Okładka polskiego paszportu
Paszport –
dokument tożsamości
wydany przez uprawniony organ państwa, uprawniający do przekraczania granic państwowych (niektóre państwa mogą wymagać dodatkowo
wiz wjazdowych
).
W technice paszport to dokument wystawiany dla urządzeń wymagających szczególnego nadzoru podczas eksploatacji - np. zbiorników ciśnieniowych kontrolowanych przez uprawnione firmy i urzędy dozoru technicznego, aby zapobiec ich rozerwaniu. Firmy zapisują w paszporcie wykonane próby mające na celu jak najwcześniejsze wykrycie ewentualnych uszkodzeń, a urzędy dozoru technicznego - dopuszczenia do eksploatacji tak wypróbowanego urządzenia na kolejne okresy.
Historia
Istnieje teoria tłumacząca etymologię słowa paszport. W średniowiecznej Europie, zwłaszcza we Francji oraz w licznych księstewkach włoskich mianem paszportu określano różnego rodzaju dokumenty pozwalające kupcom na wjazd do miasta o dowolnej porze (w języku starofrancuskim i łacinie ludowej pass oznaczało przechodzić, zaś port - bramę do miasta)[].
Przez wiele wieków w większości krajów nie istniał obowiązek posiadania paszportu jako dokumentu potrzebnego do podróży zagranicznej. Wyjątkiem była Carska Rosja oraz
Imperium Osmańskie
. Pierwsze znaczne uregulowania prawne i dokumenty do podróży zagranicznych zaczęto wprowadzać dopiero w XIX wieku. Pierwsze powszechne paszporty i obowiązek posiadania ich do przekraczania granic wprowadzono we Francji (
1867
), Imperium Brytyjskim (
1873
), Królestwie Włoch (1873) oraz USA (
1889
). W następstwie I wojny światowej znacznie zaostrzono prawo paszportowo-celne w Europie.
Po II wojnie światowej w krajach tzw. Bloku Sowieckiego wydawanie pozwoleń na wyjazdy zagraniczne i paszportów stało się bardzo ograniczone. Obecnie dzięki przemianom politycznym po
1989
oraz rozszerzeniu się
Strefy Schengen
, paszporty nie są już niezbędne do podróży pomiędzy większością krajów Europy.
Paszporty w Polsce po 1989 r.
Strona z paszportu sprzed 2001 wraz z pieczątkami widocznymi w świetle
UV
.
Do
2001
wydawane były paszporty o granatowej okładce, ze srebrnym nadrukiem
Rzeczpospolita Polska
, w latach
2001
-
2006
wydawano paszporty o okładce w kolorze burgundzkiego wina, z podobnym, złotym nadrukiem. Paszporty te mogły być wydawane także od
1 stycznia
do
27 sierpnia
2006, kiedy to zaczęto wprowadzać nowe wzory paszportów.
Od
1 stycznia
2006
wprowadzono nowy wzór paszportu, z zaznaczeniem członkostwa Polski w
Unii Europejskiej
. Od dnia
28 sierpnia
2006 wydawane są
paszporty zawierające
dane biometryczne
zapisane w warstwie elektronicznej. Przed datą
22 czerwca
2009
(w przypadku paszportów wydawanych poza granicami państwa –
29 czerwca
2009) oznaczało to jedynie wizerunek twarzy posiadacza, od tego dnia wprowadzono także zapis odcisków dwóch palców (najczęściej są to palce wskazujące lewej i prawej dłoni).
Numery paszportów składały się z dwóch liter i siedmiu cyfr. W paszportach wydawanych po 2001 rozpoczęto serię AA, w której jedna z cyfr jest
cyfrą kontrolną
.
Na dole strony paszportu z danymi osobistymi powtórzone są dane właściciela w postaci czytelnej dla komputera, co przyspiesza przetwarzanie danych na punktach granicznych. Zapis ten składa się z dwu linijek po 44 znaki wydrukowanych krojem pisma
OCR-B
. Dodatkowo dane te są uzupełnione o cyfrę kontrolną dla każdego pola cyfrowego oraz cyfrę kontrolną na końcu obejmującą większość danych z poprzednich pól.
Polskie paszporty zachowują ważność przez 10 lat od wydania. Paszporty o starych wzorach nie podlegają obowiązkowej wymianie i są równorzędne z paszportami o nowym wzorze do czasu upłynięcia ich ważności. Oznacza to, że zgodnie z polskim prawem ostatnie paszporty o niebieskiej okładce przestaną być dokumentami uprawniającymi do przekroczenia granicy w roku 2011, a ostatnie niebiometryczne paszporty w kolorze burgundzkiego wina stracą ważność w roku 2016. Poszczególne państwa mogą jednak wprowadzać osobne przepisy imigracyjne dla posiadaczy różnych typów paszportów – do tej pory zrobiła to
Kanada
, gdzie od 1 stycznia 2009 roku z możliwości bezwizowego wjazdu korzystają tylko posiadacze paszportów biometrycznych.
Od momentu wstąpienia
Polski
do
Wspólnot Europejskich
do przekraczania granicy państwa z innymi krajami wspólnoty (a także niektórymi krajami spoza niej, np. Chorwacją) upoważnia również
dowód osobisty
. Od 21 grudnia 2007 roku Polska jest również częścią
strefy Schengen
, przez co w momencie przekraczania
granicy
w większości przypadków nie jest potrzebne okazanie żadnego dokumentu (jednak istnieje obowiązek posiadania przy sobie dowodu osobistego lub paszportu na wypadek kontroli na terytorium innego
państwa
strefy
).
Zobacz też
-
przepisy wjazdowe do państw obcych dla obywateli polskich
,
układ z Schengen
,
swobodny przepływ osób
-
paszport biometryczny
,
paszport europejski
,
paszport konsularny
,
paszport wewnętrzny
,
paszport nansenowski
-
dokument tożsamości
,
dowód osobisty
,
dowód osobisty w Polsce
-
Karta Polaka
,
Karta stałego pobytu Rzeczypospolitej Polskiej
-
wkładka paszportowa
,
zdjęcie paszportowe
,
ulga paszportowa
-
wiza
,
zaproszenie (dokument urzędowy)
-
obywatelstwo
,
naturalizacja
-
placówki dyplomatyczne i konsularne Polski na świecie oraz obcych państw w Polsce
-
urzędy konsularne w Polsce według miast