Baran |
| Baran |
|
Nazwa łacińska | Aries |
Dopełniacz łaciński | Arietis |
Skrót nazwy łacińskiej | Ari |
Dane obserwacyjne (
J2000
) |
Rektascensja
| 2,5 h |
Deklinacja
| +20° |
Charakterystyka |
Powierzchnia | 441 stopni kw. |
Liczba gwiazd o obserwowanej wielkości gwiazdowej < 3 | 2 |
Najjaśniejsza gwiazda |
Hamal
(2,00m) |
Gwiazdozbiory sąsiadujące | |
Roje meteorów
| |
Widoczny na szerokościach geograficznych pomiędzy 70° S a 90° N. |
Baran (
łac.
Aries,
dop.
Arietis, skrót Ari) –
gwiazdozbiór
znajdujący się pomiędzy
Andromedą
i
Bykiem
. Pomimo swej niewielkiej jasności odgrywał dużą rolę w
astronomii
, w Baranie bowiem znajdował się punkt przecięcia
ekliptyki
i
równika
niebieskiego, tzw.
punkt Barana
. Przejście
Słońca
przez ten punkt (w momencie
równonocy wiosennej
) oznacza początek astronomicznej
wiosny
na półkuli północnej. Obecnie na skutek
precesji
Ziemi punkt Barana przesunął się do sąsiedniego gwiazdozbioru
Ryb
. Baran jest także
znakiem Zodiaku
(21.3 – 20.4
).
Pochodzenie nazwy gwiazdozbioru
Jest to gwiazdozbiór
zodiakalny
na północnej półkuli niebieskiej, znany już w czasach starożytnych. Jego nazwa wywodzi się od
mitologicznego
złotego barana, na którym
Fryksos
, syn beockiego króla
Atamasa
i bogini obłoków
Nefele
, przybył do
Kolochidy
u podnóża
Kaukazu
, uciekając przez śmiercią na ołtarzu ofiarnym. W podzięce za ocalenie baran został ofiarowany
Zeusowi
i umieszczony wśród gwiazd.
Złote runo
zaś zostało podarowane królowi Kolchidy
Ajetesowi
i stało się później celem wyprawy
Argonautów
, którzy płynęli na okręcie
Argo
(patrz też:
Kil
,
Rufa
i
Żagiel
) dowodzeni przez
Jazona
.
Gwiazdy w gwiazdozbiorze Barana
Układ najjaśniejszych
gwiazd
w Baranie tworzy charakterystyczny łuk, na który składają się:
Hamal
o jasności 2,0m,
Sheratan
o jasności 2,64m oraz Mesartim (3,9m).
Inne jaśniejsze gwiazdy:
- 41 Arietis - 3,61m
- Botein (Delta Arietis) - 4,35m
Niektóre
gwiazdy zmienne
:
- R Arietis -
miryda
- U Arietis - miryda
Niektóre wybrane
gwiazdy podwójne
i
wielokrotne
:
- Mesartim - gwiazda podwójna
- Pi Arietis - gwiazda potrójna
- Epsilon Arietis - gwiazda podwójna
Obiekty niegwiazdowe
W Baranie znajduje się
galaktyka spiralna
NGC 772
o jasności około 10 magnitudo.
Zobacz też
Bibliografia
- J. Desselberger, J. Szczepanik: Tablice astronomiczne z przewodnikiem po gwiazdozbiorach. Bielsko-Biała: Wydawnictwo PARK, 2002, ss. 65-66. .