Porównanie czasu skali czasu gwiazdowego i słonecznego
Czas słoneczny -
czas
wynikający bezpośrednio z pozycji
Słońca
na niebie. Istnieją dwa rodzaje czasu słonecznego: prawdziwy i średni. Prawdziwy czas słoneczny definiowany jest jako
kąt godzinny
Słońca powiększony o 12 godzin.
Określone według czasu słonecznego
południe
prawdziwe następuje zawsze podczas
górowania
Słońca, gdy znajduje się ono nad lokalnym
południkiem
ziemskim, a
północ
podczas
dołowania Słońca
.
Czas prawdziwy słoneczny okazuje się być czasem płynącym niejednostajnie. Istnieją dwa powody dla których
kąt godzinny
Słońca nie narasta jednostajnie w czasie. Pierwszy związany jest z faktem, że Słońce na niebie porusza się po
ekliptyce
, która jest nachylona względem
równika niebieskiego
, co powoduje, że jego ruch rzutowany na płaszczyznę równika niebieskiego jest ruchem niejednostajnym. Drugi powód wynika z ekscentryczności orbity ziemskiej, co powoduje, że ruch Słońca po samej ekliptyce jest także niejednostajny. Do tego występują wahania prędkości obrotowej Ziemi.
Aby uniknąć efektów niejednostajności prawdziwego czasu słonecznego wprowadza się jego postać uśrednioną, średni czas słoneczny, który jest definiowany jako kąt godzinny Słońca średniego powiększony o 12 godzin. Słońce średnie jest tutaj punktem matematycznym poruszającym się w sposób jednostajny po równiku niebieskim. Używany przez nas w życiu codziennym
czas urzędowy
jest oparty właśnie o średni czas słoneczny.
Czas słoneczny jest o tyle wygodny, że do jego pomiaru wystarczy obserwacja ruchu Słońca. Ten sposób pomiaru okazał się jednak niedostateczny wobec coraz szybszego przemieszczania się ludzi. Aby uzyskać bieżący czas lokalny, osoby podróżujące na wschód lub zachód musiałyby przestawiać zegarki o minutę (do przodu w przypadku podróży na wschód i do tyłu, w przypadku podróży na zachód) na każde ćwierć stopnia
długości geograficznej
, czyli co około 28 km w przypadku okolic
równika
, a na średnich
szerokościach geograficznych
, jak np. w Polsce - co około 19 km. Wobec tej niedogodności wprowadzony został
czas strefowy
.
Linki zewnętrzne