Bieg maratoński – bieg na dystansie 42 km 195 metrów.
Pochodzenie nazwy
Nazwa pochodzi od miejscowości
Maraton
w
Grecji
. Według
Herodota
po zwycięskiej dla Greków
bitwie z Persami
pod Maratonem w
490 p.n.e.
, armia perska zaokrętowała i wypłynęła w kierunku bezbronnych
Aten
. Widząc to, Grecy udali się co sił w nogach do miasta, przybywając praktycznie równocześnie z okrętami perskimi[1].
Bieg ten stał się podstawą romantycznych historii, według których posłaniec
Filippides
pobiegł do
Aten
, by obwieścić zwycięstwo i poinformować Ateńczyków, że płynie ku nim flota perska. Po przekazaniu tej wiadomości padł martwy. W
1879
r. brytyjski poeta
Robert Browning
napisał na kanwie tej historii znany wiersz Filippides (
ang.
Pheidippides).
Michel Bréal, francuski filolog, zainspirowany historią marszu zasugerował
Pierrowi de Coubertin
, by włączył bieg na dystansie odpowiadającym odległości z Maratonu do Aten do programu
pierwszych nowożytnych igrzysk olimpijskich w Atenach
.
Dyscyplina olimpijska
W pierwszych igrzyskach bieg maratoński był rozgrywany na dystansie 40 km. W rzeczywistości dystans między Maratonem a Atenami wynosi 37 km, jednak postanowiono tę liczbę "zaokrąglić". Na igrzyskach
w Londynie
dystans zwiększono o 2195 metrów (przesuwając metę w pobliże miejsca, gdzie na trybunach siedziała królowa brytyjska). Bieg maratoński mężczyzn tradycyjnie kończy każde
igrzyska olimpijskie
. Maraton kobiet został włączony do programu igrzysk olimpijskich dopiero w 1984 roku w Los Angeles.
Masowy bieg uliczny
Od przeszło 100 lat na ulicach największych miast świata rozgrywane są masowe
biegi uliczne
m.in. na dystansie maratońskim. W przeciwieństwie do
igrzysk olimpijskich
i
mistrzostw świata
, w maratonach ulicznych udział może wziąć każdy. W największych imprezach (
Londyn
,
Nowy Jork
,
Boston
,
Chicago
,
Wiedeń
,
Berlin
) uczestniczy przeszło 30 tys. biegaczy zawodowców i amatorów. Najstarszy polski maraton organizowany jest w
Dębnie
, dużą frekwencją jak na polskie warunki (około 2500 uczestników) cieszą się też maratony:
warszawski
(rozgrywany od 1979 roku),
poznański
i
wrocławski
oraz najmłodszy z "wielkich" polskich maraton krakowski –
Cracovia Maraton
.
Najstarszym maratonem nowożytnym jest maraton w
Bostonie
(pierwsza edycja tego maratonu odbyła się 19 kwietnia 1897 roku), a w Europie - w
Koszycach
.
Największe maratony odbywają się: w Europie - w
Berlinie
(około 35 tys. uczestników), a w Polsce - w
Poznaniu
(4338 uczestników w 2009 r.).
Na większości maratonów obowiązuje limit czasowy 5 lub 6 godzin. Jedyny maraton, na którym nie ma limitu czasowego to Dublin Adidas-Marathon (Irlandia). Każda osoba, która ukończy maraton, otrzymuje pamiątkowy medal i dołącza do grona "Maratończyków".
Obecnie maratony rozgrywane są praktycznie na całym świecie nawet w miejscach tak ekstremalnych jak pustynia (Sahara-Marathon w Tunezji) czy biegun (Antarktika-Marathon). Są też Ice-Maraton (po jeziorze
Bajkał
przy temp. -30 st. C) czy Wall-Marathon (po
Wielkim Murze Chińskim
).
Do ciekawych maratonów należy Istambul Euro-Asia Marathon, rozgrywany jednocześnie na dwóch kontynentach (trasa prowadzi przez most nad cieśniną
Bosfor
łączący Europę i Azję).
Większe maratony w Europie
-
Rosja
-
Moskwa
,
Sankt Petersburg
(Marafon "Bjełyje Noczi"),
Omsk
-
Francja
-
Paryż
-
Holandia
-
Rotterdam
,
Amsterdam
,
Eindhoven
-
Włochy
-
Rzym
,
Padwa
,
Wenecja
,
Capri
(Ferrari Marathon)
-
Grecja
-
Ateny
-
Niemcy
-
Berlin
,
Magdeburg
,
Frankfurt nad Menem
-
Czechy
-
Praga
,
Ostrawa
-
Austria
-
Wiedeń
-
Belgia
-
Bruksela
-
Szwecja
-
Sztokholm
-
Słowacja
-
Koszyce
-
Finlandia
-
Helsinki
,
Turku
-
Ukraina
-
Kijów
,
Symferopol
,
Odessa
-
Wielka Brytania
-
Londyn
.
-
Polska
-
Poznań Maraton
,
Warszawa
,
Bydgoszcz
-
Toruń
,
Wrocław
,
Kraków
,
Gdańsk
,
Dębno
,
Łódź
.
Rekordziści
W biegu maratońskim ze względu na nieporównywalność warunków jego rozgrywania nie odnotowuje się rekordów, a tylko najlepsze wyniki. Wyniki jednak są weryfikowane i podlegają pewnym restrykcjom:
- Spadek trasy nie może być większy niż 42 m.[2]
- Odległość startu od mety nie większa niż 21 km.[2]
Mężczyźni
Kobiety
Maratony biegają też ludzie starsi. Rekordzistą świata na tym dystansie w kategorii wiekowej 81 lat i wyżej jest Polak
Jerzy Kuszakiewicz
.
Pierwsza kobieta, Roberta "Bobbi" Gibb pokonała dystans maratoński w 1966 r., jednak nie została oficjalnie sklasyfikowana jako uczestniczka maratonu bostońskiego. Pierwszą kobietą, która została "oficjalnie" zgłoszona do udziału w maratonie (Boston) i ukończyła maraton (mimo kilku nieprzyjemności - w zgłoszeniu podała tylko swoje inicjały imienia, a podczas samego biegu próbowano ją zepchnąć z trasy) była Kathrine Switzer w 1967 r. Uzyskała czas: 4 godz. 20 min. W ten sposób kobiety przełamały dyskryminację na maratonie.
Polscy finaliści olimpijscy (1-8)
mężczyźni
Polscy finaliści mistrzostw świata (1-8)
mężczyźni
kobiety
Polacy w dziesiątkach światowych tabel rocznych
Mężczyźni
Kobiety
-
1989
- 3.
Wanda Panfil
, 2:27:05
-
1990
- 3.
Wanda Panfil
, 2:26:31
-
1990
- 8.
Renata Kokowska
, 2:28:50
-
1990
- 10.
Kamila Gradus
, 2:28:56
-
1991
- 1.
Wanda Panfil
, 2:24:18
-
1991
- 6.
Kamila Gradus
, 2:26:55
-
1991
- 9.
Renata Kokowska
, 2:27:36
-
1993
- 8.
Renata Kokowska
, 2:26:20
-
1995
- 6.
Kamila Gradus
, 2:27:29
-
1995
- 8.
Małgorzata Sobańska
, 2:27:43
-
1996
- 10.
Renata Kokowska
, 2:27:41
Przypisy
Linki zewnętrzne