Dialektyka
DialektykaDialektyka (
gr.
: diálogos '
rozmowa
' i dialektikē 'dialektyka', z diálektos 'sposób mówienia) – w
filozofii
marksistowskiej
to mechanizm ścierania się przeciwieństw naturalnie występujących w
materii
(także społecznej), stanowiący podstawowy motor rozwoju świata i postępu historycznego. Dialektyka to także oparta na tym mechanizmie metoda poznawania i przekształcania świata. Rys historycznyW
starożytności
i
średniowieczu
mianem dialektyki określano głównie sztukę prowadzenia dyskusji i dochodzenia do prawdy przez ukazywanie sprzeczności w sposobie myślenia rozmówcy lub przez obalanie zaprzeczeń dowodzonych tez (
Sokrates
,
Platon
,
Arystoteles
,
Abelard
). W czasach nowożytnych, dialektykę pojmowaną jako teorię bytu, ukazującą rozwój rzeczywistości w postaci procesu ścierania się i jednoczenia przeciwieństw, wyznawali
Giordano Bruno
oraz klasycy filozofii niemieckiej, jak Schelling i
Hegel
. Dialektykę heglowską przejął i znacząco rozwinął
Karol Marks
, tworząc z niej teorię rozwoju rzeczywistości materialnej i społecznej oraz podstawę wszelkich projektów ich przekształcania. WspółcześnieDzisiaj słowo dialektyka ma trzy znaczenia: - w pierwotnym znaczeniu dialektyka była metodą prowadzenia dysputy
filozoficznej
, polegającą na "wyciąganiu" z ucznia przez nauczyciela prawdziwych znaczeń i definicji pojęć oraz relacji między nimi. "Wyciąganie" owo odbywało się dwiema technikami:
- elenktyczną – czyli metodą zbijania twierdzeń przeciwnika poprzez wyprowadzanie z nich konsekwencji doprowadzających w końcu do tezy absurdalnej lub sprzecznej z twierdzeniem pierwotnym,
- maieutyczną (położniczą) – polegającą na dopomożeniu uczniowi w uświadomieniu sobie prawdy, którą już zna, poprzez umiejętne stawianie pytań. Metoda ta zakłada, iż każdy człowiek posiada intuicyjną wiedzę o ideach.
- w znaczeniu
heglowskim
dialektyka była swoistym mechanizmem walki sprzecznych idei, będącym podstawowym motorem rozwoju świata i postępu historycznego. Mechanizm ten polegać miał na ciągłym i samoistnym procesie ścierania się sprzecznych idei wg tzw. praw dialektyki. Prawa te można w skrócie ująć w następujący schemat:
- każda
teza
(
idea
) ma zawsze swoje przeciwieństwo zwane
antytezą
,
- mimo że przeciwne, tezy te można uzgodnić poprzez wygenerowanie tezy wyższego rzędu zwanej
syntezą
,
- dla syntezy można ponownie stworzyć jej antytezę i cały proces zaczyna się od początku.
- w znaczeniu
marksistowskim
dialektyka była swoistym mechanizmem ścierania się przeciwieństw naturalnie występujących w
materii
. Przebieg tego ścierania można opisać podobnie do koncepcji dialektyki Hegla, ale wg Marksa
mechanizm
ten wynika z natury samych procesów materialnych, a ich opis w formie idei ma charakter wtórny. Mechanizm ten był jednak wg Marksa nieprzezwyciężalny, gdyż immanentnie jest wpisany w strukturę materii i będący jej integralną częścią.
Zobacz też Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Dialektyka":
Uniwersytet
...
Arystoteles
...
Sokrates
...
Dialektyka
Dialektyka (
gr.
: diálogos '
rozmowa
' i dialektikē 'Dialektyka', z diálektos 'sposób mówienia) – ...
Uniwersytet w Padwie
...
Historia nauki
program obejmował 7 sztuk wyzwolonych, w stopniu niższym – trivium (gramatyka, retoryka, Dialektyka) i wyższym – quadrivium (arytmetyka, geometria, astronomia i muzyka). W czasach ...
Materializm dialektyczny
...
Voltaire
Maurois, WolterK. Dzierżawin, WolterN. Mitford, Wolter zakochany, Warszawa 1979.T. Adorno, M. Horkheimer, Dialektyka oświecenia. Fragmenty filozoficzne, Warszawa 1994.P. Chanau, Cywilizacja wieku oświeceniaP. Hazard, Myśl ...
Friedrich Hölderlin
...
Idealizm niemiecki
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Dialektyka":
008. Eleaci i paradoksy (plansza 4)
Parmenidesa i stosował ją do obrony jego doktryn.
4) W szkole megarejskiej Dialektyka stała się celem samym w sobie i przekształciła się w erystykę.
...
005. Heraklit z Efezu i Wariabilizm (plansza 18)
tych których ogólne koncepcje dominują nadal we współczesnym sposobie myślenia, takich jak Dialektyka, atomistyka czy etyka niezależna.
...
011. Platon część druga (plansza 10)
zmienne zjawiska badała niezmienne związki.
Czystą metodą naukową, nieposiadająca braków matematyki jest Dialektyka (dała początek logice), operuje czystym, bezobrazowym myśleniem szuka prawdy na drodze ...
|