Homonimia – relacja wyrażania różnych znaczeń za pomocą identycznych form językowych. Występuje w morfologii fleksyjnej (
synkretyzm
form fleksyjnych, np. dam jako forma fleksyjna czasownika dać i rzeczownika dama) oraz słowotwórczej (np. ranny – zraniony, ranny – o poranku), a także w słownictwie (wyrazy homonimiczne, np. bal – przyjęcie (fr.), bal – kłoda (niem.) i składni (zdrada przyjaciela, oznaczająca fakt bycia zdradzonym przez przyjaciela lub zdradzenia go).
Wyrażenia, które łączy relacja homonimii, nazywamy homonimami lub wyrazami homonimicznymi. O znaczeniu homonimu decyduje jego użycie, czyli kontekst, w jakim może występować. Zdarza się jednakże, iż celowo przywoływane są dwa lub więcej znaczeń, na przykład w reklamie, w celu podniesienia atrakcyjności tekstu. Pozwala na to odpowiednie manipulowanie kontekstem oraz elementami pozajęzykowymi komunikatów reklamowych.
W zależności od tego, czy rozpatrujemy poziom fonetyczny, czy graficzny języka rozróżniamy odpowiednio
homofony
i
homografy
.
Homonimia w taksonomii
W
taksonomii
homonimami są identyczne nazwy naukowe (np. Festuca incrassata L. i Festuca incrassata Salzm. ex Lois.) odnoszące się do różnych
taksonów
. Zgodnie z przyjętymi zasadami nomenklatorycznymi później utworzone nazwy homonimiczne są nieuprawnione (stają się
synonimami
dla nazw poprawnych, mających oryginalne, niezdublowane brzmienie).
W polskiej florze przykładem homonimu jest naukowa nazwa turzycy bladozielonej Carex pallens (Fristedt) Harmaja. Autor tej nazwy (Harri Harmaja) nadał ją w 1986 roku. Nazwa się przyjęła i wpisana została m.in. do Krytycznej listy roślin naczyniowych Polski[1]. W 2005 roku Harri Harmaja przyznał jednak, że nazwa Carex pallens została po raz pierwszy użyta w Chinach przez Z.P. Wanga w 1962 roku (dla innego, niespokrewnionego taksonu). Nazwa późniejsza jako homonim stała się nieważna i Harmaja opublikował nową nazwę naukową Carex pallidula[2].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular plants of Poland – a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. IB PAN, 2002. .
- ↑ Harri Harmaja.
Carex pallidula, nom. nov.
. „Ann. Bot. Fennici”. 42, ss. 221-222 (29.06.2005).
ISSN
0003-3847
.