Dolina Prądnika – dolina rzeki
Prądnik
na obszarze
Ojcowskiego Parku Narodowego
oraz leżących na południe od niego obszarów rolniczych.
Położenie
Położona jest w
województwie małopolskim
na
Wyżynie Olkuskiej
będącej częścią
Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej
. Ma powierzchnię ok. 2146 ha, rozpoczyna się w okolicach Sułoszowej, gdzie znajdują się źródła Prądnika i biegnie przez całą długość OPN. Znajduje się na terenie miejscowości:
Sułoszowa
,
Ojców
i
Prądnik Korzkiewski
. Jest z rzadka zabudowana. Na terenie
Krakowa
, wzdłuż doliny Prądnika, położony jest też użytek ekologiczny o tej nazwie.
Budowa geologiczna i ukształtowanie powierzchni
Dolina zbudowana jest głównie z wapieni z okresu górnej
jury
i
kredy
. Powstały one 150 mln lat temu, a ich grubość dochodzi do 200 m. W niektórych miejscach pokryte są warstwą
lessu
. W wapieniach tych bardzo dobrze rozwinęły się zjawiska
krasowe
, efektem czego jest powstanie licznych jaskiń (ok. 300), wąwozów i jarów z
wywierzyskami
, bram skalnych, iglic i
ostańców
o fantastycznych kształtach. Wystające nad powierzchnię formy skalne zbudowane są z skalistych wapieni o dużej twardości i zwięzłości, położonych pomiędzy bardziej miękkimi wapieniami ławicowymi. Wśród
skamieniałości
najczęściej występują
gąbki
i
ramienionogi
, bardzo rzadko tylko spotyka się
amonity
.
Dolina powstała głównie w wyniku erozyjnego działania płynącej jej dnem wody. Na zboczach doliny obserwować można
terasy
powstające w różnych okresach powstawania doliny. W
Pieskowej Skale
znajdują się one na wysokości 12 i 40 m nad dnem doliny, w
Ojcowie
na wysokości 30-40m oraz 80 m. To na tych właśnie terasach wznosi się Zamek w Ojcowie i Zamek w Pieskowej Skale.
Atrakcje turystyczne doliny
Jest powszechnie uznawana za najładniejszą dolinę całej
Jury
. Do największych jej atrakcji należą:
Klimat
Klimat doliny różni się od klimatu pozostałej części Wyżyny Olkuskiej. Nasłonecznieniem, dużymi dobowymi zmianami temperatur, częstymi
inwersjami termicznymi
, wilgotnością przypomina klimat górski. Średnia roczna temperatura wynosi +7° C, średni opad roczny 737,7 mm. Dominują wiatry zachodnie, przy czym w dnie doliny są one słabsze i wieją wzdłuż jej osi, a w bocznych dolinach jeszcze bardziej tracą na impecie. Częściej niż na sąsiednich terenach występują tu okresy bezwietrzne[1].
Historia
Wysoko położone nad dnem doliny terasy i skały stanowiły z natury doskonałe miejsce obronne. W dolinie Prądnika zachowało się kilka śladów
grodzisk
z wczesnego
Średniowiecza
. Są to: gród na Górze Okopy, Ogrojec obok
Jaskini Ciemnej
oraz grodziska w Sułoszowej i
Grodzisku Skale
. W
Ojcowie
i w jego okolicach znalazł schronienie
Władysław Łokietek
w czasie swoich walk o zjednoczenie Polski (stąd legenda o
Jaskini Łokietka
. Z czasów
Kazimierza Wielkiego
pochodzi zachowana do dziś warownia - Zamek w Pieskowej Skale i ruiny zamku w Ojcowie. Warownie te strzegły szlaku handlowego z Krakowa na Śląsk. Od XVI w. zaczęły powstawać zabudowania w samej Dolinie Prądnika: domy, tartaki, młyny,
folusze
, papiernie, prochownie. Dolina Prądnika stała się popularnym miejscem do turystyki i rekreacji wśród krakowskiej inteligencji. Bywali tu m. in:
Julian Ursyn Niemcewicz
,
Fryderyk Chopin
,
Jadwiga Łuszczewska
(od jej pseudonimu pochodzi nazwa
Igła Deotymy
),
Wojciech Gerson
,
Stanisław Staszic
. Niektórzy z nich pozostawili publikacje naukowe, pamiętniki i opisy doliny. W czasie
powstania styczniowego
ukrywali się w dolinie powstańcy z oddziału
Mariana Langiewicza
(okresowo nawet w liczbie 2 tys.), stoczono walki w
Pieskowej Skale
i w
Skałe
. Ruch oporu przeciwko okupantowi istniał tutaj również w czasie II wojny światowej. Po wojnie należące do rodu
Czartoryskich
obszary doliny przeszły na własność Skarbu Państwa[2]. W 1956 r. niemal cała Dolina Prądnika włączona została do utworzonego wtedy Ojcowskiego Parku Narodowego.
Informacje turystyczne
Dolina może być zwiedzana pieszo, lub na rowerze. Parkingi dla samochodów osobowych znajdują się: pod zamkiem w Ojcowie, na
Złotej Górze
, w
Czajowicach
i w Pieskowej Skale. Na Złotej Górze pole namiotowe.
Szlaki turystyczne (ważniejsze)
-
– czerwony
Szlak Orlich Gniazd
, odcinek od Sułoszowej przez Dolinę Prądnika do Prądnika Korzkiewskiego,
-
– niebieski
Szlak Warowni Jurajskich
, odcinek od Doliny Prądnika, przez
Wąwóz Ciasne Skałki
do
Doliny Będkowskiej
,
Przypisy
Linki zewnętrzne