Włodzimierz Wołyński[1],
ukr.
Володимир-Волинський; (w II Rzeczpospolitej od 1922 - Włodzimierz[2]) - miasto w zachodniej części
Ukrainy
, w
obwodzie wołyńskim
. Ma 38 tys. mieszkańców (2004). Leży około 15 km od polskiej granicy. W pobliżu miasta usytuowane jest
kolejowe przejście graniczne
.
Historia
Włodzimierz powstał w drugiej połowie
X
wieku (pierwsza wzmianka historyczna w
988
r.), jako warowny gród na pograniczu nowo zdobytych przez
Ruś
na
Polakach
ziemiach
Grodów Czerwieńskich
[3]. Wybudowanie warowni we Włodzimierzu potwierdza, że
Włodzimierz I Wielki
przystępował dopiero do utrzymania świeżo zdobytego terenu. Już w
988
toku stał się stolicą
Księstwa Włodzimierskiego
i biskupstwa
prawosławnego
(w 1160 ukończono budowę
soboru Zaśnięcia Matki Bożej
[4]. W XIII wieku w składzie
księstwa halicko-wołyńskiego
, od
1240
roku zależnego od
chanatu tatarskiego
. W
1349
ziemie te zostają ponownie przyłączone przez
Kazimierza Wielkiego
do państwa polskiego.
28 sierpnia
1366
roku we
Włodzimierzu
Janusz Suchywilk
przekazał swoje dobra bratankom Piotrowi i Mikołajowi. Byli to synowie Jakusza Cztana ze Strzelc. Ustanowił w ten sposób pierwszą
ordynację
w Polsce.
Kazimierz Wielki
potwierdził ten dokument. Włodzimierz w
1370
opanowany został przez
Litwę
. Prawa miejskie otrzymał w
1431
, a w
1569
na mocy
unii polsko-litewskiej
znalazł się kolejny raz w granicach
Polski
.
17 lipca
1792
roku pod Włodzimierzem odbyła się jedna z bitew
Polaków
z
Rosjanami
w której wziął udział
Tadeusz Kościuszko
. Odparte zostało wówczas trzykrotnie silniejsze wojsko rosyjskie przez co ukształtowała się opinia o wysokich umiejętnościach dowódczych słabo znanego jeszcze w Polsce Kościuszki. Po
rozbiorze Polski
w
1793
miasto znalazło się w
zaborze rosyjskim
. 22/23 stycznia
1919
r.
17 Pułk Piechoty (II RP)
wyzwolił Włodzimierz. W latach
1919
-
1939
ponownie należał do Polski, był stolicą
powiatu włodzimierskiego
. We Włodzimierzu zlokalizowano Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii, która funkcjonowała do września 1939 r.
Między wrześniem
1939
a czerwcem
1941
pod okupacją
sowiecką
, następnie pod okupacją
niemiecką
, ponownie zajęte przez
Armię Czerwoną
20 lipca
1944
. W latach
1945
-
1991
w
Ukraińskiej SRR
, po
1991
należy do
Ukrainy
.
Od średniowiecznej
łacińskiej
nazwy Włodzimierza - Lodomeria pochodzi drugi człon późniejszej nazwy regionu (
Galicja
i
Lodomeria
).
Ludzie związani z miastem
-
Jerzy Antczak
- polski reżyser teatralny i filmowy
-
Amtylochiusz
- prawosławny biskup włodzimiersko-wołyński, święty Kościoła Prawosławnego
-
Juliusz Bardach
- polski historyk ustroju i prawa, profesor
- Józef Han - prezes (trzy kadencje) Środowiska
27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty
AK w
Hrubieszowie
, czynnie walczył z ukraińskimi nacjonalistami i Niemcami podczas II wojny światowej
-
Wacław Hipsz
- polski duchowny katolicki,
prezbiter
diecezji łuckiej
, w latach 1935-1939 – prefekt szkół średnich we Włodzimierzu Wołyńskim
-
Jerzy Sas Jaworski
- major kawalerii
Wojska Polskiego
-
Teresa Lewtak-Stattler
- polska działaczka społeczna, uczestnik konspiracji antyniemieckiej, po II wojnie światowej dyrektor naczelna
Domów Towarowych "Centrum"
, radna miasta stołecznego Warszawy
- Wacław Waldemar Michalski - polski literat, poeta
-
Hipacy Pociej
- unicki biskup włodzimierski i brzeski, humanista
-
Jan Tadeusz Stanisławski
- polski satyryk, radiowiec, aktor i autor tekstów piosenek
Przypisy
Linki zewnętrzne