Litawa (niem. Leitha, węg. Lajta) – rzeka w
Austrii
i na
Węgrzech
, prawy dopływ
Dunaju
. Długość – 191 km, z tego 167 km w Austrii, 24 km na Węgrzech (inne źródła podają 180 km i 182 km).
Litawa powstaje z połączenia rzek Schwarza i Pitten koło wsi Haderswoerth w
Dolnej Austrii
. Następnie płynie na północ przez
Kotlinę Wiedeńską
i zmienia kierunek na północno-wschodni, płynąc równolegle do Dunaju. Koło miejscowości Nickelsdorf wpływa na terytorium Węgier, wykorzystując bramę Brucker Pforte między
Wzgórzami Hainburskimi
a
Górami Litawskimi
. Na Węgrzech wpada do
Dunaju Moszońskiego
koło miasta
Mosonmagyaróvár
.
Rzeka ma charakter nizinny. Wody Litawy wykorzystują małe lokalne kanały, z których największy jest Wiener Neustädter Kanal, łączący
Wiener Neustadt
i
Wiedeń
. W środkowym biegu wody Litawy napędzają wiele młynów i małych elektrowni wodnych oraz zasilają liczne małe kanały i zbiorniki irygacyjne. Z tego powodu stan wody w rzece w jej dolnym biegu jest bardzo niski.
Z większych miast nad Litawą leżą tylko
Wiener Neustadt
,
Bruck an der Leitha
i Mosonmagyaróvár.
Litawa miała nieproporcjonalne do swej wielkości znaczenie polityczne. Dziś na odcinku między miejscowościami Katzersdorf i Leithaprodersdorf, stanowi granicę
krajów związkowych
Austrii –
Burgenlandu
i
Dolnej Austrii
. Wcześniej od czasu ukształtowania się wschodniej granicy
Marchii Wschodniej
około
1140
do
traktatu w Trianon
w
1921
na tym odcinku stanowiła granicę Austrii i Węgier. Od czasu powstania
Austro-Węgier
w
1867
Litawa stanowiła granicę między Austrią właściwą a pozostającym z nią w
unii
Królestwem Węgier. Od nazwy rzeki urobiono dwie potoczne nazwy dwóch części monarchii: "Zalitawia" (Transleithanien) dla Węgier (oficjalnie: kraje Korony św. Stefana), leżących z punktu widzenia Wiednia za Litawą, i "Przedlitawia" (Cisleithanien) – dla pozostałej części monarchii, która nie miała własnej oficjalnej nazwy (urzędowo były to "Królestwa i kraje reprezentowane w Radzie Państwa").