Moskalik – krótki,
rymowany
i dowcipny wierszyk, będący
parodią
fragmentu
Poloneza Kościuszki
Rajnolda Suchodolskiego
z 1831 roku:
- Kto powiedział, że Moskale
- Są to bracia dla Lechitów,
- Temu pierwszy w łeb wypalę
- Przed kościołem Karmelitów.
W dwóch pierwszych wersach, zaczynając od sformułowania Kto powiedział, że ... lub podobnego, umieszcza się jakąś opinię, najczęściej zawierającą w sobie nazwę narodu czy plemienia. W trzeciej - groźbę dla tego, kto będzie ją wygłaszał i w czwartej – miejsce, gdzie zostanie ona zrealizowana (zazwyczaj jest to kościół albo inny budynek kościelny). Układ rymów – abab.
Pomysł na tworzenie takich wierszyków narodził się w latach 50. XX wieku[1].
Wisława Szymborska
pisze, że pierwszy wierszyk ułożyła ona albo poeta Adam Włodek (jej mąż)[2]. Nazwa moskaliki miała powstać w korespondencji między
Michałem Rusinkiem
– sekretarzem Szymborskiej a
Joanną Szczęsną
z "
Gazety Wyborczej
"[2]. Po raz pierwszy informacje o moskalikach opublikowano w Magazynie dołączanym do "Gazety Wyborczej", tam też później wydrukowano cykl wierszyków autorstwa Szymborskiej,
Stanisława Barańczaka
, Michała Rusinka, Mikołaja Szymańskiego i Probierczyka, co spopularyzowało pisanie moskalików zarówno wśród czytelników, jak i innych poetów. Oprócz wymienionych autorów pisali je m.in.
Edward Balcerzan
, Stanisław Balbus,
Urszula Kozioł
,
Mariusz Parlicki
. W
2003
roku ukazała się książka Wisławy Szymborskiej Rymowanki dla dużych dzieci, która obok
limeryków
i innych nowych form literackich (m.in.
lepiejów
, odwódek i altruików), zawiera także zbiór kilkunastu moskalików noblistki.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ "Magazyn Gazety Wyborczej", 4 listopada 1999, s. 44-46.
- ↑ 2,0 2,1 W. Szymborska, Rymowanki dla dużych dzieci, Kraków 2003, str. 17