Orlik pospolity
Orlik pospolity
| Gatunek trujący |
Trzmiel podczas zapylania kwiatu orlika pospolitego Orlik o różowych kwiatach Orlik pospolity (Aquilegia vulgaris
L.
) –
gatunek
rośliny z rodziny
jaskrowatych
. Pochodzi z
Europy
i w Afryki Północnej[2]. Występuje również w stanie dzikim w Polsce, jest niezbyt pospolity[3]. Rośnie na rozproszonych stanowiskach zarówno na niżu, jak i w górach, najwyżej sięga w
Tatrach
[4]. Pochodzi też od niego wiele
mieszańców
uprawianych jako rośliny ozdobne[2]. Morfologia-
Łodyga
- Wysokość do 1 m, najczęściej osiąga od 30 do 60 cm. Pod ziemią roślina posiada krótkie i grube
kłącze
.
-
Liście
- Podwójnie trójsieczne, na długich ogonkach lub trójwrębne, brzegiem karbowane.
-
Kwiaty
- Fioletowe, (bardzo rzadko w naturze białe lub różowe – oddzielne podgatunki) osadzone są na długich
szypułkach
, z właściwą dla orlików hakowato zagiętą
ostrogą
.
Okwiat
złożony z pięciu części bezostrogowych i pięciu zaopatrzonych w
ostrogi
. Wewnątrz kwiatu 5-6 owłosionych słupków i liczne, również owłosione pręciki.
-
Owoc
- Mający długość ok. 3 cm
mieszekz
dzióbkiem, zawierający czarne i lśniące nasiona.
Biologia i ekologia
Bylina
,
hemikryptofit
. Kwitnie między majem a lipcem, kwiaty zapylane są przeważnie przez trzmiele[4]. Siedlisko: widne
lasy
liściaste i niezbyt wilgotne
zarośla
. Dobrze czuje się na glebach żyznych. Lubi stanowiska półcieniste lub słoneczne. Cała roślina jest
lekko trująca
. Przy doustnym spożyciu powoduje odurzenie, omdlenia, zwężenie źrenic, biegunkę i trudności w oddychaniu[5]. Zagrożenia i ochrona
Roślina objęta ochroną gatunkową
. Z powodu swoich ładnych kwiatów bywa zrywany i przesadzany do ogródków przydomowych[4]. Wiele jego stanowisk znajduje się w parkach narodowych, gdzie są dobrze chronione. Zastosowanie-
Roślina ozdobna
– świetnie nadaje się na kwiat cięty czy bylinę rabatową. W ogrodach rzadko jednak uprawia się typową formę gatunku, zazwyczaj uprawiane są jego
kultywary
i mieszańce o kwiatach w kolorze białym, różowym, karmazynowym, purpurowym[6]
- Orlik jest naturalnym repelentem – skutecznie odstrasza
ślimaki
od obgryzania roślin rosnących w jego sąsiedztwie.
-
Roślina lecznicza
: Ziele orlika – Herba Aquilegiae zawiera
alkaloidy
(magnoflorynę) oraz
kumarynę
i
glikozyd
nitrylowy. Dawniej był wykorzystywany w lecznictwie ludowym, obecnie tylko w
homeopatii
.
UprawaUprawiany jest głównie ze względu na ładne kwiaty. Po przekwitnięciu staje się nieozdobny, dlatego też uprawia się go zazwyczaj w towarzystwie innych roślin. Jest łatwy w uprawie. Jest całkowicie mrozoodporny, najlepiej rośnie na lekkiej, przepuszczalnej i próchnicznej glebie i na stanowisku słonecznym[6]. Uprawia się go przez podział lub z nasion wysiewanych jesienią lub wiosną[6]. Jeżeli chcemy otrzymać osobniki o tych samych cechach co odmiana, należy rozmnażać przez podział rozrośniętych kęp. Ciekawostki- Nazwa
łacińska
wzięła się od słowa aquila –
orzeł
, ponieważ
ostroga
orlika przypomina
szpon
orła.
- Kiedyś robiono z tej rośliny płyn ściągający.
- Według mowy kwiatów orlik oznacza odmienne nastroje.
Przypisy- ↑ Stevens P.F.:
Angiosperm Phylogeny Website
(
ang.
). 2001–. [dostęp 2009-06-07].
- ↑ 2,0 2,1
Germplasm Resources Information Network (GRIN)
. [dostęp 2010-01-25].
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. .
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. .
- ↑ Burkhard Bohne, Peter Dietze: Rośliny trujące: 170 gatunków roślin ozdobnych i dziko rosnących. Warszawa: Bellona, Spółka Akcyjna, 2008. .
- ↑ 6,0 6,1 6,2 zbiorowe: Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005. .
Inne hasła zawierające informacje o "Orlik pospolity":
Gatunek chroniony
...
Jarząb pospolity
...
Chojnik (Karkonosze)
...
Bór świeży
...
Orzysz (jezioro)
...
Mazurski Park Krajobrazowy
jednostronna
gnieźnik leśny
żłobik koralowy
rosiczka okrągłolistna
pływacz zwyczajny
i
pływacz średni
pełnik europejski
kosaciec syberyjski
mieczyk dachówkowaty
goździk pyszny
dzwonecznik wonny
Orlik pospolity
lilia złotogłów
sasanka otwarta
i
sasanka łąkowa
zawilec wielkokwiatowy
dzwonek boloński
ciepłolubny
miodownik melisowaty
kokoryczka okółkowa
Relikty ...
Bóbr europejski
...
Polska Czerwona Księga Roślin
...
Szkocja
...
Hieronim ze Strydonu
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Orlik pospolity":
221 Atak dwóch potęg (plansza 8)
...
Lasy i leśnictwo w Polsce (plansza 13)
...
Rośliny użytkowe (plansza 18)
...
|