William Thomson, 1. Baron Kelvin (ur.
26 czerwca
1824
w
Belfaście
, zm.
17 grudnia
1907
w Largs w
Szkocji
) – brytyjski fizyk pochodzenia irlandzkiego, matematyk, oraz przyrodnik. Sformułował
drugą zasadę termodynamiki
, badał
elektryczność
i
magnetyzm
.
Lata nauki
Urodził się jako syn doktora Jamesa Thomsona, nauczyciela matematyki i inżynierii w
Belfaście
. Naukę pobierał najpierw w domu. Jego pierwszym nauczycielem przez kilka lat był ojciec.
Uczył się na Uniwersytecie w
Glasgow
, a potem (od
1840
roku) kontynuował naukę w Peterhouse na
Uniwersytecie w Cambridge
. Studiował tam matematykę i fizykę. Po zakończeniu studiów był profesorem w
Glasgow
(w latach
1846
-
1899
), od roku
1890
był prezydentem
Royal Society
. Pracował twórczo we wszystkich niemal gałęziach
fizyki doświadczalnej
i
teoretycznej
.
Pracując na
Uniwersytecie w Glasgow
, urządził sobie laboratorium badawcze. Pieniądze na urządzenie tego laboratorium zdobywał przez wynalazki natury technicznej.
W roku
1892
uzyskał tytuł Lorda Kelvin, od
rzeki Kelwin
, która przepływała koło jego uniwersytetu w
Glasgow
.
Praca naukowa
Wielkie zasługi położył w rozwoju teorii ciepła, obmyślił wiele czułych elektrycznych przyrządów mierniczych, znajdujących do dziś wielostronne zastosowanie (elektrometr kwadrantowy, galwanometr zwierciadłowy,
mostek Thomsona
), zajmował się teorią kabla podmorskiego oraz praktycznym zastosowaniem tegoż do komunikacji transatlantyckiej, wyodrębnił z
azotu
atmosferycznego nieznany podówczas pierwiastek
argon
itd. Napisał również wiele cennych dzieł i rozpraw z fizyki teoretycznej.
Odkrycia
Pasja poznawcza lorda Kelvina wciągnęła go do dysputy na temat wieku naszej planety. Oszacował wiek
Ziemi
na 100 mln lat, co pozostawało w sprzeczności z teorią ewolucji ogłoszoną przez
Karola Darwina
. Dopiero po śmierci Darwina udowodniono, że Ziemia jest o wiele starsza.
Jego nazwisko stało się publicznie znane w związku z przedsięwzięciem kładzenia pierwszego transatlantyckiego kabla telegraficznego. W roku
1848
odkrył istnienie temperatury
zera bezwzględnego
, cztery lata później wraz z
Jamesem Joulem
zademonstrował fakt ochładzania się rozprężającego się gazu. Sformułowana przez niego w roku
1854
druga zasada termodynamiki
wyklucza istnienie tak zwanego
perpetuum mobile
drugiego rodzaju, czyli silnika cieplnego wykorzystującego tylko ciepło pochodzące z jednego zbiornika ciepła (czyli pracującego bez wykorzystywania różnicy temperatur).
W roku
1856
odkrył jedno ze zjawisk termoelektrycznych, zwane
zjawiskiem Thomsona
.
Rok później odkrył zjawisko magnetooporowe.
W roku
1862
wraz z Joulem opisał zjawisko Joule'a-Thomsona.
Praca nad urządzeniami wykorzystywanymi na morzu doprowadziła do skonstruowania miernika pływów, urządzenia prognozującego oraz ulepszonego
kompasu
, a także do uproszczenia metody określania pozycji statku na morzu.
W swych badaniach zajmował się teorią potencjału sprężystości oraz
hydrodynamiką
.
Skonstruował i udoskonalił wiele przyrządów np.
mostek elektryczny
i elektrometr absolutny.
Prace naukowe
- Treatise on natural philosophy (
1867
)
- Mathematical and physkal popers (
1882
-
1912
, 6 tomów).
Był członkiem Towarzystwa Królewskiego w
Londynie
oraz Brytyjskiej Akademii Umiejętności.
Lord Kelvin jako naukowiec
Lord Kelvin zapoczątkował pewną "definicję" rozumienia w fizyce, która przetrwała do dziś: "Dopóty jestem niezadowolony, dopóki nie potrafię zbudować modelu mechanicznego badanego zjawiska. Jeśli mi się to udaje – zjawisko rozumiem, jeżeli zaś nie – zjawisko pozostaje niezrozumiałym". Zaproponował też pewną ideę budowy
atomu
.
Na jego cześć
jednostkę podstawową
temperatury
w
układzie SI
nazwano
kelwinem
.
Zobacz też
Linki zewnętrzne