Qin Ling
.
Jej nazwa pochodzi od historycznego powiatu Shǎn (陕) i znaczy tyle, co "Na Zachód od Shan". Zapisuje się ją jednak przez podwójne "a" dla odróżnienia od prowincji
Shanxi
, której nazwa w transkrypcji
pinyin
brzmi Shānxī.
Historia
Tereny prowincji Shaanxi są uznawane za kolebkę
cywilizacji chińskiej
. Stolica prowincji
Xi'an
była siedziba władców 13 chińskich dynastii w okresie od
XI wieku p.n.e.
-
X wieku n.e.
. W prowincji tej zaczynał się również
jedwabny szlak
. W okresie rządów
Mongołów
w
XIII wieku
prowincja straciła na znaczeniu.
23 stycznia
1556
w prowincji Shaanxi miało miejsce
trzęsienie ziemi
uznawane za najbardziej śmiercionośne trzęsienie w historii - zginęło ok. 830 000 ludzi.
Geografia
Prowincja rozciąga się południkowo szerokim pasem na przestrzeni ponad 800 km, w związku z czym na jej obszarze występuje znaczne zróżnicowanie warunków naturalnych. Przecinające prowincję w poprzek góry
Qin Ling
tworzą wyraźną barierę klimatyczną i komunikacyjną, przekraczającą 4000 m
n.p.m.
(Taibai Shan, 4113 m). Niższe, sięgające 2700 m, góry
Daba Shan
stanowią granicę z prowincją
Syczuan
. Między tymi pasmami ciągnie się gęsto zaludniona górna część doliny rzeki
Han Shui
, dopływu
Jangcy
. Panują tu warunki klimatyczne zbliżone do podzwrotnikowych - rozwija się uprawa
ryżu
,
bawełny
i
herbaty
. Góry pokryte są rozległymi lasami - częściowo wiecznie zielonymi, z występowaniem drzewa tungowego, a częściowo, w wyższych rejonach, iglastymi. Jest to jeden z ważniejszych rejonów eksploatacji lasów w Chinach.
Na północ od gór Qin Ling, między nimi a krawędzią
Wyżyny Lessowej
, ciągnie się równoleżnikowo
Kotlina Hanczuńska
, odwadniana przez rzekę
Wei He
. Ta szeroka podłużna kotlina jest jednym z najstarszych ośrodków osadnictwa rolniczego w Chinach i najgęściej zaludnioną częścią prowincji. Dzięki urodzajnym
glebom aluwialnym
i stosunkowo ciepłemu klimatowi rozwinęła się tu intensywna uprawa ryżu i bawełny. Doliną Wei He przebiega na zachód stara droga handlowa -
jedwabny szlak
, wzdłuż którego przeprowadzono linię kolejową
Zhengzhou
-
Xi'an
-
Lanzhou
. Tu też znajdują się najważniejsze ośrodki miejskie prowincji.
Północna część prowincji wchodzi w obręb Wyżyny Lessowej. Grubość pokrywy
lessowej
dochodzi do 300 m (rzeki tworzą w niej głębokie wąwozy), wzniesienia przekraczają 1700 m n.p.m. Wschodnią granicę prowincji stanowi rzeka
Huang He
, płynąca w głębokim wąwozie. Na północy granica prowincji przebiega nieco na północ od
Wielkiego Muru
. Wyżyna Lessowa różni się znacznie pod względem klimatycznym od południowej części prowincji. Panuje tu kontynentalny i suchy klimat, lasów brak niemal zupełnie (poza niektórymi dolinami rzek), na skrajnej północy
stepy
przechodzą w
półpustynie
. W rolnictwie dominuje pszenica, kaoliang i proso - uprawy typowe dla chłodniejszego i suchszego klimatu. Osobliwością osadnictwa są liczne jaskinie mieszkalne, wykopane w lessie na zboczach dolin.
Demografia
Osadnictwo prowincji Shaanxi jest bardzo stare. Gęstość zaludnienia wynosi poniżej 40 osób/km² na północy do ponad 300 w Kotlinie Hanczuńskiej (Hanzhong Pendi). W odróżnieniu od innych prowincji w północno-zachodnich Chinach, jest to obszar etnicznie jednolity. Poza niewielką liczbą
Hui
, nie ma tu w zasadzie mniejszości niechińskich.