Blaszka przekształcona w wąs czepny i przylistki pełniące funkcję asymilacyjną u groszku Lathyrus aphaca
Przylistek (łac.stipula, ang. stipule) - organ wykształcający się po obu stronach nasady ogonka liściowego lub
liścia
siedzącego u wielu przedstawicieli roślin
okrytonasiennych
. Wykształcają się one zwłaszcza u podstawy liści zaopatrywanych przez trzy ślady (luki) liściowe. Powstają z dolnej części zawiązka liściowego (z górnej powstaje zwykle ogonek i blaszka liściowa). Wykształcają się jako zróżnicowane morfologicznie i pełniące rozmaite funkcje organy. Często mają postać liściokształtną i pełnią funkcję asymilacyjną (np. u
grochuLathyrus aphaca), czasem dodatkowo chronią zawiązki i młode liście. Szczególną rolę ochronną pełnią łuskowate przylistki okrywające
pąk
i chroniące go przed uszkodzeniem (np. w przypadku pąków zimujących). U niektórych roślin (np. u
robinii
) przylistki wykształcają się jako
ciernie
, u innych mają postać
włosków
lub
gruczołów
.
Wyróżnia się:
przylistki wolne - nie są zrośnięte z ogonkiem liściowym,
przylistki przyrośnięte - wewnętrznym brzegiem zrośnięte są z ogonkiem liściowym,
oraz:
trwałe - utrzymujące się na łodydze przez długi czas, podobnie, jak liście,
nietrwałe - szybko opadające, tak, że na łodydze przewaznie się ich nie obserwuje.
Występowanie przylistków, ich wielkość i morfologia ma znaczenie przy oznaczaniu niektórych gatunków roślin. Są stałym lub częstym elementem budowy roślin niektórych rodzin (np.
różowatych
,
bobowatych
,
wierzbowatych
).
Liściaste przylistki u nasady liścia
róży dzikiejRosa canina
Cierniste przylistki u podstawy ciernistych liści
wilczomleczaEuphorbia didieroides
Cierniste przylistki jadłoszyna Prosopis pallida
Gruczołowate przylistki wilczomlecza Euphorbia pteroneura
Przylistek
przekształcona w wąs czepny i przylistki pełniące funkcję asymilacyjną u groszku
Lathyrus aphaca
Przylistek (łac.stipula, ang. stipule) - organ wykształcający się po obu stronach nasady ...