Jasnota biała
Jasnota biała | Gatunek leczniczy |
Jasnota biała (Lamium album L.) –
gatunek
rośliny wieloletniej
należący do rodziny
jasnotowatych
(dawniej nazywanej rodziną wargowych). Znana też pod ludowymi nazwami jako biała pokrzywka lub głucha pokrzywa, martwa pokrzywa. [1].Jest rośliną pospolitą na całym terenie Polski, zarówno na niżu, jak i w niższych partiach gór. Kształtem liści, ulistnieniem i ogólnym wyglądem roślina przypomina
pokrzywę
. W polskiej florze jest
archeofitem
[2]. -
Łodyga
,
kłącze
- Wzniesiona i nierozgałęziona łodyga z fioletowymi zabarwieniami w niektórych miejscach. Osiąga wysokość do 60 cm. Na przekroju poprzecznym jest czterokanciasta. Pod ziemią roślina posiada rozgałęzione kłącze i podziemne
rozłogi
, za pomocą których rozmnaża się
wegetatywnie
.
-
Liście
-
Ulistnienie
naprzeciwległe.
Jajowate
lub sercowate liście są delikatnie owłosione i mają brzegi grubo piłkowane. Wydzielają charakterystyczny zapach. W odróżnieniu od pokrzywy nie ma jednak parzących włosków.
-
Kwiaty
- Białe, czasami kremowobiałe, wyrastają pionowo w okółkach w kątach liści. Mają wyraźnie grzbiecistą, dwuwargową budowę. Duże kwiaty (2-2,5 cm) mają szyjkę
słupka
zagłębioną pomiędzy czterema wypukłymi komorami,
kielich
trwały, zrosłodziałkowy. Warga dolna
korony
ma dwa ząbki,
pylniki
są owłosione. Kwitnie od kwietnia do września i jest
rośliną miododajną
.
Pręciki
i
słupek
dojrzewają równocześnie.
Zapylana
jest przez
błonkówki
.
-
Owoc
-
Rozłupnia
zawierająca cztery jajowate, trójgraniaste
rozłupki
ciemnoszarego koloru. Nasiona z
elajosomem
, rozsiewane przez mrówki (
myrmekochoria
).
Biologia i ekologiaRośnie na przydrożach, rumowiskach, w zaroślach, w rowach. Zwykle tworzy skupienia.
Hemikryptofit
. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych
gatunek charakterystyczny
dla O. Artemisetalia, All. Aegopodion podagrariae [5] . Zastosowanie-
Roślina lecznicza
:
-
Surowiec zielarski
: kwiaty (Flos Lamii albi). Zbiera się je ręcznie przy słonecznej pogodzie i suszy w zacienionym miejscu. Kwiaty zawierają
flawonoidy
,
garbniki
, śluzy,
saponiny
,
glikozydy
,
cholinę
, związki irydowe, kwasy wielofenolowe.
- Działanie: ma działanie przeciwzapalne, wykrztuśne, moczopędne i słabo ściągające. Największe zastosowanie znajduje w leczeniu chorób i dolegliwości kobiecych.
Napar
w mieszance z
białą koniczyną
stosowany jest przy nadmiernym i bolesnym miesiączkowaniu kobiet, gdyż zmniejsza krwawienie. Leczy też u kobiet upławy i stany zapalne narządów płciowych. Polecane jest też przy obfitych miesiączkach picie
odwaru
z 2 łyżek kwiatów na 2 szklanki wody 3 razy dziennie w równych porcjach.
- Poza tym używana jest wewnętrznie w leczeniu stanów zapalnych przewodu pokarmowego, dróg oddechowych i dróg moczowych. W tym celu stosowana jest głównie w mieszance z innymi ziołami, takimi, jak:
podbiał pospolity
,
mięta pieprzowa
, kora
wierzby
,
krwawnik pospolity
,
rumianek
. Zewnętrznie stosowana była przy oparzeniach, trudno gojących się ranach i chorobach skórnych oraz do płukania jamy ustnej [6][7].
Ciekawostki- Jasnota biała nie tylko zewnętrznie jest podobna do pokrzywy; jej młode liście mają podobne do niej własności odżywcze
- W dawnych czasach leczono jasnotą białą plucie krwią, ból zębów i choroby przemiany materii.
Przypisy- ↑ Anrea-Anna Cavelius: Zioła w medycynie naturalnej. Bremen: MAK Verlag GmbH, 2005. .
- ↑ 2,0 2,1 Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. .
- ↑ František Činčura, Viera Feráková, Jozef Májovský, Ladislav Šomšák, Ján Záborský: Pospolite rośliny środkowej Europy. Jindřich Krejča, Magdaléna Záborská (ilustracje). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1990. .
- ↑ Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. .
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. .
- ↑ Jindřich Krejča, Jan Macků: Atlas roślin leczniczych. Warszawa: Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1989. .
- ↑ Anna Mazerant: Mała księga ziół. Warszawa: Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, 1990. .
Inne hasła zawierające informacje o "Jasnota biała":
Brescia
...
Brno
...
Władysław Komar
...
Bazylika archikatedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Kownie
...
1972
...
Wittenberga
...
Jura
...
Sedmídolí
...
Studzienna Góra
...
Kowary
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Jasnota biała":
Teatr grecki (plansza 13)
...
Układ nerwowy (plansza 10)
...
Krew i choroby układu krwionośnego (plansza 6)
...
|