Naparstnica purpurowa
Naparstnica purpurowa | Gatunek leczniczy |
| Gatunek trujący |
Naparstnica purpurowa (Digitalis purpurea
L.
) –
gatunek
rośliny należący do rodziny
babkowatych
(wg systemów XX-wiecznych do
trędownikowatych
). Występuje dziko w Europie zachodniej i środkowej, poza tym w północnej Afryce[2]. Roślina została rozpowszechniona na ziemiach Polskich w XVIII-XIX w. jako roślina ozdobna i samorzutnie rozprzestrzeniła się w środowisku[3]. W polskiej florze na status
kenofita
(
ergazjofigofit
). Morfologia-
Łodyga
- Pojedyncza, gruba wzniesiona łodyga wyrasta z
kłącza
do 150 cm wysokości. W górnej swojej części jest okryta gęstymi, drobnymi włoskami.
-
Liście
- Przy ziemi posiada różyczkę
liści odziomkowych
. Także łodyga jest skrętolegle
ulistniona
. Liście są duże, do 25 cm długości, ostro karbowane, z wyraźnymi nerwami. Liście łodygowe są siedzące. Na dolnej stronie liście są delikatnie omszone.
-
Kwiaty
- W górnej części łodygi wyrastają kwiaty tworząc jednostronne
grono
. Duże, zwieszające się w dół kwiaty, rosnące na gruczołowato omszonych, krótkich szypułkach mają purpurowoczerwony kolor, wewnątrz mają ciemniejsze plamki. Rurkowato dzwonkowa
korona kwiatowa
jest wewnątrz owłosiona. Pięciodziałkowy
kielich
kwiatowy jest tylko przy nasadzie nieco zrośnięty. W kwiatku jest jeden
słupek
z długą i cienką szyjką, oraz 4
pręciki
, przy czym dwa są wyższe, a dwa niższe.
-
Owoc
-
Torebka
o jajowatym kształcie, pękająca wzdłużnie. Znajduje się w niej bardzo dużo drobnych, czarnych
nasion
.
Biologia i ekologia- Na ogół
roślina dwuletnia
, niekiedy
bylina
[2]. Kwiaty są
przedprątne
, tzn., że w jednym kwiatku pręciki dojrzewają wcześniej, niż słupek. Jest to zabezpieczenie przed niekorzystnym dla rośliny
samozapyleniem
. Kwiaty
zapylane
są przez owady. Kwitnie od czerwca do września.
-
Siedlisko
: rośnie głównie w świetlistych
lasach
, w wolnych przestrzeniach
kosodrzewiny
, na porębach leśnych, na obrzeżach lasów, w
ziołoroślach
górskich. Nie robi jej różnicy, czy podłoże jest
wapienne
, czy
granitowe
, wszędzie jednak wymaga do swojego wzrostu żyznej gleby.
Hemikryptofit
.
-
Fitosocjologia
:
gatunek charakterystyczny
dla
Ass.
Digitali-Epilobietum[4].
-
Roślina trująca
: Składniki chemiczne i działanie toksyczne podobnie jak u
naparstnicy zwyczajnej
.
- Liczba
chromosomów
2n= 56[5].
Zastosowanie-
Roślina lecznicza
-
Surowiec zielarski
: liście (Folium Digitalis purpureae). Zbiera się je z jednorocznych roślin, przy słonecznej pogodzie, a następnie suszy.
- Działanie : zawiera
saponiny
, śluzy i
glikozydy
o działaniu nasercowym. Najsilniej działającym z nich jest
digitoksyna
, stosowana w leczeniu
nerwic
i chorób serca. W Polsce obecnie nie stosuje się tej rośliny w ziołolecznictwie. Zamiast niej jest stosowana
naparstnica wełnista
, która jest mniej toksyczna.
-
Roślina ozdobna
: Ze względu na swoje piękne kwiaty chętnie uprawiana w przydomowych ogródkach. Nadaje się na kwiaty cięte. Nie ma specjalnych wymagań co do gleby. Wymaga stanowiska słonecznego lub półcienistego. Wysiewa się ją w maju-czerwcu. Sadzonki należy
pikować
, a jesienią wysadzać na stałe miejsce w rozstawie 30 × 40 cm. Kwitnie w drugim roku.
ZmiennośćPrzypisy- ↑ Stevens P.F.:
Angiosperm Phylogeny Website
(
ang.
). 2001–. [dostęp 2010-04-10].
- ↑ 2,0 2,1 Alicja Szweykowska, Jerzy (red.) Szweykowski: Słownik botaniczny. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003. .
- ↑
Gatunki obce w Polsce
. [dostęp 3 stycznia 2007].
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. .
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. .
Bibliografia- Jindřich Krejča, Jan Macků: Atlas roślin leczniczych. Warszawa: Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1989. .
- Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. . <
- Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. .
- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1988.
Inne hasła zawierające informacje o "Naparstnica purpurowa":
Wierzba lapońska
...
Dżdżownica australijska
...
Wiklina
...
Zioła
...
Magnolia
...
Wierzba
...
Naparstnica żółta
...
Naparstnica purpurowa
Naparstnica purpurowa
Systematyka
Domena
:
eukarionty
Królestwo
:
rośliny
Klad
:
rośliny naczyniowe
Klad
:
rośliny nasienne
Klasa
:
okrytonasienne
Klad
:
astrowe
Rząd
:
jasnotowce
Rodzina
:
babkowate
Rodzaj
:
naparstnica
Gatunek
:Naparstnica purpurowa
Nazwa systematyczna
Digitalis purpurea
L.
1753
Sp.Pl.2
, 1753 Gatunek leczniczyGatunek ...
Jabłoń
...
Zatrucie pokarmowe
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Naparstnica purpurowa":
Rośliny użytkowe (plansza 4)
pospolita (oregano)
krwawnik pospolity
dąb
agawa sizalowa
pokrzyk wilcza jagoda
muszkatołowiec wonny
ogórek
lilia biała
marzanna barwierska
konwalia majowa
macierzanka tymianek
chmiel
granatowiec właściwy
kauczukowiec brazylijski
Naparstnica purpurowa
goździkowiec korzenny
orzech włoski
winorośl
indygowiec barwierski
lipa
pieprz
drzewo oliwne
akant
bawełna
...
Budowa komórki eukariotycznej - część VII - system wakuolarny (plansza 9)
kory Acocanthera ouabaio, soku mlecznego Adenium multiflorum.
digitalis purpurea – Naparstnica purpurowa
strophanthus
...
105. Metabolizm: odżywianie się autotrofów cz.1 (plansza 16)
...
|