Materia (
łac.
materia) to
byt
rozciągający się w
przestrzeni
i w
czasie
, chociaż położenie
obiektów
materialnych nie musi być jednoznacznie określone. Materia jest jednym z podstawowych
pojęć
, jednak od początków
filozofii
była rozpatrywana i rozumiana w różny sposób.
Nazwa materia została wprowadzona do filozofii wraz z innymi terminami łacińskimi dopiero w okresie hellenistycznym (
III
-
I w. p.n.e.
).
Historia
Starożytność
W
jońskiej filozofii przyrody
Anaksymander
rozpatrywał ogólne prawa przekształcania się
przyrody
, a mianowicie prawa ruchu, który jest nieodłączny od materii.
Empedokles
zerwał z
monizmem
poprzednich filozofów, do których są zaliczani
Tales z Miletu
,
Anaksymenes
,
Heraklit
,
Ksenofanes
, przyjmując jako podstawowe składniki przyrody cztery
żywioły
:
wodę
,
powietrze
,
ziemię
i
ogień
.
W tym pierwszym okresie filozofii (do
V w. p.n.e.
) pojęcie materii nie było jeszcze sprecyzowane, ani stosowane, wymienione żywioły traktowano jako podstawowe zasady (
arche
) przyrody, toteż określanie tych filozofów jako materialistów w dzisiejszym rozumieniu nie znajduje uzasadnienia.
Platon
uważał, że przyroda stanowi jedność elementów materialnych i pierwiastków idealnych oraz duchowych.
Świat
został zbudowany z istniejącego już przedtem tworzywa.
Wszechświat
powstał za sprawą
Demiurga
z nieokreślonej, bezkształtnej materii. W ten sposób Platon wprowadził nową koncepcję materii, którą uważał za
abstrakcyjny
składnik
ciał
.
Arystoteles
rozróżniał w każdym obiekcie
formę
i materię. Materia (inaczej:
materia pierwsza
) nie istnieje samodzielnie, jest tylko podłożem
zjawisk
i przemian, bezpostaciowym, bezkształtnym tworzywem, z którego powstają
byty
w wyniku kształtowania jej przez
formę substancjalną
właściwą dla danej klasy bytów i dla danego indywidualnego bytu.
Średniowiecze
Tomasz z Akwinu
nauczał, że istotą
substancji
cielesnych jest
forma
i
materia
. Był to pogląd wspólny z Arystotelesem, zwany
hilemorfizmem
.
Czasy nowożytne
Kartezjusz
głosił, że przymiotem ciała jest rozciągłość. Ponieważ właściwością rozciągłości jest podzielność, Kartezjusz nie akceptował teorii
atomizmu
, odnowionej za jego czasów.
Gottfried Wilhelm Leibniz
twierdził, że
ciała
są materialne, rozciągłe i podzielne. Jednak ciała traktował jako
zjawiska
.
Materia nie może zginąć.
Antoine Lavoisier
(
1743
-
1794
).
XX i XXI wiek
W 1908 roku
Włodzimierz Lenin
w swoim dziele Materializm a empiriokrytycyzm podał następującą definicję materii:
Materia jest filozoficzną kategorią, która dana jest człowiekowi we wrażeniach, którą nasze wrażenia kopiują, fotografują, odzwierciedlają, a która istnieje niezależnie od nich
W związku z rozwojem badań fizycznych nad
cząstkami elementarnymi
filozofia przejęła stanowisko
fizyki
w rozumieniu czym jest oraz czym nie jest materia.
Zobacz też