Prezes Prawa i Sprawiedliwości Jarosław Kaczyński
Prawo i Sprawiedliwość (PiS) – polska
partia polityczna
zarejestrowana sądownie 13 czerwca 2001 (pierwszy komitet lokalny PiS powstał już 22 marca 2001), założona na fali popularności uzyskanej przez
Lecha Kaczyńskiego
podczas pełnienia przez niego funkcji
ministra sprawiedliwości
(od czerwca 2000 do lipca 2001). Deklarowana ideologia partii stanowi połączenie
konserwatyzmu
i
chrześcijańskiej demokracji
. W latach 2005–2007 Prawo i Sprawiedliwość sprawowało władzę, tworząc
rząd Kazimierza Marcinkiewicza
i
rząd Jarosława Kaczyńskiego
(od 2006 do 2007 w koalicji z
Samoobroną RP
i
Ligą Polskich Rodzin
). W latach 2005–2010 kandydat PiS Lech Kaczyński sprawował urząd
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
. Działacze PiS starszej generacji wywodzą się w większości ze środowisk dawnej
AWS
(
PC
,
RS AWS
,
SKL
i
ZChN
) oraz
ROP
.
Program polityczny
PiS opowiada się za zwiększeniem praw dla ofiar przestępstw i zaostrzeniem kar dla przestępców w szczególności za przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu i mieniu. Ugrupowanie postulowało utworzenie
Centralnego Biura Antykorupcyjnego
i wprowadzenie zasady jawności oświadczeń majątkowych polityków i urzędników.
Partia popiera integrację z
Unią Europejską
, a także jest za polityką proamerykańską. PiS poparło także udział polskich żołnierzy w operacji w Iraku i sprzeciwiało się ich natychmiastowemu wycofaniu.
PiS zaprezentowało całościowy projekt nowej konstytucji przewidujący m.in.: przyznanie prezydentowi prawa wydawania na wniosek Rady Ministrów rozporządzeń z mocą ustaw, zmniejszenie
Sejmu
i
Senatu
, likwidację
Rady Polityki Pieniężnej
.
Partia sprzeciwia się: legalizacji
eutanazji
,
aborcji
,
rejestracji związków homoseksualnych
oraz legalizacji tzw. "
narkotyków
miękkich".
PiS postuluje natomiast: przywrócenie
kary śmierci
[2], lustracji majątkowej polityków oraz
upublicznienie
nazwisk wszystkich agentów
peerelowskich
służb specjalnych i dekomunizację, a także zmniejszenie liczby mandatów w obu izbach Zgromadzenia Narodowego i wprowadzenie
systemu semiprezydenckiego
.
Program gospodarczy
Partia sprzeciwia się wprowadzeniu podatku liniowego. Opowiada się za progresywną skalą podatkową. Wyrazem tego było m.in. poparcie dla propozycji wprowadzenia 50% stawki PIT w 2004[3]. Natomiast w 2006 posłowie partii poparli redukcję stawek podatkowych do dwóch – 18 i 32%.
PiS deklaruje wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw poprzez m.in. obniżanie pozapłacowych kosztów pracy (tzw. klina podatkowego), do czego Sejm (m.in. głosami PiS) przyczynił się już w 2007, obniżając składkę rentową, oraz likwidację barier biurokratycznych hamujących rozwój przedsiębiorczości (tzw. Pakiet Kluski, nie został jednak poddany pod głosowanie).
Partia postuluje też gruntowną reformą finansów publicznych, m.in. likwidację jednostek budżetowych, funduszy celowych i gospodarstw pomocniczych i włączenie ich wydatków do budżetu, oraz wprowadzenie koncepcji budżetu zadaniowego. Ponadto proponuje wprowadzenie ulg podatkowych ze względu na ilość dzieci w rodzinie, utrzymanie zróżnicowanych stawek podatku
VAT
przy jednoczesnym obniżaniu stawki podstawowej.
Ugrupowanie sprzeciwia się pochopnie przeprowadzanej prywatyzacji. Postuluje utrzymanie przez państwo kontroli nad spółkami o strategicznym znaczeniu. Sprzeciwia się też nadmiernym cięciom w wydatkach socjalnych. Popiera zachowanie bezpłatnej edukacji w szkołach podstawowych, średnich i na wyższych uczelniach państwowych, oraz obecny system finansowania służby zdrowia. Proponuje wprowadzenie systemu gwarantowanych przez państwo kredytów mieszkaniowych. Opowiada się za szeroko pojętym programem wspierania polskiej rodziny. W tym celu proponuje opracowanie i przyjęcie kompleksowego programu polityki prorodzinnej.
Historia PiS
Kalendarium
-
2001
- 22 marca – Jarosław Kaczyński ogłasza w Białymstoku powołanie pierwszego lokalnego komitetu Prawo i Sprawiedliwość
- 26 marca – grupa polityków SKL i ZChN (po opuszczeniu swoich partii) oraz działacze Ligi Republikańskiej powołują nową partię –
Przymierze Prawicy
- 28 marca – sądowna rejestracja pierwszego komitetu PiS
- 21 kwietnia – I Konwencja Przymierza Prawicy
- 26 kwietnia – powstaje Krajowy Komitet PiS z
Lechem Kaczyńskim
na czele
- 23 maja – Przymierze Prawicy podpisuje porozumienie o wspólnym starcie w wyborach z list PiS
- 29 maja – Kongres Założycielski PiS przekształca Krajowy Komitet PiS w partię polityczną
- 5 czerwca – PiS składa do sądu wniosek o rejestrację jako partia polityczna
- 9 czerwca – konwencja otwierająca kampanię Komitetu Wyborczego PiS
- 13 czerwca – PiS zostaje zarejestrowany sądownie jako partia polityczna
- 5 lipca – powstaje Klub Parlamentarny PiS, w skład którego wchodzi 18 posłów
- 4 sierpnia – Konwencja Programowa Komitetu Wyborczego PiS
- 23 września – w wyniku wyborów parlamentarnych Komitet Wyborczy PiS uzyskuje 9,50% głosów i 44 mandaty poselskie
- 1–2 grudnia – II tura Kongresu Założycielskiego PiS
- 9 grudnia – I Zjazd Krajowy Przymierza Prawicy
-
2002
- 2 czerwca – Kongres Zjednoczeniowy PiS i Przymierza Prawicy
- 27 października – w wyniku wyborów samorządowych Koalicyjny Komitet Wyborczy PO-PiS uzyskuje 16,02% głosów i 97 mandatów radnych wojewódzkich
- 10 listopada – w wyniku drugiej tury wyborów samorządowych Lech Kaczyński został wybrany na prezydenta miasta stołecznego Warszawy
-
2003
- 18 stycznia – V tura Kongresu Założycielskiego PiS; na prezesa partii w miejsce Lecha Kaczyńskiego (odtąd Prezesa Honorowego PiS) zostaje wybrany
Jarosław Kaczyński
- 12 października – w wyborach uzupełniających do Senatu w województwie podlaskim (okręg Białystok) zwycięża kandydat PiS –
Krzysztof Jurgiel
(otrzymuje 35,29% głosów)
-
2004
- 13 czerwca – w wyniku wyborów do Parlamentu Europejskiego PiS uzyskuje 12,67% głosów i 7 mandatów w PE
-
2005
- 25 września – w wyniku wyborów parlamentarnych PiS uzyskuje 26,99% głosów i 155 mandatów poselskich oraz 49 senatorskich
- 23 października – w wyniku drugiej tury wyborów prezydenckich Lech Kaczyński został wybrany na Prezydenta RP
-
2006
- 3–4 czerwca – II Kongres Prawa i Sprawiedliwości; Lech Kaczyński rezygnuje z tytułu Prezesa Honorowego PiS w związku z objęciem urzędu Prezydenta RP; na prezesa partii zostaje wybrany ponownie Jarosław Kaczyński; wiceprezesami PiS na kolejną czteroletnią kadencję zostają wybrani:
Ludwik Dorn
,
Marek Jurek
,
Adam Lipiński
oraz
Kazimierz Michał Ujazdowski
- 12 listopada – w wyniku wyborów samorządowych PiS uzyskuje 25,12% głosów i 170 mandatów radnych wojewódzkich
-
2007
- 14 kwietnia – Marek Jurek składa funkcję wiceprezesa partii i rezygnuje z członkostwa w PiS, podejmując próbę utworzenia własnego ugrupowania politycznego, mającego współpracować z PiS
- 27 kwietnia – z grupy posłów, którzy odeszli z PiS wraz z Markiem Jurkiem, powstaje Koło Poselskie
Prawica Rzeczypospolitej
- 11 maja – na nowego wiceprezesa partii zostaje wybrany
Paweł Zalewski
- 20 maja – w wyniku przedterminowych wyborów samorządowych do Sejmiku Województwa Podlaskiego PiS uzyskuje 31,43% głosów i 12 mandatów radnych wojewódzkich
- 21 października – w wyniku przedterminowych wyborów parlamentarnych PiS uzyskuje 32,11% głosów i 166 mandatów poselskich oraz 39 senatorskich
- 5 listopada – z funkcji wiceprezesów partii rezygnują: Ludwik Dorn, Kazimierz Michał Ujazdowski i Paweł Zalewski
- 8 grudnia – II tura II Kongresu Prawa i Sprawiedliwości; Jarosław Kaczyński otrzymuje wotum zaufania jako prezes partii
-
2008
-
2009
- 31 stycznia–1 lutego – III tura II Kongresu Prawa i Sprawiedliwości; obrady zakończono przyjęciem programu partii pt. "Nowoczesna, solidarna, bezpieczna Polska"
- 7 czerwca – w wyborach do Parlamentu Europejskiego PiS uzyskuje 27,4% głosów, zajmując 2. miejsce i otrzymując 15 mandatów
- 26 września – podczas IV tury II Kongresu zostaje przyjęty nowy statut ugrupowania
-
2010
- 9 stycznia – piątym wiceprezesem partii zostaje
Przemysław Gosiewski
- 6–7 marca – odbywa się III Kongres Prawa i Sprawiedliwości, podczas którego mają miejsce m.in. panele dyskusyjne oraz wybór prezesa partii, którym ponownie zostaje Jarosław Kaczyński. Wyrażono także poparcie dla prezydenta Lecha Kaczyńskiego w wypadku ubiegania się o reelekcję
- 10 kwietnia – w
katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem
, w drodze na uroczystości upamiętniające pomordowanie polskich oficerów w Katyniu w 1940, ginie prezydent Lech Kaczyński wraz z małżonką, a także kilku działaczy Prawa i Sprawiedliwości, m.in. wiceprezesi partii Przemysław Gosiewski i Aleksandra Natalli-Świat oraz przewodnicząca klubu parlamentarnego PiS
Grażyna Gęsicka
- 20 czerwca – kandydat partii na prezydenta Jarosław Kaczyński zajmuje 2. miejsce w pierwszej turze wyborów prezydenckich, uzyskując 36,46% głosów i przechodzi do drugiej tury
- 4 lipca – Jarosław Kaczyński uzyskuje 46,99% głosów w II turze wyborów prezydenckich i nie zdobywa urzędu
- 24 lipca – na nową czteroletnią kadencję wybrano wiceprezesów partii: Adama Lipińskiego,
Beatę Szydło
i Zbigniewa Ziobrę
- 25 września – do Prawa i Sprawiedliwości przystąpiła
Polska Plus
Wybory samorządowe
20 czerwca 2002 Prawo i Sprawiedliwość zawarło koalicję wyborczą w
wyborach
do
sejmików województw
(z wyjątkiem
mazowieckiego
i
podkarpackiego
) z
Platformą Obywatelską
. Koalicja ta, już w trakcie
kampanii wyborczej
określana jako
POPiS
, odnotowała niski wynik (12,11% ważnych głosów), co spowodowane było w dużej mierze przez brak bezpłatnego czasu antenowego w programach ogólnopolskich Telewizji Polskiej i Polskiego Radia. Duży wpływ na wynik miał też fakt, iż wyborcy Platformy niekoniecznie chcieli oddawać głosy na wspólną listę z PiS (przenieśli swe głosy na
UW
i
SLD
), zwolennicy PiS-u zaś poparli kandydatów
Ligi Polskich Rodzin
. W efekcie wyborów PiS współrządzi obecnie w województwach mazowieckim, małopolskim, dolnośląskim i pomorskim. W wyborach samorządowych
Lech Kaczyński
został prezydentem
Warszawy
. W wyborach samorządowych w 2006, PiS przegrał z Platformą Obywatelską w wyborach do sejmików wojewódzkich, natomiast wygrał w wyborach do rad gmin i powiatów. Wybory te potwierdziły silne miejsce PiS-u jako partii konserwatywnej na polskiej scenie politycznej.
Wybory parlamentarne
Poparcie dla PiS w wyborach 2007 z podziałem na okręgi
W
wyborach do Sejmu 23 września 2001
(z listy PiS kandydowali też członkowie
Przymierza Prawicy
) PiS uzyskało 9,50% głosów co pozwoliło mu zająć czwarte miejsce i zdobyć 44 mandaty poselskie. 25 września 2005 Prawo i Sprawiedliwość zwyciężyło w
wyborach parlamentarnych
zdobywając 26,99% głosów w wyborach do Sejmu. 21 października 2007 Prawo i Sprawiedliwość uzyskało 32,11% co, pomimo zwiększenia poparcia o około 5 pkt. proc., pozwoliło PiS zająć dopiero drugie miejsce i zdobyć 166 mandatów poselskich. W uzupełniających wyborach do Senatu w okręgu krośnieńskim po śmierci
Andrzeja Mazurkiewicza
w 2008 kandydat PiS
Stanisław Zając
odniósł zwycięstwo, zdobywając mandat. Osiągnął wynik 47,92%. Po jego śmierci w katastrofie w Smoleńsku w 2010 jego żona
Alicja Zając
wygrała 20 czerwca tego samego roku wybory uzupełniające w tym samym okręgu, będąc jedyną kandydatką. Tego samego dnia w wyborach uzupełniających w okręgu płockim, zarządzonych po śmierci w katastrofie lotniczej
Janiny Fetlińskiej
, kandydat PiS przegrał z kandydatem
PSL
i nie uzyskał mandatu.
Wybory do PE
W
wyborach do Parlamentu Europejskiego 13 czerwca 2004
PiS uzyskało 12,67% głosów co pozwoliło zająć mu trzecie miejsce i zdobyć 7 mandatów. Eurodeputowani PiS wchodzą w skład
Unii na rzecz Europy Narodów
.
W
wyborach do Parlamentu Europejskiego 7 czerwca 2009
PiS otrzymało 2 017 607 głosów (27,4%), zajmując 2. miejsce i wprowadzając do PE 15 deputowanych.
Wybory prezydenckie
Premier Marcinkiewicz i Lech Kaczyński w czasie uroczystości zaprzysiężenia prezydenta
Lech Kaczyński
, 19 marca 2005, jako pierwszy zgłosił swoją chęć wystartowania z ramienia Prawa i Sprawiedliwości w
wyborach prezydenckich w 2005
. Jego sztab wyborczy został zarejestrowany przez Państwową Komisję Wyborczą 23 czerwca 2005. W I turze wyborów, 9 października, głosy na Lecha Kaczyńskiego oddało 4 947 927 wyborców (33,10%). Pozwoliło mu to zająć 2. miejsce. Tym samym, ponieważ pierwsza tura nie przyniosła rozstrzygnięcia, dwa tygodnie później, odbyła się druga tura wyborów prezydenckich. 23 października 2005,
Lech Kaczyński
wygrał II turę wyborów prezydenckich, zdobywając 54,04% głosów. Uzyskał duże poparcie we wschodniej, południowej i centralnej Polsce.
Kandydatem PiS w
przedterminowych wyborach prezydenckich w 2010
spowodowanych śmiercią urzędującego prezydenta Lecha Kaczyńskiego w
katastrofie rządowego tupolewa pod Smoleńskiem
, został brat zmarłego prezydenta,
Jarosław Kaczyński
. W pierwszej turze wyborów, która odbyła się 20 czerwca, uzyskał on 6 128 255 głosów (36,46%), zajmując 2. miejsce spośród 10 kandydatów i przechodząc do II tury, która odbyła się 4 lipca. Na kandydata PiS zagłosowało w niej 7 919 134 osób wyborców (tj. 46,99%) i przegrał on z
Bronisławem Komorowskim
. Podobnie jak jego brat 5 lat wcześniej, miał najwyższe poparcie we wschodniej, południowej oraz centralnej Polsce.
Wyniki wyborów prezydenckich w 2010 (pierwsza tura)
Blok Naprawy Państwa
Propozycja wysunięta przez prezesa Prawa i Sprawiedliwości
Jarosława Kaczyńskiego
21 stycznia 2006 po naradzie Rady Politycznej PiS. BNP miał być
koalicją
parlamentarną skupiającą ugrupowania Prawa i Sprawiedliwości,
Platformy Obywatelskiej
,
Ligi Polskich Rodzin
,
Polskiego Stronnictwa Ludowego
oraz
Samoobrony RP
(wszystkie kluby
V kadencji Sejmu RP
oprócz
Sojuszu Lewicy Demokratycznej
).
Koalicja BNP miała być zapleczem
rządu Kazimierza Marcinkiewicza
w parlamencie. Miała realizować zadanie naprawy państwa polskiego i realizację programu koalicyjnego. Miała stanowić kontynuację paktu stabilizacyjnego, zaproponowanego wcześniej również przez Jarosława Kaczyńskiego. Na
pakt stabilizacyjny
składa się jedenaście projektów ustaw autorstwa Prawa i Sprawiedliwości. BNP miał być alternatywą dla rozpisania nowych wyborów i umożliwić wyjście z
kryzysu sejmowego
.
W styczniu 2008 tygodnik "
Wprost
" opublikował fragmenty tajnego raportu napisanego na zlecenie
LiD
przez wybranych ekspertów lewicy. Konkluzją raportu było że "jedyną spójną wizję problemów kraju i sposobów radzenia sobie z nimi przedstawiał właśnie PiS"[4].
Aktualna sytuacja partii
Obecnie Prawo i Sprawiedliwość jest największą partią opozycyjną w polskim parlamencie (klub PiS liczy 162[5] posłów i 39 senatorów). Partia podaje, że należy do niej "ponad 20 000 członków".
W maju 2008 władze partii wyszły z zamiarem utworzenia zagranicznych struktur partyjnych w
Chicago
. Prawo i Sprawiedliwość cieszy się wśród tamtejszej Polonii dużym poparciem[6]. W wyborach prezydenckich w 2005 kandydat PiS
Lech Kaczyński
zdobył tam ponad 75% głosów (jego konkurent
Donald Tusk
zdobył wtedy 19% głosów).
W 2009 PiS zajęło 2. miejsce w wyborach do
Parlamentu Europejskiego
, uzyskując 15 mandatów. Partia wystąpiła z
Unii na Rzecz Europy Narodów
i utworzyła wraz z brytyjską
Partią Konserwatywną
i czeską
Obywatelską Partią Demokratyczną
nową frakcję –
Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy
.
W 2010 kandydat PiS na prezydenta Jarosław Kaczyński zajął 2. miejsce, przechodząc do drugiej tury. Przegrał w niej z
Bronisławem Komorowskim
. W tym samym roku do struktur PiS została włączona
Polska Plus
.
Katastrofa lotnicza w 2010
Wśród osób lecących 10 kwietnia wraz z prezydentem
Lechem Kaczyńskim
do
Katynia
znaleźli się również działacze Prawa i Sprawiedliwości. Zginęli wówczas parlamentarzyści klubu PiS: wicemarszałek Sejmu
Krzysztof Putra
oraz inni posłowie –
Przemysław Gosiewski
i
Aleksandra Natalli-Świat
(wiceprezesi partii),
Zbigniew Wassermann
, a także przewodnicząca Klubu Parlamentarnego PiS
Grażyna Gęsicka
. Śmierć ponieśli również
Stanisław Zając
i
Janina Fetlińska
– senatorowie oraz należący do PiS szef
Biura Bezpieczeństwa Narodowego
Aleksander Szczygło
[7].
W katastrofie zginął również prezydent
Lech Kaczyński
– współzałożyciel partii i jej pierwszy prezes[7]. Zgodnie z obowiązującą procedurą obowiązki głowy państwa przejął wówczas Marszałek Sejmu
Bronisław Komorowski
(PO)[8].
Poparcie
Wyniki w wyborach parlamentarnychWybory | Poparcie | Zmiana punktów procentowych | Mandaty (Sejm) | Zmiana | Mandaty (Senat) | Zmiana |
---|
2001
| 9,50% | - | 44 | - | 0 | - |
2005
| 26,99% | 17,49 | 155 | 111 | 49 | 49 |
2007
| 32,11% | 5,12 | 166 | 11 | 39 | 10 |
Wyniki w wyborach prezydenckichWybory | Kandydat | Głosowanie | Poparcie | Uwagi |
---|
2005
| Lech Kaczyński | I tura | 33,10% | Przejście do II tury |
II tura | 54,04% | Wygrana z Donaldem Tuskiem |
2010
| Jarosław Kaczyński | I tura | 36,46% | Przejście do II tury |
II tura | 46,99% | Przegrana z Bronisławem Komorowskim |
Wyniki w wyborach samorządowychWybory | Sejmiki | Mandaty | Prezydenci | Liczba | Rady gmin | Mandaty | Rady powiatów | Mandaty |
---|
2002
| 16,02% | 97 | | | | | | |
2006
| 25,08% | 170 | 3,13% | 77 | 7,71% | 3079 | 19,76% | 1242 |
Wyniki w wyborach do Parlamentu EuropejskiegoWybory | Poparcie | Zmiana punktów procentowych | Mandaty | Zmiana | L. miejsc dla Polski |
---|
2004
| 12,67% | - | 7 | - | 54 |
2009
| 27,40% | 14,73 | 15 | 8 | 50 |
Struktura i działacze
Komitet Polityczny PiS
Prezes partii:
Wiceprezesi partii:
Przewodniczący Komitetu Wykonawczego:
Skarbnik:
Rzecznik Prasowy:
Przewodniczący Klubu Parlamentarnego:
Pozostali członkowie:
Prezesi Prawa i Sprawiedliwości
Honorowy Prezes PiS:
-
Lech Kaczyński
– od 18 stycznia 2003 do 3 czerwca 2006 (zrezygnował po wyborze na Prezydenta RP)
Klub Parlamentarny PiS
Przewodniczący:
Aktualni wiceprzewodniczący:
Komitet Honorowego Poparcia
Przed wyborami parlamentarnymi w 2007 Prawo i Sprawiedliwość ogłosiło swój komitet honorowego poparcia liczący blisko 50 osób, któremu przewodniczył prof.
Wojciech Kilar
[9][10].
Zobacz też
Przypisy
- ↑
Polacy nie garną się do partii. Zyskuje tylko PO.
. gazeta.pl, 8 lutego 2010.
- ↑
Referendum i kara śmierci
.
- ↑ Piotr Skwirowski:
Podatek PIT 50% to martwa stawka
. gazeta.pl, 15 lutego 2006.
- ↑
Tajny raport dla SLD: tylko PiS ma spójną wizję Polski
. 28 stycznia 2008.
- ↑
Dane na stronie internetowej Sejmu
- ↑
PiS chce otworzyć biura w Chicago
. rp.pl, 28 kwietnia 2008.
- ↑ 7,0 7,1
Zginęli
. rp.pl, 10 kwietnia 2010.
- ↑ Marek Domagalski, Tomasz Pietryga:
Marszałek Sejmu głową państwa
. rp.pl, 10 kwietnia 2010.
- ↑
"Rz" ujawnia: Gintrowski, Pietrzak, Warska, Kilar w komitecie honorowym PiS
. rp.pl, 12 października 2007.
- ↑
Kilar przewodniczącym komitetu honorowego PiS
. rp.pl, 15 października 2007.
Linki zewnętrzne