Kultura mustierska
Kultura mustierskaKultura mustierska – jedna z kultur środkowego
paleolitu
występujących na terenie
Europy
, także w
Polsce
. Nazwa pochodzi od miejscowości
Le Moustier
w departamencie
Dordogne
(
Francja
). Geneza, chronologia, zanikKompleks jednostek kulturowych rozwijających się w okresie trwania
środkowego paleolitu
. Nazwa tego kompleksu pochodzi od
eponimicznego stanowiska
Le Moustier
dep. Dordogne we Francji. Przemysł mustierski charakteryzuje się narzędziami wykonywanymi na
odłupkach
przy zastosowaniu technologii
mustierskiej
bądź
lewaluaskiej
. Kultura ta rozwijała się od ok. 300-200 tys. lat temu do ok. 40 tys. lat temu. Za twórcę tej kultury uznaje się
człowieka neandertalskiego
.
Tradycja mikocka
na terenie Półwyspu Iberyjskiego oraz terenów Chorwacji przetrwała do czasów późniejszych niż 30 tys. lat temu. Klasyfikacja kompleksów mustierskichKultury zaliczane do kompleksu mustierskiego w Europie Zachodniej zostały sklasyfikowane ze względu na obecność i częstotliwość różnych typów narzędzi, np.
zgrzebeł
,
narzędzi zębatych
, na kilka grup: - przemysł szarencki – początek zjawisk kulturowych określanych jako przemysł szarencki wiąże się z datą ok. 170 tys. lat temu. Ze względu na specyficzne cechy typologiczne oraz technikę otrzymywania półsurowca w przemyśle szarenckim wydzielono dwa warianty:
- La Farrasie – nazwa tej odmiany pochodzi od stanowiska La Farrasie dep. Dordogne, facja znana jest z terenów północnej części Francji – stanowisko Biache-Saint-Vaast,
Nadrenii
– stanowisko Rheindalen a także
Turyngii
– stanowisko Ehringsdorf. Przemysł kamienny tej facji charakteryzuje się techniką lewaluaską oraz przewagą zgrzebeł nad wszystkimi innymi typami narzędzi.
- La Quina – nazwa tego wariantu
kultury szarenckiej
pochodzi od stanowiska
La Quina
dep.
Charente
. Cechą charakterystyczną tego wariantu jest obecność dużej ilości zgrzebeł, brak natomiast śladów użytkowania techniki lewaluaskiej. Zespoły takich narzędzi spotykane są w zachodniej części Europy, m.in. stanowiska Tares i La Chalse (południowo-zachodnia Francja), stanowisko Bolomor – południowa Hiszpania a także w Czechach – stanowisko Becov koło Pragi.
- klasyczny mustierien – obejmuje okres od ok. 120 do 30 tys. lat temu. Zespół zjawisk utożsamianych jako klasyczny mustierien obejmuje swym zasięgiem Półwysep Iberyjski – jaskinia Lezetxiki, jaskinie
Morin
, Axlor. Na stanowiskach tych poświadczone są przypadki intensyfikacji facji z narzędziami zębatymi i mustierienu typowego. Obecność klasycznego mustierienu na terenie Francji poświadczone jest na stanowiskach Le Moustier i nawisów Combe Grenal.
- mustierien z tradycją aszelską – charakterystycznym elementem tego przemysłu jest obecność pięściaków o kształcie sercowatym, cienkich i przeważnie o małych rozmiarach, oraz
drapaczy
. Formacja ta znana jest z terenów południowej i północnej Francji, jak i z obszarów Półwyspu Iberyjskiego, Bretanii; stanowisko – Kervouster.
- kultura mustierska typowa – charakteryzuje się średnim występowaniem zgrzebeł z retuszem zwykłym niewielką ilością narzędzi zębatych, brakiem
tylców
oraz pięściaków. Mustierien typowy znany jest z jaskini Vaufreya dep. Dordogne oraz stanowiska Maastricht-Belbedere w Holandii.
Mustierien we wschodniej części EuropyTradycja ta nawiązuje do mustierienu typowego z technologią lewaluaską, określana jako mustierien wschodniokrymski. Stanowiska, na których poświadczona jest obecność wschodniej odmiany mustierenu, znane są głównie z obszarów Ukrainy – m.in.
Korolewo
, Bugłow, datowane na ok. 140 tys. lat temu, a także z terenów
Mołdawii
. Specyfiką mustierenu wschodniokrymskiego było wykorzystywanie kości mamutów jako głównego budulca, z którego wykonywano różnego rodzaju osłony od wiatru i zabezpieczeń przed różnego rodzaju drapieżnikami, podobne konstrukcie odkryto na stanowisku Mołodowa I (Ukraina) oraz z terenów
Rumunii
, stanowisko Ripiceni-Izvor. Rodzaje stanowisk mustierskichStanowiska mustierskie można podzielić na pięć typów: - obozowiska podstawowe, np. stanowisko Ariendorf,
- obozowiska łowieckie – charakteryzujące się dużą ilością kości jednego gatunku, np. stanowisko Wallertheim,
- miejsca zabijania zwierząt – charakteryzujące się obecnością dużej ilości artefaktów, głównie broni łowieckiej, np., stanowisko Neumark Nord,
- stanowiska wielokrotnie zasiedlane – są to głównie stanowiska jaskiniowe, na których poświadczona jest obecność kości i ślady ognisk, np. stanowisko Rheidndlen,
- pracownie obróbki kamienia.
Bibliografia-
Janusz K. Kozłowski
. „Wielka Historia Świata”, t. I Świat przed „rewolucją” neolityczną, wyd. Fogra Kraków 2004.
- Janusz K. Kozłowski. „Archeologia Prahistoryczna”, Część I Starsza Epoka Kamienia, Nakładem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków 1972.
-
Piotr Kaczanowski
,
Janusz K. Kozłowski
, „Wielka Historia Polski” , t. I Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), wyd. Fogra Kraków 1998.
- Janusz K. Kozłowski (opracowanie naukowe) „Encyklopedia historyczna świata: tom I Prehistoria”, Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, Kraków 1999.
- Bolesław Ginter, Janusz K. Kozłowski. „Technika obróbki i typologia wyrobów kamiennych paleolitu, mezolitu i neolitu”, wydanie trzecie. Wyd. PWN Warszawa 1990.
- J.Desmond Clark. „Prahistoria Afryki”, wyd. PWN Warszawa 1978.
Inne hasła zawierające informacje o "Kultura mustierska":
Rodzimy Kościół Polski
...
II wiek
...
Linz
...
Sztuka
...
Dogmat
...
Wiktor Sukiennicki
...
Dwudziestolecie międzywojenne na świecie
...
Szkoci
...
Kara
...
Aurora
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Kultura mustierska":
008b. Grecja (plansza 18)
...
206 Kultura, nauka i sztuka okresu międzywojennego (plansza 3)
...
010c. Rzym (plansza 5)
...
|