Państwa, gdzie Poniedziałek Wielkanocny obchodzony jest jako oficjalne święto
Poniedziałek Wielkanocny (zwany też Lanym Poniedziałkiem,
Śmigusem-dyngusem
, Oblewanką, Polewanką, ) – drugi dzień świąt
Wielkanocy
, stanowiący w Polsce
dzień wolny od pracy
.
W
polskiej
tradycji tego dnia polewa się dla żartów wodą inne osoby, nawet nieznajome. Polewanie wodą nawiązuje do dawnych praktyk pogańskich, łączących się z symbolicznym budzeniem się przyrody do życia i co rok odnawialnej zdolności ziemi do rodzenia. Do dziś zwyczaj kropienia wodą święconą pól w poniedziałkowy ranek przez gospodarzy jest spotykany we wsiach na południu Polski.
Tradycją Poniedziałku Wielkanocnego na wsiach było (i jest do dzisiaj w niektórych regionach południowej Polski) robienie psikusów sąsiadom. Zamieniano bramy, na dachach umieszczano narzędzia rolnicze, chowano wiadra na wodę.
Zwyczajem zachowanym w
Pietrowicach Wielkich
koło
Raciborza
oraz w
Ostropie
(dzielnica
Gliwic
), a także w
Żędowicach
(woj. opolskie) jest procesja konna, w której bierze udział również ksiądz. Po uroczystej mszy w intencji dobrych urodzajów orszak objeżdża pola, które kapłan poświęca.
Dziady śmigustne
, maszkary grające na blaszanym rożku pojawiają się o świcie w Lany Poniedziałek w okolicach Limanowej. Popularny niegdyś był zwyczaj chodzenia
z kurkiem po dyngusie
; na wózku dyngusowym wożono koguta (z czasem zastąpionego figurą glinianą czy z ciasta), który był symbolem urodzaju. Natomiast w
Krakowie
do dzisiejszego dnia zachował się
Emaus
, odpust przy klasztorze Norbertanek na Salwatorze.
Zobacz też