Wołomin –
miasto
w
woj. mazowieckim
,
siedziba powiatu
wołomińskiego
i
gminy miejsko-wiejskiej Wołomin
.
W latach 1975-1998
miasto administracyjnie należało do
woj. warszawskiego
.
Według danych z
1 stycznia
2010
miasto liczyło 36 998 mieszkańców.
Wołomin należy do
aglomeracji warszawskiej
. Położony jest 20
km
od centrum
Warszawy
na linii kolejowej do
Białegostoku
(dwie stacje w Wołominie).
Wołomin jest członkiem
Związku Miast Polskich
.
Położenie geograficzne
Położenie Wołomina względem Warszawy
Wołomin położony jest na
Równinie Wołomińskiej
, która jest częścią
Niziny Mazowieckiej
. Przez miasto przepływa
rzeka Czarna
, która swój bieg kończy w
Kanale Żerańskim (Królewskim)
. Gmina Wołomin graniczy z następującymi gminami:
Kobyłka
,
Radzymin
, Klembów, Poświętne oraz
Zielonka
. Przez miasto przebiegają drogi wojewódzkie nr
634
(
Port Lotniczy im. F.Chopina
-
Ząbki
-
Zielonka
-Wołomin-Wólka Kozłowska), nr
635
(Wołomin-Radzymin) oraz
628
(odcinek droga 634-stacja kolejowa). Przez miasto przebiega również międzynarodowa linia kolejowa E75 Warszawa-Sankt Petersburg (linia kolejowa nr 6 Zielonka-Kuźnica Białostocka) z dwiema stacjami w Wołominie:
Wołomin
i
Wołomin Słoneczna
.
Demografia
Transport i komunikacja
Stacja PKP w Wołominie. W tle biurowiec
WTT
w Warszawie
Położone na terenie miasta dwie stacje kolejowe obsługiwane są przez
Koleje Mazowieckie
. 1 stycznia 2009 nastąpiła częściowa integracja taryfy
Zarządu Transportu Miejskiego w Warszawie
z taryfą Kolei Mazowieckich. Wprowadzono ofertę "wspólny bilet", która umożliwia podróżowanie na terenie aglomeracji warszawskiej wszystkimi środkami komunikacji publicznej na podstawie biletów ZTM.
|
Mapa zasięgu Warszawskiej Karty Miejskiej w pociągach Kolei Mazowieckich |
Wołomin posiada autobusowe połączenia z centrum
Warszawy
obsługiwane przez prywatnych przewoźników. Istnieje również nocna linia N62 obsługiwana przez
ZTM Warszawa
.
Podział administracyjny
Miasto Wołomin
Osiedla w Wołominie:
- Osiedle Wołominek
- Osiedle Nafta
- Osiedle Sławek
- Osiedle Sławek-Nowa Wieś
- Osiedle Sosnówka
- Osiedle Partyzantów
- Osiedle 1 Maja
- Osiedle Lipińska
- Osiedle Centrum
- Osiedle Polna-Asnyka
- Osiedle Wileńska
- Osiedle Niepodległości
- Osiedle Słoneczna-Kolonia Gródek
- Osiedle Kobyłkowska
- Osiedle Reja
Gmina Wołomin
Gmina Wołomin
jest gminą miejsko-wiejską, w skład której oprócz miasta wchodzą następujące wsie:
Cięciwa
(od 2005 r.),
Czarna
,
Duczki
,
Helenów
,
Leśniakowizna
,
Lipinki
,
Majdan
,
Mostówka
,
Nowe Grabie
,
Lipiny Nowe
,
Ossów
,
Stare Grabie
,
Lipiny Stare
,
Turów
,
Zagościniec
.
Historia
Miejscowość letniskowa
Pierwsze wzmianki dotyczące Wołomina pochodzą z
XV wieku
. W latach 1428-1501 miejscowość była znana jako Zacięciwa. Nazwa Wołomin wywodzi się od XVI-wiecznego właściciela, Jana de Volumne (pol. Wołumiński). Po wybudowaniu w roku
1862
linii kolejowej (pierwszy przystanek od Dworca Petersburskiego umieszczono w Wołominie) stał się on miejscowością letniskową dla Warszawy. W 1902 roku powstała kapliczka, następnie zaczęto budować kościół. Na początku
XX wieku
rozwinęło się tu osadnictwo typu miejskiego, któremu sprzyjało powstanie w czerwcu 1905 roku huty szkła.
Miasto – dwudziestolecie międzywojenne
Dom nad łąkami - muzeum Zofii i Wacława Nałkowskich
Wołomin otrzymał prawa miejskie 4 lutego
1919
r., na mocy dekretu Naczelnika RP
Marszałka Józefa Piłsudskiego
. W roku
1920
w okolicach Wołomina na polach Ossowa doszło do kluczowych walk
bitwy warszawskiej
, znanej jako "Cud nad Wisłą". Samo miasto stało się świadkiem nieudanej próby zdobycia go przez
bolszewików
13 sierpnia 1920 roku. Po I wojnie światowej zakończono budowę kościoła w stylu neogotyckim, a w 1924 roku erygowano parafię pod wezwaniem Matki Boskiej Częstochowskiej.
W okresie międzywojennym znaczną część ludności (ponad 3 tys. na 17 tys. mieszkańców w 1939 r.) Wołomina stanowili
Żydzi
. Mieszkali tu również Rosjanie, którzy uciekli przed rewolucją bolszewicką.
Na pograniczu Wołomina i Kobyłki geograf
Wacław Nałkowski
wybudował dom, który później jego córka
Zofia Nałkowska
opisała w
1925
roku w książce "Dom nad łąkami". Obecnie w "Domu nad łąkami" mieści się muzeum Zofii i Wacława Nałkowskich – miejsce imprez kulturalnych.
Holokaust i bitwa pancerna
Podczas
drugiej wojny światowej
wołomińscy Żydzi zostali umieszczeni w getcie zlokalizowanym pomiędzy Wołominem i Kobyłką, a następnie poprzez
getto warszawskie
wywiezieni do
Treblinki
i tam
zagazowani
.
30 lipca 1944 roku rozpoczęła się pod Wołominem największa na ziemiach polskich
bitwa wojsk pancernych
, w której brały udział jednostki 3 Korpusu Pancernego, 8 Gwardyjskiego Korpusu Pancernego i 16 Korpusu Pancernego 2 Armii Pancernej (
ros.
2-й Танковой Армии) nacierającej od strony
Lublina
przez
Dęblin
oraz kilku dywizji pancernych wojsk niemieckich, a mianowicie:
1 Dywizji Spadochronowo-Pancernej "Hermann Göring"
,
5 Dywizji Pancernej SS "Wiking"
,
3 Dywizji Pancernej SS "Totenkopf"
oraz 4 i 19 Dywizji Pancernych. W bitwie po obu stronach wzięło udział około 1000 czołgów – ponad połowa została zniszczona w walce. Tygodniowa bitwa pancerna, zakończona klęską wojsk radzieckich, przyniosła straty wśród mieszkańców Wołomina. Zginęło w niej trzynastu żołnierzy z wołomińskiej jednostki Armii Krajowej.
Walki rozgrywające się na przedpolach Warszawy były ostatnim impulsem do podjęcia decyzji o rozpoczęciu
powstania warszawskiego
.
Okres powojenny
Urząd Miejski w Wołominie
1 października
1944
powstało
liceum ogólnokształcące
, które nosi dziś imię
Wacława Nałkowskiego
.
Po wojnie, w roku
1952
, Wołomin stał się miastem powiatowym (przeniesiono starostwo z
Radzymina
), co przyspieszyło jego rozwój. Powstały zakłady stolarki budowlanej oraz Przedsiębiorstwo Poszukiwań Nafty i Gazu, a miasto stało się "sypialnią
Warszawy
" – znaczna część mieszkańców zaczęła pracować w stolicy. W
latach 70.
i
80.
powstały liczne osiedla bloków z wielkiej płyty, m.in. Polna, Kobyłkowska, Lipińska oraz Hibnera (ob. Niepodległości), które przyczyniły się do wzrostu liczby ludności miasta. Pod koniec XX wieku wołomińska huta szkła ogłosiła upadłość, ale dzięki opanowanej technologii produkcji szkła żaroodpornego udało się utrzymać część produkcji i zatrudnienia w nowej firmie. Obecnie wołomińska huta przynosi zyski i planowana jest budowa nowego zakładu o kilkukrotnie większej mocy produkcyjnej. Część terenów huty położonych w centrum miasta została sprzedana prywatnemu inwestorowi, który wybudował w tym miejscu biurowiec oraz podpisał umowę budowy na tym obszarze hipermarketu.
Kościoły
Pomnik papieża Jana Pawła II na rynku w Wołominie
Sport
- BS Sure Shot Wołomin – żeński zespół koszykówki, grający w sezonie 2003/2004 w
Sharp Torell Basket Liga
- MKS ELITA OSiR Wołomin – wicemistrz Polski w koszykówce juniorek.
- Ośrodek Sportu i Rekreacji w Wołominie
- Huragan Wołomin – klub piłkarski założony w 1921 roku.
- Strefa 7 – drugi oficjalny Dirtpark w Polsce
- B.S SALWA – klub strzelecki www.salwa.pl
-
Stolarka Wołomin
– klub
siatkarski
, który w
2002
zawiesił działalność. Jego tradycje kontynuuje
KPS Wołomin
.
Zabytki
Kultura
- Rock Piątek – cykl koncertów rockowych
- Wirtualny Wołomin – portal traktujący o sprawach społecznych i kulturalnych
Edukacja
Szkoła Podstawowa Nr 2 w Wołominie
Przedszkola
- Przedszkole Niepubliczne "Leśny Zakątek"
- Przedszkole Niepubliczne "Wesołe Nutki"
- Przedszkole nr 2 im. Pyzy Wędrowniczki
- Przedszkole nr 5
- Przedszkole nr 6 "Bajka"
- Przedszkole nr 8 im. Czerwonego Kapturka
- Przedszkole nr 9 im. Jasia i Małgosi
- Przedszkole nr 10 im. Misia Uszatka
Szkoły podstawowe
- Szkoła Podstawowa Nr 1 w Wołominie (nie istnieje)
- Szkoła Podstawowa Nr 2 w Wołominie
- Szkoła Podstawowa Nr 3 im. Józefa Piłsudskiego w Wołominie
- Szkoła Podstawowa Nr 4 z Oddziałami Integracyjnymi im. Marynarki Wojennej RP w Wołominie (ZS Nr 4)
- Sportowa Szkoła Podstawowa Nr 5 im. Cypriana Kamila Norwida w Wołominie (ZS Nr 5)
- Szkoła Podstawowa Nr 7 Oddziałami Integracyjnymi im. Królowej Jadwigi w Wołominie
- Szkoła Podstawowa Specjalna w Wołominie (ZSS)
Gimnazja
- Gimnazjum Nr 1 im. Zofii Nałkowskiej w Wołominie (ZS Nr 1)
- Gimnazjum Nr 2 w Wołominie (ZS Nr 2)
- Gimnazjum Nr 3 im. Jana Pawła II w Wołominie (ZS Nr 3)
- Gimnazjum Nr 4 z Oddziałami Integracyjnymi im. Marynarki Wojennej RP w Wołominie (ZS Nr 4)
- Sportowe Gimnazjum Nr 5 im. Polskich Olimpijczyków w Wołominie (ZS Nr 5)
- Gimnazjum Specjalne w Wołominie (ZSS)
Szkoły ponadgimnazjalne
- I Liceum Ogólnokształcące w Wołominie (ZS Nr1)
- III Liceum Ogólnokształcące w Wołominie (ZS Nr 3)
- Zespół Szkół Ekonomicznych w Wołominie (LE, LH, LP)
- Zespół Szkół w Wołominie W Wołominie (LO, ZSZ, LP)
Szkoły wyższe
Prasa lokalna
- Wieści Podwarszawskie
- Fakty.wwl
- Życie Powiatu Wołomińskiego
- Echo Podwarszawskie
- netKonkret – gazeta internetowa mieszkańców Wołomina
- Integrator informacyjny My Wołomin – Moje Miasto
- Moja Gazeta Regionalna
Honorowi obywatele miasta
Ludzie związani z Wołominem
Miasta partnerskie
Przypisy
Zobacz też
Linki zewnętrzne