Kostaryka (Costa Rica, Republika Kostaryki – República de Costa Rica) –
państwo
w
Ameryce Środkowej
nad
Morzem Karaibskim
i
Oceanem Spokojnym
. Graniczy od północy z
Nikaraguą
na odcinku 309 km i od południa z
Panamą
– 330 km. Łączna długość wybrzeża karaibskiego i pacyficznego wynosi 1290 km.
Geografia
Kostaryka to kraj
wyżynno
-
górzysty
, położony w strefie aktywności sejsmicznej. Znajdują się tu także liczne
wulkany
, niektóre aktywne. Niziny występują jedynie na wybrzeżach oraz w dolinach większych rzek:
San Juan
, Tempsique i
Cañas
. Przez środek kraju biegną trzy główne pasma górskie:
Cordillera de Guanacaste
(wulkan Miravalles, 2021 m n.p.m.),
Cordillera Central
(wulkany
Irazú
, 3432 m n.p.m. i
Turrialba
, 3421 m n.p.m.) oraz
Cordillera de Talamanca
z najwyższym szczytem Kostaryki
Chirripó Grande
(3820 m n.p.m.). Między pasmami Cordillerą Central a de Talamanca znajduje się niewielka wyżyna Cartago, położona na wysokości 1400 m n.p.m. U podnóży Cordillera Central rozciąga się zajmująca ok. 900 km² śródgórska
kotlina
Meseta Centralna
. Tutaj ulokowała się stolica kraju
San José
i inne ważne
miasta Kostaryki
(
Cartago
,
Alajuela
,
Heredia
). W sumie mieszka tu ponad połowa mieszkańców kraju.
Wybrzeże karaibskie ma charakter niskiego
wybrzeża lagunowego
. Za to wybrzeże pacyficzne ma dobrze rozwiniętą
linię brzegową
z licznymi
zatokami
(
Golfo Dulce
, Bahía de Coronado,
Nicoya
, Papagayo). Rzeki Kostaryki są krótkie i bystre. Do największych rzeka należą:
San Juan
(graniczna), Reventazón i Chirripó. Brak większych
jezior
, poza sztucznym zbiornikiem wodnym Arenal.
Klimat Kostaryki to
klimat podrównikowy
. Na wybrzeżu karaibskim wiatry
pasatowe
przynoszą obfite
opady
przez cały rok (2000-6000 mm rocznie). Natomiast po stronie pacyficznej opady są mniejsze (1000-2000 mm) i występują w okresie od maja do grudnia. W pozostałych miesiącach panuje
susza
. Średnie roczne temperatury wynoszą ok. 26 °C na wybrzeżu i 18-20 °C w głębi kraju, na wyższych wysokościach.
Historia
W okresie przedkolumbijskim, między
750
a
1500
, na obszarze dzisiejszej Kostaryki rozwijały się kultury indiańskie. W
1502
do wybrzeża Kostaryki dotarł
Krzysztof Kolumb
, który spodziewał się tu odkryć legendarną krainę złota; nazwał to
wybrzeże
Costa Rica, czyli "bogate wybrzeże". Obszar ten podbił w imieniu
Hiszpanii
Juan Vasquez de Coronado w latach
1561
-
1565
. Założył on pierwszą stolicę Kostaryki
Cartago
. Już w czasie podboju de Coronado miejscowi Indianie występowali zbrojnie przeciwko Hiszpanom. Kolejne bunty w latach
1673
i
1709
spotkały się z ostrą reakcją kolonizatorów i doprowadziły do ich nieomal całkowitego wyniszczenia.
Kostaryka proklamowała niepodległość w
1821
i wraz z sąsiednimi republikami weszła w skład
Stanów Zjednoczonych Ameryki Środkowej
. Od
1839
jest niezależną republiką. W
1871
przyjęta została
konstytucja
Kostaryki, która była później kilkakrotnie poprawiana. W
1948
roku wybuchła wojna domowa, a prezydent
Teodor Picado Michalski
udał się na emigrację. W
1949
nowy prezydent
José Figueres Ferrer
rozwiązał armię i od tej pory Kostaryka utrzymuje jedynie paramilitarną policję.
Ustrój polityczny
- Ta sekcja jest . Jeśli możesz, .
Podział administracyjny
Kostaryka dzieli się na 7
prowincji
:
Społeczeństwo
Dzieci z kostarykańskimi flagami podczas dnia niepodległości
Pod względem struktury etnicznej, Kostaryka to kraj wyjątkowy jak na Amerykę Środkową. Około 84% ludności stanowi ludność biała. Pozostała część społeczeństwa to
Metysi
(10%),
Murzyni
i
Mulaci
(5%) oraz
Indianie
(1%). Językiem urzędowym jest
język hiszpański
. Jest on w powszechnym użyciu. Jedynie Murzyni i Mulaci, zamieszkujący głównie
prowincję Limón
posługują się głównie
językiem angielskim
. Religie (2000):
Bibliografia
-
Paweł Janowski
[współautor Ryszard Dziura], Kostaryka, w: Encyklopedia Katolicka, Lublin 2002, t. IX, kol. 965-966.
Przypisy
- ↑
[1]
Dane statystyczne zaczerpnięto z książki Patricka Johnstona i Jasona Mandryka pt. "Operation World", oraz z innych źródeł.
Linki zewnętrzne