Malowidło ze ściany nawy – opłakiwanie Chrystusa
Kaplica Scrovegnich, kaplica Arena – kaplica w
Padwie
we Włoszech, dekorowana malowidłami
Giotta
. Jest to pierwsze chronologicznie dzieło, którego autorstwo jest mu bezdyskusyjnie przypisywane i uważane równocześnie za jedno z jego najwybitniejszych osiągnięć.
Kaplica została wzniesiona przez Enrico Scrovegni w celu
ekspiacyjnym
za grzechy jego ojca Reginaldo, który znacznie wzbogacił się na
lichwie
, uważanej wówczas za jeden z najcięższych grzechów. Reginaldo stał się nawet bohaterem
Boskiej komedii
, w której
Dante
umieścił lichwiarza w piekle. W 1300 roku Enrico kupił teren, mieszczący ruiny rzymskiego cyrku Arena i wzniósł na nim pałac, a obok kaplicę. Budowla pod wezwaniem Matki Boskiej Litościwej została poświęcona 25 marca
1305
roku.
O ile sam kształt budowli jest skromny, o tyle jego dekoracja malarska jest niezwykle bogata. Wywołało to nawet protest sąsiadujących z posiadłością
eremitów
, którzy 9 stycznia 1305 roku wnieśli skargę do kurii biskupiej w Padwie, protestując przeciw nadmiernemu, ich zdaniem, przepychowi kaplicy.
Kaplica jest jednonawowa, sklepiona beczkowo, zakończona
prezbiterium
o
sklepieniu żebrowym
. Ściany są gładkie, a wszelkie zdobienia zostały wykonane malarsko. Stworzone pędzlem listwy, gzymsy, ramy naśladują do złudzenia rzeczywiste, wykreślając przy tym misterny, lecz bardzo przejrzysty system podziałów geometrycznych, w którym – jak wykazała precyzyjna analiza pomiarowa – dokonano szeregu niezauważalnych okiem korektur optycznych[1]. Malowidła zawierają także elementy iluzji: na arkadzie, prowadzącej do prezbiterium, artysta namalował dwie puste kapliczki z lampami, stwarzające wrażenie głębi, a powyżej dwie konstrukcje architektoniczne, które z kolei wyglądają, jakby odstawały od powierzchni muru i wychodziły przed nią.
Ściany boczne nawy zawierają 36 scen z dziejami
Joachima
i
Anny
, życiem Maryi oraz historią Jezusa aż do zmartwychwstania. Sceny te ułożone są w trzech pasach na każdej ze ścian; na ścianie prawej od wejścia, u góry, znalazł się cykl z Joachimem i Anną, a poniżej w dwóch pasach sceny z życia Chrystusa. Na lewej ścianie u góry – sceny z życia Maryi, poniżej, także w dwóch pasach, sceny z Jezusem[2].
Poniżej przedstawień figuralnych ściany do wysokości 3,1 m ozdobiono malowanym cokołem z
marmurowymi
płytami i malowanymi posągami siedmiu cnót i wad między nimi. Na arkadzie, oprócz wymienionych już kapliczek, Giotto namalował Pakt Judasza i Nawiedzenie, wyodrębnione z cyklu scen na ścianach nawy; powyżej, także już wzmiankowane, architektoniczne konstrukcje ze
zwiastowaniem
, a na ścianie tarczowej, wieńczącej arkadę, scenę powierzenia Gabrielowi misji zwiastowania. Nad wejściem umieszczono scenę
sądu ostatecznego
.
Malowidło ze ściany nawy – sen Joachima | Malowidło ze ściany nawy – pocałunek Judasza | Malowidło z arkady – kapliczka | Malowidło z cokołu – nadzieja |
Przypisy
- ↑ M. Skubiszewska, Malarstwo Italii w latach 1250-1400, Warszawa 1980, s. 57.
- ↑ Na podstawie planu kaplicy:
http://www.wga.hu/art/g/giotto/padova/location.jpg
Bibliografia
- Skubiszewska Maria, Malarstwo Italii w latach 1250-1400, Warszawa 1980.
Linki zewnętrzne