Księstwo Halicko-Wołyńskie
Księstwo Halicko-Wołyńskie lub Ruś Halicko-Włodzimierska - (ukr. Галицько-Волинське князівство, łac. Regnum Galiciae et Lodomeriae) – jedna z dzielnic powstałych w wyniku rozpadu Rusi Kijowskiej, z ośrodkami w Haliczu i Włodzimierzu Wołyńskim. Miasta wchodzące w skład księstwa: Chełm, Przemyśl, Zwenigród, Bełz i Lwów.
Pierwsza pisemna wzmianka wspominająca największy gród halicki w Haliczu pochodzi z roku 898 i jest autorstwa nieznanego z imienia kronikarza, z zapisu wynika, że w Haliczu przebywali wówczas Węgrzy. Następnie w najstarszej kronice kronikarza ruskiego Nestora z roku 981 znajduje się pierwsza wzmianka o terenach, na których położony był obszar późniejszego księstwa halickiego: poszedł Włodzimierz na Lachów i zajął im grody ich Przemyśl, Czerwień i inne grody mnogie, które i do dziś są pod Rusią.
Po śmierci Jarosława Mądrego w 1054 Ruś rozpadła się na szereg księstw dzielnicowych. Było to wynikiem podziału państwa Rurykowiczów między pięciu synów Jarosława. Każdorazowy podział władzy po kolejnych książętach kijowskich, następujący zgodnie z zasadą senioratu, prowadził do dalszego rozdrobnienia i osłabiał państwo. Upadku nie powstrzymała ani ugoda książąt w Lubeczu (1097), ani silna władza książąt Włodzimierza Monomacha (1113-1125) czy Mścisława Wielkiego (1125-1132). Ród Rurykowiczów pogrążył się w konfliktach wewnętrznych, zręcznie wykorzystywanych przez Bizancjum. Po powstaniu Cesarstwa Łacińskiego (1204) Ruś straciła swe kontakty handlowe w basenie Morza Czarnego na rzecz Wenecji i Królestwa Węgier.
Od roku 1240 do 1340 zależność lenna od chanów tatarskich uzurpujących sobie prawo swobodnego osadzania w Haliczu książąt.
W 1238 na czele Rusi Halicko-Wołyńskiej stanął książę Daniel Halicki (ukr. Danyło Hałyćkyj) (1201-1264), któremu udało się obronić przed wrogami zewnętrznymi, wzmocnić swą władzę i zabezpieczyć granice państwa. Daniel założył osady grodowe Chełm (1237) i Lwów (1256) i przeniósł stolicę z Halicza do Chełma. Został pierwszym królem Rusi Halicko-Wołyńskiej (koronowany w Drohiczynie). Po śmierci Daniela Halickiego władzę przejął jego syn Lew Halicki, który w 1272 przeniósł stolicę z Chełma do Lwowa. Książę Lew utrzymywał sojusz z Węgrami i rozwijał kontakty handlowe z ziemiami nadbałtyckim. W stosunku do Polski prowadził politykę nieprzyjazną. Przeciwdziałał zjednoczeniowym zamierzeniom Władysława Łokietka, próbował opanować tron krakowski – został jednak rozgromiony przez Małopolan pod Goślicami. W odwecie Leszek Czarny spustoszył ziemie ruskie od Brześcia po Lwów. W latach 1286-1287 Lew toczył wojnę z Małopolanami o Przeworsk. Następcą Lwa został Jerzy Halicki (1301-1308 lub 1315). Wprowadził on do swej kancelarii język łaciński, przeniósł stolicę z podupadłego Lwowa do Włodzimierza Wołyńskiego, który znajdował się nieco bardziej w centrum jego państwa. Nawiązał poprawne stosunki z Polską i Węgrami. Propagował na Rusi zachodnioeuropejski etos rycerski. Synowie Jerzego – Andrzej władający na Wołyniu i Lew II władający księstwem halickim utracili na rzecz Litwy Drohiczyn, a w roku 1323 obaj polegli w czasie walki z najazdem tatarskim.
Ostatnim władcą królestwa był piastowski książę Bolesław Jerzy II, wnuk Lwa Daniłowicza Halickiego. Jerzy Trojdenowicz panował w latach 1323-1340. Po jego śmierci we Włodzimierzu Wołyńskim na skutek otrucia przez bojarów w roku 1340 państwo halicko-wołyńskie istniało jeszcze do 1349, stanowiąc przedmiot rywalizacji Polski, Litwy i Węgier.
W 1349 król Polski Kazimierz III Wielki ugruntował władzę nad ziemia halicką, a z czasem również Chełmszczyzną, natomiast wołyńska część księstwa przeszła pod władzę Litwy.
Od Rusi Halicko-Włodzimierskiej pochodzi nazwa Galicji i Lodomerii.
Inne hasła zawierające informacje o "Księstwo Halicko-Wołyńskie":
Wittenberga
...
Szlezwik
...
Klemens Maria Hofbauer
...
1225
IX
1230
Litwa
1219
Dowsprunk
1238
WładcyCesarstwaŁacińskiego
1217
Robert z Courtenay
1228
Kalifat Almohadów
1224
Abdullah al-Adil
1227
Nawarra
1194
Sanczo VII
1234
Norwegia
1217
Haakon IV Stary
1263
Papież
1216
Honoriusz III
1227
HrabiaPalatynatu
1214
Ludwik I Wittelsbach
1227
Portugalia
1223
Sancho II
1248
Niemcy
1212
Fryderyk II
1250
Księstwo Halicko-Wołyńskie
1221
Mścisław II Udały
1227
Książę
Saksonii
1212
Albert II
1260
Król Serbii
1217
Stefan Święty Pierwszy
1228
Szkocja
1214
Aleksander II
1249
Król Szwecji
1222
Eryk XI Eriksson
1229
DożaWenecji
1205
Pietro ...
1852
...
Wyprawy krzyżowe
...
Bar
...
Regionalizacja fizycznogeograficzna Polski
...
Wielkie Księstwo Moskiewskie
...
1136
IV Gille
11361136
Inge I Garbaty
1161
1136
Sigurd II Gęba
1155
Papież
1130
Innocenty II
1143
HrabiaPalatynatu
1129
Wilhelm z Ballenstadt
1139
Portugalia
1112
Alfons I Zdobywca
1185
Niemcy
1125
Lotar III
1137
RuśKijowska
1132
Jaropełk II
1139
Księstwo Halicko-Wołyńskie
1124
Iwan I
1141
Książę
Saksonii
1127
Henryk II Dumny
1138
Sułtan
Wielkich Seldżuków
1118
Ahmad Sandżar
1157
Szkocja
1124
Dawid I Szkocki
1153
Król Szwecji
1130
Swerker I ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Księstwo Halicko-Wołyńskie":
11 LISTOPADA (plansza 1)
...
128. Czasy Napoleona (plansza 15)
...
119b Wojny XVII w. i ich konsekwencje (plansza 5)
...
|