Francja wczesnośredniowieczna - okres w historii Francji trwający od pokonania rzymskiego wodza
Syagriusa
przez
Chlodwiga I
w
bitwie pod Soissons
(
486
), co równało się z ostatecznym zrzuceniem jakiekolwiek rzymskiej zależności przez Franków, do ostatecznego rozpadu imperium frankijskiego (traktat w Meerssen -
870
, śmierć
Karola Grubego
-
888
).
Dzieje polityczne
Po śmierci
Childeryka
(
481
) panowanie objął jego syn
Chlodwig I
. W momencie wstąpienia na tron był on jednym z wielu władców plemiennych wśród Franków Salickich, jego władza ogniskowała się wokół
Tournai
. W ciągu kilku najbliższych lat udało mu się pokonać innych wodzów, co uczyniło go jedynym królem swego ludu. W roku
486
, w
bitwie pod Soissons
, pokonał rzymskiego wodza
Syagriusa
, który po upadku cesarstwa rzymskiego, ustanowił dominium w północnej Galii (
Dominio di Siagrio
), po tym zwycięstwie rozciągnął swą władze nad jego państwem i ustanowił stolice w Soissons. W
492
roku poślubił siostrzenicę króla Burgundów
Chrodechildę
(inaczej Klotyldę), która starała się przekonać męża do konwersji na chrześcijaństwo, starania te jednak spełzły na niczym[1].
Dalsze lata jego panowania to ciąg sukcesów wojskowych: odparcie najazdu Alemanów (
496
), ingerencja w wewnętrzne spory wśród Burgundów (
500
), podbój Akwitanii (
506
), zdobyczom tym towarzyszyło ciągłe rozciąganie władzy Chlodwiga nad innymi państwami frankijskimi w kierunku Renu.
Szczególne znaczenie dla przyszłości i charakteru państwa frankijskiego miało przyjęcie przez Chlodwiga chrztu w czasie kampanii przeciw Alemanom. Legenda głosi, że król przysiągł przed decydującą bitwą, że w razie zwycięstwa dokona konwersji[2]. Chlodwig w odróżnieniu od innych władców barbarzyńskich, w większości
arian
, przyjął chrzest w obrządku katolickim. Miało to duże znaczenie dla spoistości państwa frankijskiego, gdyż większość z mieszkańców Gali należała do Kościoła katolickiego.
Rządy synów Chlodwiga (
511
-
561
)
Po śmierci Chlodwiga stworzone przez niego państwo uległo podziałowi miedzy jego czterech synów:
-
Teodoryk
- tereny Franków Rypaurskich, a także zachodnia Akwitania, stolica w
Metz
[3] lub w
Reims
[4].
-
Chlotar
- tereny położone nad dolną i środkową Loarą, wokół
Poitiers
,
Bourges
i
Orleanu
, ze stolica w tym ostatnim mieście.
-
Childebert
- tereny Franków Salickich (na zach. od Sommy), Normandia i Bretania, stolica w
Paryżu
.
-
Chlodomer
- tereny Franków Salickich (na wsch. od Sommy), zachodnia Akwitania, stolica w
Soissons
.
Z państwami frankijskimi od południowego-zachodu sąsiadowało silne państwa Burgundów, którego władcy cieszyli się dużymi wpływami na dworze bizantyńskim. Byli oni spokrewnieni (przez Chrodechildę) z Merowingami, a od
515
roku tak, jak i oni wyznawali katolicyzm[5]. Dobrze zapowiadające się panowanie nowego władcy
Zygmunta
zostało zachwiane przez oskarżenia rzucone przez jego żonę w kierunku Sigeryka, jego syna z pierwszego małżeństwa. Podburzony tym król udusił własnego syna[6]. Chlodomer skorzystał z kłopotów wewnętrznych Burgundów i najechał ich państwo (
523
), po krótkiej kampanii pojmał i zamordował Zygmunta i jego rodzinę[7]. W roku następnym powrócił do Burgundii, gdzie władzę objął brat zmarłego Godomar, któremu udało się odeprzeć najazd króla Soissons (
524
), w walkach tych zginął Chlodomer, jego królestwo zostało podzielone między Childeberta i Chlotara, którzy zabili dwóch synów zmarłego, a trzeciego uczynili księdzem[8]. Dzieło rozpoczęte przez Chlodomera dokończyli jego bracia, Chlotar i Chilbert, którzy podbili Burgundię dziesięć lat później[9].
Burgundia została podzielona między trzech braci i
Teodeberta
syna Teodoryka, który nie brał udział w wyprawie na Burgundów, gdyż ożeniony był z córką Zygmunta[10]. Tak, więc Teodebert otrzymał północną część królestwa, Childebert środkową z
Lyonem
i
Vienne
, a Chlotar południową.
W czasie walk młodszych braci o Burgundię, Teodoryk działał aktywnie na zachodnio-północnej granicy ich wspólnego dziedzictwa. Jego pierwszym wrogiem byli Duńczycy, którzy tamtejsze terytorium uczynili terenem swoich ekspedycji. W walce tej wspierali go Sasi i Fryzowie, którym w pewnym momencie narzucił zwierzchnictwo[11]. Teodoryk ingerował także w sprawy państwa Turyngów, rządzili nim dwaj bracia Hermanfrid i Berthar, ten pierwszy zaproponował Teodorykowi połowę królestwa w zamian za usunięcie brata, nie dotrzymał jednak obietnicy. Wobec tego, Teodoryk postanowił użyć siły, wraz z bratem Chlotarem najechał Turyngów (
531
), zabił króla i anektował jego królestwo, a jego siostrzenicę, Radegund, pojmał Chlotar[12], możliwe, że później została ona jego żoną[13]. W czasie walk w Burgundii (najprawdopodobniej tych z roku
524
, choć trudno mieć tu pewność[14] Teuderyk wyprawił się na
Owernię
, która stała się zarzewiem buntu (cześć możnowładców chciała poddać się władzy Childeberta[8]).
Dość osobliwie wyglądały kontakty Merowingów z Wizygotami, panującymi w Hiszpanii, a na terenie Gali władającymi terenami południowymi. Mimo podejmowanych prób zbliżenia, czego wyrazem było małżeństwo siostry Merowingów z wizygockim królem
Amalrykiem
, w późniejszym okresie Frankowie napadali na ziemie Gotów. Największa i ostatnią była wyprawa podjęta przez Childeberta i Chlotara w
541
roku, zakończyła się ona jednak klęską.[15].
Ostatnim wielką zdobyczą synów Chlodwiga było zajęcie Prowansji, czynu, który nie udał się ojcu na drodze wojennej, synowie dokonali za pomocą dyplomacji. W zamian za pomoc w walce z
Bizancjum
Ostrogoci zrzekli się władzy nad Prowansja i terenami alemańskimi nad Górnym
Renem
. Jednak Frankowie nie poprzestali na tym, pod wodza Teodeberta udali się Italii (
539
) i walcząc zarówno z Bizantyńczykami, jak i z Ostrogotami, złupili kraj.[16]
Przypisy
- ↑ Wood I., The Merovingian Kingdoms, Londyn 1994, s. 41.
- ↑ Grzegorz z Tours, Historie. Historia Franków, Tyniec 2002, I, 30.
- ↑ Historia Europy, red.
A. Mączak
, Wrocław 2006, s. 75.
- ↑ Wood I., op. cit., s. 50.
- ↑ I. Wood, op. cit., s. 51.
- ↑ Historie Franków, I, 5.
- ↑ Tamże, I, 6.
- ↑ 8,0 8,1 New Cambridge Medieval History, t. 2, s. 201.
- ↑ Wood I., op. cit., s. 52.
- ↑ New Cambridge Medieval History, t. 2, s. 199.
- ↑ Tamże, s. 200.
- ↑ Wood I., op.cit., s. 50.
- ↑ New Cambridge Medieval History, t. 2, s. 200.
- ↑ Wood I., op. cit., s. 52-53.
- ↑ Tamże, s. 200
- ↑ Tamże, s. 200-201.
Bibliografia
Źródła
Grzegorz z Tours, Historie. Historia Franków, tłum. K. Liman i T. Richter, oprac. D. A. Sikorski, Tyniec 2002, ISBN: 83-7354-037-7 .
Opracowania
Historia Europy, red.
A. Mączak
, Wrocław 2006, ISBN 83-04-04851-5.
Wood I., The Meovingian Kingdoms, Londyn 1994, ISBN 0-582-21878-0-CSD.